Mam prawo być sobą!

To hasło to motto działania samorzeczników w spektrum autyzmu z Klubu Świadomej Młodzieży Kutno, z którymi 27 października w Starostwie Powiatowym spotkali się Przedstawiciele Biura Rzecznika Praw Obywatelskich: Monika Wiszyńska-Rakowska z Zespołu ds. Równego Traktowania oraz Beata Tokarz-Kamińska i Aleksandra Wodyk z Centrum Projektów Społecznych.

Uczestnicy spotkania obejrzeli film pokazujący historię powstania Klubu Świadomej Młodzieży w Kutnie. Klub liczy 15 członków i powstał przy aktywnej współpracy i wsparciu ze strony Klubu Świadomej Młodzieży w Łodzi w ramach programu „Aktywni Obywatele ”.  – Chętnie tu przychodzimy, nie czujemy stresu. – Tu możemy rozwijać nasze pasje! – podkreślali samorzecznicy.

Otwierając spotkanie Przemysław Saczuk, Prezes Fundacji Pro Aperte, w ramach której powstał Klub, podziękował samorzecznikom i samorzeczniczkom za obecność i zaangażowanie, podkreślił, jak ważne jest słuchanie uczniów i pytanie ich o pomysły na zmiany w szkole.

Dyskusja toczyła się wokół pytań: Na ile szkoła wyposaża uczniów w spektrum autyzmu w umiejętności przydatne w życiu? Czy jest przyjaznym miejscem do rozwoju pasji i zainteresowań?

Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę przede wszystkim na to, że brakuje im w szkole indywidualnego podejścia, tworzenia takiego programu nauczania, który uwzględni potrzeby, możliwości i mocne strony każdego ucznia.  – Jako osoby w spektrum autyzmu czujemy się niejednokrotnie spychani w szkole na dalszy plan. Nie zawsze jesteśmy w stanie uczestniczyć w szkolnych konkursach, bądź otrzymujemy gorsze wyniki. Słyszymy też mniej pochwał i wzmocnień niż inni uczniowie – zaznaczali.

Istotną kwestią jest też przeciążenie materiałem i szybkie tempo nauki. Zajęcia szkolne nie powinny być tak planowane, że zaczynają się o 7.00, a trwają do 16.00, a tak się zdarza.  – Mój mózg w szkole się przegrzewa. Następuje zrzut danych. Chciałbym mieć czas na powtórzenie materiału, pracować w swoim tempie – podkreślał Kuba, samorzecznik w spektrum autyzmu .

Szkoła powinna w większym stopniu uczyć umiejętności społecznych, współpracy. – Niewiele mamy grupowych zadań w szkole – mówili uczniowie. – Rzadko  też jesteśmy pytani o to, co chcielibyśmy robić, co nas interesuje. To zabija kreatywność. – Mój pomysł na spektakl został odrzucony, nawet nie przedstawiony kolegom i koleżankom, bo mam autyzm. Czasami moja kreatywność przekracza granicę szkoły – opowiadał Kacper.

O tym, jak ważne jest wydobywanie i prezentowanie pasji uczniów opowiedział Mateusz. Lubi rysować, malować. Wspaniałym przeżyciem dla niego była wystawa jego prac w przestrzeni szkoły.

Zwrócono także uwagę na to, że Treningi Umiejętności Społecznych, z których w szkole korzystają uczniowie w spektrum autyzmu, powinny być przestrzenią do omawiania tematów ważnych dla uczniów. Tymczasem te zajęcia często są realizowane według ustalonych schematów, bez pytania o potrzeby uczestników. – Uczestniczyłem w TUS-ach, ale nie nauczyłem się tam, jak radzić sobie ze złością  – podzielił się swoją refleksją Kacper.

Samorzecznicy zwrócili też uwagę, na to, że mają trudność w zgłaszaniu nauczycielom swoich uwag. Boją się reakcji, że ich komentarz wpłynie negatywnie na stosunek nauczyciela do nich, ale też po prostu nie lubią zmian. – Nie zgłaszałem uwag, idę z nurtem, nie lubię zmian – komentował Kuba.

Ważne są drobne sukcesy w działaniu i sprawczość. Dzięki działaniom Klubu udało się już m.in. zlikwidować głośne dzwonki w jednej ze szkół podstawowych. Członkowie Klubu poprowadzili też lekcję nt. spektrum autyzmu dla swoich rówieśników, spotkali się z przedstawicielami samorządu lokalnego. – Planuję porozmawiać z Samorządem Uczniowskim o potrzebie stworzenia pokoju wyciszeń w mojej szkole. Z tego rozwiązania skorzystają wszyscy uczniowie – zapowiedział Kacper, uczeń ósmej klasy szkoły podstawowej.

Monika Wiszyńska-Rakowska z Zespołu ds. Równego Traktowania BRPO podkreśliła, że szkoła powinna nie tylko uczyć, ale też wychowywać, kształcić postawy prospołeczne. Wiele pomysłów można zgłosić oddolnie, warto zaangażować Radę Rodziców. – Zabiegając o  rozwiązania wynikające ze zróżnicowanych potrzeb uczniów –  warto sięgnąć po narzędzia, które daje Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami – dodała.

– W tym roku mija 10 lat wdrażania w Polsce Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – przypomniała Beata Tokarz-Kamińska z Centrum Projektów Społecznych BRPO. Z tej okazji chcemy zwrócić uwagę na to, jak ważne jest, aby osoby z niepełnosprawnością mówiły własnym głosem o codziennych problemach i potrzebach. – Dzisiejsze spotkanie to jedno z sześciu spotkań lokalnych z samorzecznikami. Kolejne odbędą się w Kowalu, Warszawie i Poznaniu. Wnioski z wyjazdów przedstawimy w Raporcie, przygotowanym wspólnie z partnerami społecznymi.

Na koniec spotkania głos zabrał Maciej Ryszawy, samorzecznik w spektrum autyzmu z Warszawy.

– Bądźcie sobą, pielęgnujcie swoje pasje! – zachęcał, a następnie podzielił się z uczestnikami swoimi doświadczeniami związanymi z prowadzeniem własnego bloga samorzeczniczego i społecznym zaangażowaniem. Samorzecznicy rozmawiali też o tym, że wypowiadając się publicznie, mogą spotkać się z różnymi komentarzami, także negatywnymi, zwłaszcza w mediach społecznościowych. W takich sytuacjach cenne jest wsparcie Klubu i doświadczenia innych samorzeczników.

– W działalności samorzeczniczej, w przypadku prowadzenia bloga, warto zorganizować możliwość kontaktu prywatnie, tzw. priv (np. poprzez Messengera) w celu uniknięcia publicznego hejtu – radził samorzecznikom Maciej Ryszawy. – W wiadomościach prywatnych chęć hejtowania bardzo szybko wygasa, a ponadto zdecydowanie mniej ludzi w ogóle decyduje się na taką formę hejtu.

Podczas spotkania w Kutnie pracownicy Biura RPO odwiedzili także Warsztaty Terapii Zajęciowej prowadzone przez Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Kutnie. Uczestnicy opowiedzieli o zdobytych w WTZ umiejętnościach, a także o doświadczeniach z podejmowaniem praktyk i staży. Wskazali także bariery, z jakimi mierzą się w swoim codziennym życiu.

Spotkania lokalne z samorzecznikami i samorzeczniczkami organizowane są przez Centrum Projektów Społecznych Biura RPO we współpracy z Inicjatywą „Nasz Rzecznik” i organizacjami społecznymi działającymi na rzecz osób w spektrum autyzmu z różnych części Polski: Kluby Świadomej Młodzieży, Fundacja Autism Team, Inicjatywa obywatelska „Chcemy całego życia”, Fundacja AleKlasa, Fundacja Pro Aperte, Fundacja Artonomia, Fundacja Fiona.