Spotkanie Zespołu Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” 20 czerwca rozpoczęło się podsumowaniem niedawnego stacjonarnego spotkania Inicjatywy „Nasz Rzecznik” w Łodzi, w którym wzięły udział członkinie Zespołu z różnych miejsc Polski. Następnie Koordynatorka Zespołu, Olga Ślepowrońska, opowiedziała o nowym centrum wsparcia uchodźców/czyń z niepełnosprawnościami, uruchomionym właśnie w Warszawie przez Stowarzyszenie Mudita, które reprezentuje.
Pierwszy nowy problem poruszony na spotkaniu to brak prawa niezawodowych rodziców zastępczych do świadczenia pielęgnacyjnego – sprawa zgłoszona przez panią Aleksandrę Michalak, mamę zastępczą, która dołączyła do Zespołu. „Od lutego, od zakończenia „kosiniakowego” zostaliśmy bez dochodu. Dostajemy na córkę z niepełnosprawnością mniej niż otrzymywałaby biologiczna rodzina. Chcemy też walczyć o inne rodziny w podobnej sytuacji. Znamy takie rodziny. Nietrudno sobie wyobrazić, że samotna mama jako rodzic zastępczy dziecka z niepełnosprawnością wymagającego stałej opieki byłaby w bardzo trudnej sytuacji” – mówiła pani Aleksandra. Przyznała też, że wielu niezawodowych rodziców zastępczych nie upomina się o swoje prawa z obawy, że „jak będą podskakiwać, odbiorą im dziecko”.
Następnie poruszony został temat niedostatecznego dofinansowania ośrodków wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, które w dobie inflacji i coraz wyższych kosztów pracy są w szczególnie trudnej sytuacji. Jak mówiła na spotkaniu dyrektorka kameralnego Środowiskowego Domu Samopomocy typu D dla osób z niepełnosprawnością sprzężoną, „ŚDSy są prowadzone jako zadanie publiczne. Nie prowadzą działalności gospodarczej. Teraz zostały postawione w bardzo trudnej sytuacji, ponieważ szykują się podwyżki minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli podwyższę minimalną pensję naszym asystentom, nasz ośrodek będzie miały dodatkowe obciążenia w wysokości 1000 zł. Nie wiadomo, skąd wziąć na to środki. Niestety nie ma szans na jakiekolwiek środki rekompensujące podwyżki pensji minimalnej. Prowadzący ŚDSy i podobne zadania publiczne zostają z tym sami.” W podobnej sytuacji jest stowarzyszenie wspierające osoby z mózgowych porażeniem dziecięcym z Poznania, którego przedstawicielka przyznała, że i jej ośrodek nie ma szans na jakiekolwiek środki rekompensujące podwyżki pensji minimalnej. „Zostajemy z tym sami” – przyznała.
Do problemu odniósł się dr Rafał Bakalarczyk, przyznając, że podwyższenie wynagrodzeń minimalnych (co samo w sobie jest krokiem słusznym i pozytywnym) powinno iść w parze ze wzrostem dofinansowania instytucji wsparcia. Teraz ta podwyżka w nie uderza.
Agnieszka Jóźwicka (portal NaRencie.pl) przypomniała o potrzebie nagłośnienia kwestii zabezpieczenia rodzin, w których osoba z niepełnosprawnością zmarła. W obecnej sytuacji wraz ze śmiercią osoby z niepełnosprawnością nagle kończą się wszelkie świadczenia dla opiekuna. Jeśli OzN zmarła w połowie miesiąca, opiekun/ka musi zwracać połowę otrzymanej kwoty świadczenia. Danuta Musiał z Fundacji Giganci zaproponowała dla opiekunów po śmierci osoby z niepełnosprawnością rozwiązanie analogiczne do prawa pracy: 1 miesiąc świadczenia za okres do 3 lat opieki, 3 miesiące za okres 3 i więcej lat oraz okres ochrony przedemerytalnej. Można byłoby nagłośnić ten problem dzięki kampanii społecznej, podkreślającej, że opieka to też praca.
Z kolei Katarzyna Król poruszyła temat dotyczący całego środowiska osób z niepełnosprawnościami – wysokich cen sprzętów medycznych, w dobie wysokiej inflacji coraz bardziej niedostępnych dla wielu potrzebujących.
Maja Giżycka-Różalska z Fundacji KTOŚ przypomniała o sukcesie związanym z 1,5 %. Kampania, w którą angażowała się Agnieszka Jóźwicka, i którą wsparła też Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, odbiła się szerokim echem w mediach, co z pewnością miało duży wpływ na jej pomyślny finał. Warto w podobny sposób nagłaśniać i budować społeczne poparcie dla także innych postulatów środowiska osób z niepełnosprawnościami i opiekunów. „1,5 % cieszy” – mówiła Maja Giżycka-Różalska – „Teraz kolej na 1,5 % od firm – to też byłby ważny krok w dobrą stronę”.
Rafał Bakalarczyk poruszył temat strategii rozwoju usług społecznych i deinstytucjonalizacji. Uchwała weszła w życie, ale gotowy tekst jest trudny do znalezienia. Ten dokument miał kluczowe znaczenie jako rama polityki wsparcia. „Odnoszę wrażenie, że rządzący bardzo oszczędnie dzielą się wiedzą, co ostatecznie zostało przyjęte. Pytanie, na ile poważnie podejdą do realizacji Strategii” – mówił Rafał Bakalarczyk.
Podczas spotkania wspólnie omówiliśmy też nowe postulaty opracowane w formatkach: 1. Odpowiednio wyższe wsparcie dla opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jednym podopiecznym/dzieckiem wymagającym wsparcia, zgodnie z zapisami ustawy o świadczeniach rodzinnych (Propozycja to proporcja 1:1, czyli pobieranie wielokrotności świadczenia pielęgnacyjnego zależne od liczby osób, którym wsparcie i opieka jest udzielana) oraz 2. Usprawnienie polityki aktywizacji zawodowej prowadzonej przez Urzędy Pracy i inne służby zatrudnienia i aktywizacji społecznej w odniesieniu do rodzin osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów, także byłych. Po spotkaniu postulaty te miały zostać uzupełnione przed przekazaniem ich do Biura RPO.
Członkinie i członkowie Zespołu zostali zaproszeni na „formatkowy” warsztat Katarzyny Batko-Tołuć (OFOP, Sieć Obywatelska Watchdog-Polska), który odbędzie się 12 lipca godz. 17:30. Link do spotkania będzie udostępniany na początku lipca.
Ostatnie przed przerwą wakacyjną spotkanie Zespołu Praw Opiekunek/ów zaplanowaliśmy na 13 lipca (środa) w godz. 18:00-19:30. Do tego czasu członkinie i członkowie Zespołu postarają się opracować kolejne postulaty w formatkach.
