„Nasz Rzecznik” na OFIP-ie – niezapomniany 27-28 czerwca 2024 na zachodnim brzegu Wisły

Anna Duniewicz

Za nami czerwcowe święto trzeciego sektora, organizowane przez OFOP raz na trzy lata Ogólnopolskie Forum Inicjatyw Pozarządowych. Inspirujące spotkania, ważne rozmowy, bezcenne sieciowanie – a wszystko to w gronie pół tysiąca przedstawicielek/li organizacji pozarządowych, instytucji publicznych, aktywistek i aktywistów, którzy zjechali do Warszawy z różnych zakątków Polski. Inicjatywa „Nasz Rzecznik” była partnerem IX OFIP-u. 27-28 czerwca w licznym „naszrzecznikowym” gronie spotkali/łyśmy się na panelach i przy stoisku Inicjatywy w przyjaznych przestrzeniach centrum konferencyjnego The Tides z pięknym widokiem na Wisłę.

27 czerwca, w popołudniowym panelu „Siła zbiorowego działania obywatelskiego – zdobyte doświadczenia i wskazówki na przyszłość” zorganizowanym przez National Democratic Institute i Instytut Spraw Publicznych, opowiadali/łyśmy o swoich działaniach rzeczniczych i jakie możliwości stworzył nam wspierany przez NDI program Zaangażowania Obywatelskiego w Europie Środkowej. Sesję moderowała Anna Makówka-Kwapisiewicz (NDI), która oprócz nas zaprosiła do rozmowy przedstawicieli Instytutu Spraw Publicznych: Filipa Pazderskiego i Sonię Horonziak, SOS dla Edukacji: Karolinę Prus-Wierzbicka i Koalicji Ruchów Krakowskich „Wspólnie dla miasta”: Macieja Fijaka. Inicjatywę „Nasz Rzecznik” reprezentowała koordynatorka naszej koalicji, Anna Duniewicz.

Rozmawialiśmy o tym, jakie rezultaty można wypracować nawet w niekorzystnych warunkach politycznych, działając w nieformalnych koalicjach i współpracując z partnerami z innych sektorów. Pokazywali/łyśmy przykłady skutecznych działań podjętych przez koalicje organizacji obywatelskich wspieranych przez Central Europe Civic Engagement Program w takich obszarach jak: prawa człowieka, edukacja, przestrzeń miejska, dostęp do terenów zielonych. Przybliżali/łyśmy działania podejmowane w naszych inicjatywach; oceniali/łyśmy, na ile spotykają się ze zrozumieniem i wsparciem nowej władzy.

Podsumowując działania Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wspierane przez CECEP, Anna Duniewicz wymieniła m.in. cztery debaty lokalne wokół ważnych dla nas spraw i postulatów, w tym kwietniową debatę wokół ferm przemysłowych na Lubelszczyźnie z udziałem przedstawicieli/ek BRPO; wydanie drukiem Manifestu Zdrowia Psychicznego Inicjatywy „Nasz Rzecznik” zawierającego nasze postulaty zmian i ekspertyzy Koalicji Żywa Ziemia pt. FERMY PRZEMYSŁOWE A DOBRA PUBLICZNE W ROLNICTWIE I NA OBSZARACH WIEJSKICH autorstwa Justyny Zwolińskiej (https://koalicjazywaziemia.pl/2024/04/11/fermy-przemyslowe-a-dobra-publiczne-w-rolnictwie-i-na-obszarach-wiejskich/); bardzo ważną rzeczniczo debatę „Propozycje obywatelskie dla Polski” w Warszawie we wrześniu 2023 r.; kampanie społeczne, w tym wspieraną przez nas kampanię „Wybory dostępne dla wszystkich”; nasze popularne szkolenia dla organizacji pozarządowych, osób aktywistycznych, instytucji, m.in. warsztat o niewykluczającym języku pt. „Jak ugryźć się w język, żeby nie bolało”.

Ania Duniewicz mówiła też o odpowiedziach RPO na zgłaszane przez nas sprawy i postulaty, seminariach i innych wydarzeniach organizowanych z Biurem RPO w naszych tematach rzeczniczych. Podkreślała, jak ważne jest budowanie koalicji wokół kluczowych dla nas problemów i postulatów, pozyskiwanie sojuszników i sojuszniczek naszych spraw. Bardzo ważne jest też zabieranie głosu w sprawach, które dotyczą łamania praw człowieka, odważne podejmowanie interwencji, szybkie reagowanie w kluczowych momentach. A także dobre komunikowanie naszych działań i dokładne ich kronikowanie.

W piątkowe przedpołudnie 28 czerwca zaprosili/łyśmy uczestniczki i uczestników OFIP-u na panel Inicjatywa „Nasz Rzecznik” na straży naszych (s)praw. Nasza półtoragodzinna sesja była rozmową koordynatorki Inicjatywy z przedstawiciel(k)ami dziesięciu zespołów roboczych o ważnych dla nas postulatach i sprawach, jakie możemy wspólnie wesprzeć. W dyskusji uczestniczyły przedstawicielki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich: Monika Wiszyńska-Rakowska, Pełnomocniczka RPO ds. Osób z Niepełnosprawnościami i Adela Gąsiorowska, Pełnomocniczka RPO ds. Współpracy z Partnerami Społecznymi, która już niedługo obejmie funkcję zastępczyni dyrektora NIW-CRSO – serdecznie gratulujemy!

Wystąpienia przedstawicielek/li zespołów kończył call to action. Ważną częścią sesji była rozmowa z publicznością.

W części pierwszej wystąpili:

  • Olena Dekhtiar, Fundacja  Dom Tam Gdzie Ty, Zespół Praw Uchodźców/czyń
  • Jan Gawroński, koordynator Zespołu Edukacja Włączająca, Społeczny Zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka, Klub Świadomej Młodzieży przy Fundacji Autism Team
  • Paulina Kramarz, przedstawicielka Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat, profesorka Uniwersytetu Jagiellońskiego, Nauka dla Przyrody
  • Karolina Kwiatkowska, Centralna Rada Romów, Zespół Praw Uchodźców/czyń
  • Roman Szacki, koordynator Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami, ruch Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją
  • Monika Wiszyńska-Rakowska, Pełnomocniczka RPO ds. Osób z Niepełnosprawnościami

W części drugiej były/li z nami:

  • Rafał Kowalski, koordynator Zespołu ds. Wolności Zrzeszania się, OFOP
  • Adela Gąsiorowska, Pełnomocniczka RPO ds. Współpracy z Partnerami Społecznymi
  • Anna Gryta, koordynatorka Zespołu Spraw Lokalnych, Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów
  • Joanna Gzyra-Iskandar, koordynatorka Zespołu Praw Kobiet, Fundacja Feminoteka
  • Justyna Nakielska, koordynatorka Zespołu Praw Osób LGBT+

Podjęte podczas panelu problemy, proponowane rozwiązania i wezwania do wspólnych działań:

  • Stop pushbackom! Przeciwdziałanie kolejnym śmierciom i zaginięciom na pograniczu polsko-białoruskim, w tym zaprzestanie bezprawnych wywózek, stanowiących pogwałcenie prawa polskiego, unijnego i międzynarodowego i bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia osób migrujących
  • Zdobywanie przez nauczycieli kompetencji edukacji międzykulturowej, pozwalających skutecznie pracować z dzieckiem wielokulturowym

Rozwiązaniem jest zatrudnianie asystentów międzykulturowych, w tym romskich – wniosek do RPO i prośba o wsparcie, jeśli ukaże się petycja w tej sprawie (Karolina Kwiatkowska).

  • Od pierwszego lipca gospodarstwa domowe oraz osoby uchodźcze z Ukrainy, w tym osoby starsze, z niepełnosprawnościami, kobiety w ciąży i matki samodzielnie wychowujące dzieci od lat trzech zostaną pozbawione dofinansowania w zakwaterowaniu i wyżywieniu. Możemy zgłaszać ten problem RPO i apelować do wojewodów o pozytywne rozpatrywanie wniosków od gospodarstw domowych.
  • Obywatele Ukrainy legalnie przebywający w Polsce, którym skończyła się lub wkrótce skończy ważność paszportów, powinni móc otrzymać paszporty na podstawie ruchu bezwizowego lub wizy krajowej tak samo jak obywatele Białorusi. Zwrócimy na to uwagę RPO. (Olena Dekhtiar)
  • Moratorium na budowę nowych ferm przemysłowych. Zwierzęta trzymane w urągających naszej cywilizacji warunkach, w zagęszczeniu stwarzającym zagrożenie epidemiologiczne ogromne koszty środowiskowe: zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby; fermy to też: nadmierne zużycie wody, której w Polsce brakuje, zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, złej jakości produkty żywnościowe, gigantyczne koszty społeczne, fatalne warunki pracy (Paulina Kramarz)
  • Zastąpienie punktowej oceny zachowania, krzywdzącej osoby uczniowskie z neurotrudnościami, oceną opisową
  • Uznanie, że każde działanie siłowe wobec osób uczniowskich, szczególnie z niepełnosprawnościami, jest przemocą (Jan Gawroński)
  • Przyjazna dla osób z niepełnosprawnościami reforma orzecznictwa po szerokich, wystarczająco długich i rzeczywistych konsultacjach ze społecznością osób z niepełnosprawnościami

Orzekanie (tylko w jednym miejscu, a nie jak teraz w kilku) powinno obejmować:

– diagnozę medyczną;

– diagnozę funkcjonalną, potencjału i potrzeb;

– ustalenie indywidualnego pakietu wsparcia osoby z niepełnosprawnością.

Wprowadzenie zasady wydawania osobom dorosłym orzeczeń o niepełnosprawności (i orzeczeń równoważnych) na stałe, jeżeli zostały wydane wcześniej przynajmniej trzy kolejne podobne orzeczenia na czas określony lub kolejne podobne orzeczenia zostały wydane na czas określony na łączny okres co najmniej 10 lat.

  • Wypracowanie projektu ustawy o mieszkalnictwie wspomaganym dla osób z niepełnosprawnościami. Debata diagnostyczna na Uniwersytecie Warszawskim 5-6 września 2024 r. (Roman Szacki)
  • Upowszechnianie Manifestu Zdrowia Psychicznego Inicjatywy „Nasz Rzecznik” (m.in. lipcowe spotkanie z przedstawiciel(k)ami Departamentu Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Pacjenta) (Roman Szacki, Anna Duniewicz)

Tekst Manifestu jest dostępny tu:

Manifest Zdrowia Psychicznego Inicjatywy Nasz Rzecznik

  • Zagwarantowanie dostępu do usług zdrowotnych pacjent(k)om niewspółpracującym z niepełnosprawnościami

– Raz w roku dostępny pakiet badań profilaktycznych (morfologia i in.) dla każdej osoby z niepełnosprawnością; wiele OzN nie ma żadnych badań od lat, choroby są diagnozowane w bardzo poważnych stadiach

– Opracowanie i wdrożenie  procedur postępowania z pacjent(k)ami niewspółpracującymi

– Zapewnienie wsparcia przeszkolonego personelu medycznego (Anna Duniewicz, w imieniu Zespołu Praw Opiekunek/ów i Zdrowie)

  • Ostatnie Samorządowe Karty Praw Rodzin muszą zniknąć z mapy Polski! Apelulemy do RPO o zaskarżenie dyskryminujących uchwał! (Justyna Nakielska)
  • Zmiana definicji przestępstwa zgwałcenia na opartą o brak zgody

  • Monitorowanie przez RPO kontroli wszczynanych przez ZUS wobec kobiet w ciąży (Joanna Gzyra-Iskandar)
  • Władza bliżej obywateli, obywatele bliżej władzy!

Likwidacja i ograniczenie barier w zabieraniu obywateli/lek głosu we własnym imieniu. Postulujemy:

– zmiany w ustawie o petycjach;

– obowiązek publikacji sprawozdania z działalności radnego po zakończeniu każdego roku;

– obowiązek pełnienia dyżurów przez radnych;

– obowiązek publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej danych kontaktowych do radnych.

Każdy może się włączyć, wystarczy napisać na:

fmolubartow@gmail.com lub anna.gryta@naszrzecznik.pl

  • Przeciwdziałanie dyskryminacji obywateli i obywatelek,
    w szczególności osób działających w organizacjach pozarządowych, w związku z postępującym procesem cyfryzacji

– proces cyfryzacji usług publicznych jest zjawiskiem pozytywnym, o ile służy dobru obywatelek i obywateli

– wiele usług publicznych jest dostępnych jedynie w formie cyfrowej

– wiele osób nie może korzystać z usług cyfrowych ze względu na wykluczenie cyfrowe, niepełnosprawność, koszty itp.

– proces cyfryzacji powinien uwzględnić alternatywne sposoby korzystania z usług publicznych.

Ważne: Indywidualne opisy realnych problemów z cyfryzacją dla RPO i/lub dla Zespołu (Rafał Kowalski).

„Naszrzecznikowa” sesja była tłumaczona na polski język migowy przez Annę Borycką i Małgorzatę Rolbiecką.

Dziękujemy wszystkim osobom, z którymi spotkali/łyśmy się na OFIP-owych sesjach, przy „naszrzecznikowym” stoisku, w kuluarach.

Ukłony dla OFOP-u, w szczególności dla wiceprezeski OFOP, Weroniki Czyżewskiej-Waglowskiej, głównej organizatorki OFIP-u  oraz dla koordynatorki tegorocznego OFIP-u, Moniki Korczak, za perfekcyjną organizację wydarzenia!

Do zobaczenia w kolejnych działaniach na rzecz praw każdego i każdej z nas!

 

Organizację OFIP oraz udział Inicjatywy „Nasz Rzecznik” w tym ważnym wydarzeniu wspierał program Zaangażowania Obywatelskiego w Europie Środkowej (CECEP), realizowany dzięki wsparciu finansowemu USAID (Amerykańskiej Agencji ds. Rozwoju Międzynarodowego). Więcej o programie na stronie: https://www.isp.org.pl/pl/cecep