Spotkanie 11 października było w głównej mierze poświęcone wypracowaniu scenariusza połączonego spotkania Zespołów Praw Opiekunów/ek i Praw Kobiet z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, które odbędzie się 18 listopada w Biurze RPO. Koordynatorka Inicjatywy „Nasz Rzecznik” opowiedziała też o bieżących działaniach koalicji.
W ramach projektu Koalicja Infolinii, realizowanego przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wspólnie z Inicjatywą „Nasz Rzecznik”, 12 października w Biurze RPO odbędzie się szkolenie dotyczące prewencji samobójstw. Szkolenie „Myśli samobójcze – zagrożenia na tu i teraz?”, skierowane do pracowników infolinii i organizacji pomocowych, poprowadzi konsultantka kryzysowa Weronika Rzepecka (Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę” i „Nagle sami”).
Trwa „naszrzecznikowe” wsparcie psychologiczne i informacyjne dla uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy, prowadzone we współpracy ze stowarzyszeniami Mudita i HaKoach. 8 listopada w Biurze RPO odbędzie się warsztat „Jak zgłaszać sprawy RPO?” dla osób uchodźczych z Ukrainy, ale też osób i organizacji je wspierających. Stale informujemy i podkreślamy, że problemy i wnioski do RPO mogą zgłaszać również osoby uchodźcze. Do udziału w warsztacie zapraszamy osoby i organizacje świadczące pomoc uchodźcom.
10 listopada odbędzie się połączone spotkanie Zespołów Praw Opiekunów/ek, Osób z Niepełnosprawnościami, Edukacja Włączająca i Zdrowie oraz osób zaangażowanych w prace nad Manifestem Zdrowia Psychicznego Inicjatywy „Nasz Rzecznik”. Spotkanie dotyczyć będzie m.in. orzecznictwa, postulatu samorzecznika Janka Gawrońskiego ws. holdingu oraz postulatu zmiany Kodeksu Karnego, by uwzględniał przestępstwa z nienawiści i przesłankę wynikającą z niepełnosprawności.
9 i 10 grudnia na okoliczność Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka w Warszawie odbędzie się duże spotkanie integracyjne Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, podczas którego odbywać się będą warsztaty, dyskusje, pokazy filmów. Wydarzenie współorganizowane będzie z Helsińską Fundacją Praw Człowieka.
We wrześniu ruszył cykl spotkań lokalnych przedstawicieli Biura RPO z samorzeczni(cz)kami w spektrum autyzmu. Anna Szalast opowiedziała o spotkaniu, które zorganizowała jako przedstawicielka Inicjatywy „Nasz Rzecznik” 11 października w Chełmie. – Okazało się bardzo udane, poświęcone dorosłości i wsparciu osób w spektrum autyzmu. Bardzo dobry początek, by dalej trwała współpraca i sieciowanie samorzeczników. Uczestnicy poczuli, być może po raz pierwszy, że mają prawo do swobodnego mówienia o sobie i swoich problemach – relacjonowała Anna Szalast.
Anna Duniewicz zapowiedziała gotowość Biura RPO do spotkań z osobami z różnymi niepełnosprawnościami na temat ich problemów i potrzeb wsparcia.
Katarzyna Kosecka, która dołączyła do Zespołu, opowiedziała o trwającym Proteście 2119 opiekunek i opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Protest dotyczy ustawowego zakazu pracy dla opiekunek i opiekunów pobierających świadczenia. Protest stacjonarny przed pałacem prezydenckim 17 września zapoczątkował kolejne działania. – Mamy potrzebę wspierania się i liczymy, że dołączą do nas kolejne osoby i grupy. Wsparcie, rozmowa, świadomość innych osób mierzących się z takimi problemami są bardzo ważne – mówiła. Z Protestem 2119 zbiegła się kampania Wysokich Obcasów, którą zapoczątkował wywiad z Agnieszką Szpilą. Jednym z haseł protestu było “Stop przemocy finansowej!” Protest będzie dalej działał pod hasztagiem #chcemycałegożycia (Inicjatywa „Chcemy całego życia!” zainicjowała kampanię o zniesienie zakazu pracy zarobkowej na świadczeniu pielęgnacyjnym w 2017 r.) oraz hasztagiem #Dajcieżyć.
– Postulat zniesienia zakazu pracy zarobkowej na świadczeniach opiekuńczych był od początku jednym z najważniejszych postulatów Zespołu Praw Opiekunek/ów i Zespołu Praw Kobiet Inicjatywy „Nasz Rzecznik” – przypomniała Anna Duniewicz. – Był wielokrotnie zgłaszany Rzecznikowi, m.in. na spotkaniu Inicjatywy z RPO 22 kwietnia i w postulatowej formatce. Zarówno obecny jak i poprzedni Rzecznik Praw Obywatelskich poparli ten postulat, ale wciąż powinniśmy o to poparcie zabiegać, by postulat doczekał się realizacji.
Koordynatorka Inicjatywy zachęcała również, by opiekunowie i opiekunki zgłaszali indywidualnie skargi, wnioski i postulaty do RPO. Mnogość zgłoszeń daje Rzecznikowi mandat i argumenty do dalszego upominania się o ważne dla nich sprawy.
– Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw opiekunek i osób z niepełnosprawnościami w formularzu na stronie RPO – prosiła Anna Duniewicz. Do formularza można dołączyć formatkę postulatową:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
Anna Nowak (Stowarzyszenie Żurawinka, Inicjatywa obywatelska „Chcemy całego życia!”) zauważyła, że bardzo trudno jest nakłonić ludzi do konkretnych działań. – Ludzie są zmęczeni i nie wierzą, że da się coś zmienić. Praca naszego Zespołu powinna przynieść efekt, bo tu spotykają się osoby z energią, determinacją i wiarą w sprawczość swojej aktywności.
Następnie Anna Janowicz z gdańskiej Fundacji Hospicyjnej opowiedziała o wystawie „Zauważ zrozum, wesprzyj – podaruj urlop”, którą organizowała. Wystawa jest częścią kampanii Fundacji Hospicyjnej na rzecz opiekunów rodzinnych i wsparcia budowy pierwszego w Gdańsku Centrum Opieki Wytchnieniowej – miejsca, które zapewni opiekę chorym dzieciom oraz dorosłym, a ich rodzinom, często przemęczonym i wypalonym, da chwilę wytchnienia.
– Bardzo ważne jest, by opiekunów i ich prawa nieustająco wspierać. Ważna jest też edukacja dla opiekunów i opiekunek. Każda inicjatywa w tym względzie jest cenna. – mówiła Anna Janowicz i zachęcała uczestniczki/ków spotkania do zaproszenia wystawy do swoich miast.
Nawiązując do gdańskiej wystawy, Anna Szalast, autorka tekstu monodramu „Maria w dwóch osobach”, opowiedziała o spektaklu według jej scenariusza. (https://prawdadobropiekno.pl/?p=539).
W dalszej części spotkania podjęliśmy temat połączonego spotkania Zespołów Praw Opiekunek/ów i Praw Kobiet z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Zastanawialiśmy się nad składem delegacji Zespołu w trybie stacjonarnym i jak przygotować właściwe i mocne argumenty.
Dominika Chabin-Pactwa (Fundacja NieOdkładalni) zadeklarowała, że przedstawi RPO bliski jej postulat zniesienia zakazu pracy zarobkowej na świadczeniach opiekuńczych. Jej drugi postulat, który sama realizuje w praktyce, dotyczy komfortek, czyli pokojów pielęgnacyjnych wyposażonych w leżanki dla osób z niepełnosprawnościami.
Koordynatorka Zespołu, Olga Ślepowrońska, która 18 listopada będzie moderować część spotkania dedykowaną wypowiedziom opiekunek/ów, przedstawi postulat większej dostępności do opieki wytchnieniowej i do opieki zdrowotnej. Wesprze ją w tym Anna Szalast. Anna Janowicz dodała, że przy postulacie dotyczącym opieki wytchnieniowej warto poruszyć temat wsparcia psychologicznego, terapeutycznego i rehabilitacyjnego. Zauważyła też, że brakuje danych liczbowych opisujących opiekę domową, a liczby są twardym argumentem w dyskusji.
Anna Duniewicz przywołała cztery scenariusze zniesienia zakazu pracy zarobkowej na świadczeniach opiekuńczych, opracowane przez członka Zespołu, dr. Rafała Bakalarczyka. Link do jego tekstu w Krytyce Politycznej: https://krytykapolityczna.pl/kraj/swiadczenie-pielegnacyjne-szpila-niepelsnosprawni-praca/
Katarzyna Kosecka zgłosiła problem związany z dostępnością edukacji specjalnej po szkole podstawowej, ale ta kwestia będzie przedmiotem zainteresowania Zespołu Edukacji Włączającej.
Dominika Chabin-Pactwa zwróciła uwagę, że dane dotyczące opieki wytchnieniowej są niespójne. Przywołała dokument: https://niepelnosprawni.gov.pl/a,1310,program-opieka-wytchnieniowa-dla-czlonkow-rodzin-lub-opiekunow-osob-z-niepelnosprawnosciami-edycja-2022
Rafał Bakalarczyk proponował, by skupić się na wątkach zbieżnych z postulatami Zespołu Praw Kobiet. Postulat zniesienia zakazu pracy zarobkowej dla opiekunek i opiekunów pobierających świadczenia jest takim tematem. Podobnie rzecz się ma z postulatem dotyczącym opieki wytchnieniowej.
Odpowiadając na pytanie Anny Nowak o to, na ile będziemy skuteczni jako Inicjatywa i o ramy czasowe „naszrzecznikowych” działań, Anna Duniewicz wyjaśniała:
– Nie mamy ram czasowych, będziemy działać, póki starczy sił. Mamy wsparcie grantodawcy – Inicjatywy Civitates i wystąpimy o kolejną pomoc. Nasz cel to „deptać po piętach” instytucjom i uparcie artykułować nasze potrzeby. RPO deklaruje, że jego priorytetem w tej kadencji są prawa osób z niepełnosprawnościami. Bardzo ważne są dla Rzecznika sprawy orzecznictwa. Prof. Wiącek zobowiązał się, że Biuro RPO podejmie wszystkie tematy przedstawione na jego spotkaniu z Zespołem Praw Osób z Niepełnosprawnościami 6 września.
Dostaliśmy już pierwsze odpowiedzi RPO na zgłaszane postulaty. Działania w odpowiedzi na postulaty Zespołów ds. Praw Osób LGBTQ+, Uchodźców, Spraw Lokalnych czy Zespołu Edukacja Włączająca dają nadzieję na dalszą dobrą współpracę. Przedstawiciele Biura RPO spotykają się z samorzecznikami w spektrum autyzmu, pracują nad zgłaszanymi podczas takich spotkań postulatami, organizują warsztaty dla samorzeczników/czek w spektrum autyzmu. W listopadzie Biuro Rzecznika przeprowadzi podobny warsztat dla osób uchodźczych.
Justyna Rowińska z Fundacji Dla Gigantów przypomniała, że „RPO bardzo dużo zrobił w sprawie dowozów; 15.09 przyjęto ustawę o zwrocie kosztów dowozu indywidualnego, która jest znacząco korzystniejsza dla opiekunów OzN”. Postulat zwrotu pełnych kosztów dowozu był zgłaszany przez Angelikę Suśniak, członkinię Zespołu Praw Opiekunek/ów
Ważnym postulatem już przekazanym RPO, który chcemy wzmocnić podczas spotkania z Rzecznikiem, ma być zwiększenie wysokości świadczenia przy większej liczbie osób z niepełnosprawnością pod opieką. – Może powinniśmy zaproponować, by w tej sytuacji nie mówić o świadczeniu pielęgnacyjnym, ale wynagrodzeniu za pracę – proponowała Joanna Dryjańska.
Danuta Musiał (Fundacja Dla Gigantów) postulowała, by klamrą spinającą pracę zespołów było uznanie szacunku i podmiotowego traktowania kobiet. – Nie jesteśmy wyłącznie mamami. Nie muszę się tłumaczyć, co robię z czasem wytchnieniowym. Od tego należy zacząć, bo jesteśmy równorzędnymi partnerkami. Jest to kwestia godności, która zmienia sposób traktowania, narrację, ale jest też naszym prawem – mówiła Danuta Musiał, deklarując chęć stacjonarnego udziału w listopadowym spotkaniu z RPO.
Wstępnie ustalono skład delegacji w trybie stacjonarnym. Zespół Praw Opiekunek/ów będą w Biurze RPO reprezentować: koordynatorka Zespołu, Olga Ślepowrońska, Anna Szalast, Danuta Musiał, Dominika Chabin-Pactwa i Maja Giżycka-Różalska.
Na koniec Katarzyna Kosecka zaproponowała kontakt z innym grupami wykluczonymi. Olga Ślepowrońska zauważyła, że właśnie taką rolę spełnia Inicjatywa „Nasz Rzecznik”, której celem jest m.in. szeroka integracja i uczenie się wzajemnie swoich potrzeb. Okazją do tego będzie planowane na grudzień dwudniowe spotkanie całej Inicjatywy.
Termin kolejnego spotkania (wspólnego dla kilku ww. zespołów) został wyznaczony na 10 listopada o godz. 17.30.
