• Jeżeli mamy zapewnić uczniom i uczennicom podmiotowość w procesie edukacji, w nowelizacji prawa oświatowego nie można odmieniać przez wszystkie przypadki opresyjnego „wymierzania kar”, a w uzasadnieniu projektu ustawy utrwalać założenia „hierarchicznej podległości ucznia”.
• Trudno mówić o podmiotowym traktowaniu uczniów i uczennic szkół specjalnych, jeśli mimo wielokrotnego sygnalizowania tej sprawy projekt zmieniający prawo oświatowe nie wspomina o wymogu tworzenia samorządów uczniowskich w szkołach specjalnych.
• W projekcie nowelizacji prawa oświatowego brakuje zapisów o zapewnieniu dostępności uczniom i uczennicom z niepełnosprawnościami. Brakuje też zapewnienia wsparcia szkoły w przypadku dłuższej nieobecności spowodowanej stanem zdrowia ucznia lub uczennicy, żałobą bądź innymi trudnymi okolicznościami życiowymi.
• Z dużą nadzieją przyjmujemy koncepcję powoływania Rzeczników Praw Uczniowskich na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym, gminnym i szkolnym (tak, aż tylu). Jednocześnie Szkolny Rzecznik powinien być zobligowany do organizowania i prowadzenia dyżurów, umożliwiających uzyskanie informacji i pomocy w przypadku naruszeń tych praw. Krajowy Rzecznik Praw Uczniowskich powinien naszym zdaniem przed powołaniem przedstawiać swoją wizję sprawowania urzędu. Zanim obejmie swoją funkcję, powinien też wyrazić zgodę na wysłuchanie publiczne z udziałem przedstawicieli/ek osób uczniowskich, rad młodzieżowych, Parlamentarnego Zespołu ds. Młodzieży i innych gremiów zrzeszających dzieci i młodzież.

– To tylko część uwag do projektu z dn. 8 lipca 2025 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, które podnosiliśmy podczas połączonego spotkania Zespołów Edukacja Włączająca i Praw Osób z Niepełnosprawnościami Inicjatywy „Nasz Rzecznik” 22 lipca. Opracowane uwagi poddamy wewnętrznym konsultacjom, a następnie przekażemy stronie rządowej w ramach konsultacji publicznych, które trwają do 7 sierpnia br.

Link do projektu ustawy wraz z OCR oraz informacje o konsultacjach znajdują się na rządowej stronie:

https://www.gov.pl/web/edukacja/projekt-ustawy-dot-min-praw-i-obowiazkow-ucznia-oraz-powolania-rzecznika-praw-uczniowskich

Zachęcamy wszystkich do zgłaszania swoich uwag, organizacyjnie lub indywidualnie!