Spotkanie Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami 1 lipca 2025

Anna Duniewicz
  • W Hiszpanii przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 20 osób mają obowiązek zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. W Polsce firmy wolą płacić kary, niż zatrudniać OzN.
  • Punktacja, jaką osoba z niepełnosprawnością otrzymuje ubiegając się o świadczenie wspierające, zależy m.in. od… województwa. Szanse wielu OzN na zdobycie adekwatnej do realnych potrzeb liczby punktów dodatkowo zmniejsza wadliwie konstruowana skala do mierzenia poziomu potrzeby wsparcia, niedostosowana do większości niepełnosprawności.
  • Trudno zliczyć rządy obiecujące reformę orzecznictwa. W Polsce osoby z niepełnosprawnościami wciąż orzeka się w siedmiu miejscach i zwykle na czas określony, nawet przy stanach zdrowia nierokujących poprawy. Problemem jest także uznaniowość decyzji lekarzy orzeczników, dyskryminujący zapis o całkowitej i trwałej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji itp. i traumatyzujące praktyki orzekania dzieci.
  • Dziękujemy Romanowi Szackiemu za 3,5-letnią koordynację Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, przełomowy Manifest Zdrowia Psychicznego Inicjatywy, pracę nad koncepcją społecznego projektu ustawy o mieszkalnictwie ze wsparciem, niezwykłą umiejętność godzenia różnych racji i perspektyw, wrażliwość i serdeczność. Od września koordynację prac Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami Inicjatywy „Nasz Rzecznik” obejmie Anna Wróblewska z Fundacji Blind&Proud. Jako stypendystka programu Fulbrighta w latach 2019-20 prowadziła Stanach Zjednoczonych badania dotyczące studiów nad niepełnosprawnością (ang. Disability Studies) we współpracy z osobami z niepełnosprawnością wzroku. Aniu, witamy Cię w nowej roli i serdecznie pozdrawiamy!

 

Podczas spotkania Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami Inicjatywy „Nasz Rzecznik” 1 lipca podsumowaliśmy ostatnie wspólne działania i określiliśmy priorytety, którymi chcemy się zająć przez najbliższe miesiące. Oprócz dopracowania założeń do społecznego projektu ustawy o mieszkalnictwie ze wsparciem dla osób z niepełnosprawnościami, po przerwie wakacyjnej planujemy jako Zespół podjąć następujące tematy:

  • różna punktacja poziomu wsparcia w różnych województwach przy źle skonstruowanej skali niedostosowanej do większości niepełnosprawności; zadawanie upokarzających pytań osobom ubiegającym się o świadczenie wspierające, często nieadekwatnych do rodzaju niepełnosprawności,
  • nasze oczekiwania wobec odkładanej przez kolejne rządy reformy orzecznictwa; potrzebne są dane dotyczące orzekania w mniejszych miastach i na terenach wiejskich; do rozważenia: systemowe/ustawowe nadawanie stopnia niepełnosprawności dla osób kończących 75. rok życia,
  • przypomnienie rządzącym o zapowiadanej ewaluacji ustawy o świadczeniu wspierającym,
  • wsparcie osób z niepełnosprawnościami odbywających kary pozbawienia wolności – brak statystyk, utrudniony dostęp do sprzętu ortopedycznego itp.,
  • lepszy dostęp do informacji o procedowanych aktach prawnych – pomysł newslettera Rządowego Centrum Legislacji,
  • wymóg odnoszenia się ministerstw do wszystkich uwag zgłaszanych w konsultacjach,
  • zwiększenie zatrudnienia OzN – w ramach obowiązkowego systemu tworzenia miejsc pracy przez samorządy i jednostki przez nie prowadzone – wzorem Europy Zachodniej, obowiązek zatrudniania OzN przez gminy i kary dla włodarzy „z prywatnej kieszeni”; wzorem Włoch – rozwijanie spółdzielczości socjalnej dzięki przeznaczaniu 5% budżetu danej jednostki samorządu lokalnego na przedsiębiorstwa społeczne o charakterze reintegracyjnym, które będą tworzyć miejsca pracy dla OzN,
  • w Hiszpanii firmy zatrudniające powyżej 20 osób mają obowiązek zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. W Polsce firmy wolą płacić kary, niż zatrudniać OzN,
  • realna możliwość wyboru szkoły dla dziecka z niepełnością, żeby np. nie skazywać dziecka niewidomego na najbliższą dostępną szkołę masową, która nie będzie w stanie zapewnić odpowiedniego dostępu do nauki,
  • ewaluacja programów asystenckich i stworzenie bezpiecznej ścieżki zgłaszania nadużyć,
  • umożliwienie szkołom specjalnym i ośrodkom szkolno-wychowawczym korzystania z finansowego wsparcia Unii Europejskiej – uwzględnienie ich w kolejnej perspektywie.

 

Pierwsze powakacyjne spotkanie Zespołu odbędzie się 9 września (wtorek) w godz. 17:30-19:00. Jak zawsze, będzie tłumaczone na polski język migowy.

 

Ważne:

 

  • Na dniach do Ministerstwa Edukacji Narodowej trafi autorski program edukacji antyprzemocowej opracowany przez samorzecznika w spektrum autyzmu z Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, Macieja Ryszawego.

 

  • Sejm przyjął nowelizację ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która zapewnia dostęp do psychologa osobom powyżej 13 roku życia bez zgody rodzica lub opiekuna prawnego. Raz jeszcze migamy wielkie brawa dla zaangażowanych organizacji młodzieżowych, w tym Nastoletniego Azylu, Pani Rzeczniczce Praw Dziecka oraz niestrudzonego Janka Gawrońskiego!
    https://www.facebook.com/naszrzecznik/posts/pfbid0vcuaMcz6Wn1PvnBT6ctZRnuBycXgVZiGXj8uLHDYGejUHKr42tBZkHaJu5tj63Ujl
  • Maciej Ryszawy jest jednym z panelistów konferencji „Godność i duma osób z niepełnosprawnościami. Tożsamość, samorzecznictwo społeczne i polityczne”, organizowanej przez Biuro RPO 2 lipca. Wydarzenie inauguruje obchodzony w lipcu Miesiąc Dumy Osób z Niepełnosprawnościami

 

  • Ruszyły zapisy na drugie konsultacje dot. mieszkalnictwa ze wsparciem dla osób z niepełnosprawnościami, które odbędą się w formule zdalnej 9 lipca (środa) w godz. 18:00-20:00.

    Link do zapisów:
    https://forms.gle/14ASs7vvHXaLDxud8

Podczas pierwszych konsultacji, 18 czerwca, omówiliśmy wyniki 241 ankiet, wypełnionych przez osoby z niepełnosprawnościami i ich bliskich (Edward Bolak). Przedstawiliśmy wstępne założenia do projektu ustawy o mieszkalnictwie wspomaganym dla osób z niepełnosprawnościami (Stefan Dunin-Wąsowicz). W trakcie moderowanej dyskusji osoby uczestniczące w spotkaniu zgłosiły swoje propozycje i uwagi, które uważnie analizujemy. Zaakceptowane uwagi zostaną uwzględnione w dalszych pracach nad założeniami do projektu ustawy o mieszkalnictwie ze wsparciem.

https://naszrzecznik.pl/nasze-pomysly-na-mieszkalnictwo-ze-wsparciem-spotkanie-konsultacyjne-ws-zalozen-do-spolecznego-projektu-ustawy-o-mieszkalnictwie-wspomaganym-dla-osob-z-niepelnosprawnosci-18-czerwca-2025ami/

 

 

  • Udostępniamy apel środowiska osób z niepełnosprawnością wzroku do Rady Ministrów o „natychmiastowe zaprzestanie patologicznych praktyk, jakie stosują wojewódzkie zespoły orzekania o niepełnosprawności w zakresie ustalania poziomu potrzeby wsparcia dla osób niewidomych (i innych osób z niepełnosprawnościami) oraz o usunięcie skutków tych praktyk. Chodzi o następujące praktyki:
    – pozaprawne wprowadzenie limitu 76 punktów przyznawanych osobom niewidomym, które odbyło się w drodze  wewnętrznych zaleceń Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, podczas gdy zgodnie z art. 87 Konstytucji RP oraz art. 6b6 ust. 4 ustawy o rehabilitacji kwestia ta należy do materii ustawowej;
    – „karanie” przez wojewódzkie zespoły tych, którzy odwołują się od ich decyzji – na skutek ponownego rozpatrzenia sprawy wojewódzkie zespoły często obniżają liczbę przyznanych punktów; jest to działanie rażąco bezprawne, gdyż narusza art. 139 kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 2 Konstytucji RP (zasada zaufania obywateli do państwa).
    Apelujemy o uczciwość w traktowaniu osób z niepełnosprawnościami w procesie orzekania o poziomie potrzeby wsparcia.”

https://www.petycjeonline.com/apel_o_uczciwo_przy_ustalaniu_poziomu_potrzeby_wsparcia#a

  • Wytyczne RPO dot. składania wniosków, petycji, zapytań do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich:

https://formularze.brpo.gov.pl/content/instrukcja

https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy

Zgłoszenia w języku ukraińskim: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-yak-otrimati-dopomogu-ukraina

 

  • Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw dzieci i młodzieży oraz postulaty i wnioski do Rzecznika Praw Dziecka w prostym formularzu:

https://brpd.gov.pl/kontakt/

lub mailowo na adres rpd@brpd.gov.pl

 

  • Dekalog naszych postulatów na stronie:

https://naszrzecznik.pl/inicjatywa-nasz-rzecznik-sztandarowe-postulaty/