Spotkanie Zespołu Praw Uchodźczyń i Uchodźców 18 maja rozpoczęło się od relacji z wystąpienia koordynatorki zespołu, Elizy Gaust, podczas spotkania Inicjatywy „Nasz Rzecznik” z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i pracownikami Biura RPO 22 kwietnia. W wystąpieniu tym oprócz przedstawienia pierwszych wypracowanych przez Zespół postulatów mocno wybrzmiała konieczność uwzględnienia perspektywy płci w projektowaniu rozwiązań dla osób przybywających z ogarniętej wojną Ukrainy oraz temat podwójnego wykluczenia uchodźców z niepełnosprawnościami, reprezentujących mniejszości etniczne i in. Po odniesieniu się do problemów i postulatów dotyczących uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy, RPO poruszył wówczas także temat dramatycznej sytuacji uchodźców na granicy polsko-białoruskiej.

Wiele z przedstawionych Rzecznikowi postulatów pojawiło się w piśmie RPO do ministra Szefernakera, pełnomocnika rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy, wystosowanym 5 maja (Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami). Postulaty Zespołu Praw Uchodźców/czyń Inicjatywy „Nasz Rzecznik” zostały też przekazane organizatorom Samorządowego Okrągłego Stołu dla Ukrainy we Wrocławiu (8-9 maja) i były na tym forum przedstawione. W obradach Okrągłego Stołu wzięły udział członkinie Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, artykułując potrzeby osób uchodźczych zidentyfikowane przez kilka zespołów Inicjatywy.

Kolejnym poruszanym 18 maja tematem była aktualna sytuacja uchodźców w Polsce – także niebiałych osób nadal przybywających do Polski przez granicę z Białorusią. Niepokoi brak postępu w zagwarantowaniu uchodźcom i uchodźczyniom godnych warunków życia, bezpiecznego schronienia i pomocy lekarskiej. Anastasia Derecha poruszyła palący problem z dostępnością mieszkań na wynajem, coraz dotkliwiej odczuwany przez uchodźczynie i uchodźców z Ukrainy.

Członkinie zespołu podjęły też ważną kwestię edukacji międzykulturowej. Karolina Kwiatkowska z Centralnej Rady Romów w Polsce jako przykład dobrych praktyk podała działania asystentów międzykulturowych w placówkach edukacyjnych Krakowie. Ich praca (są to wolontariusze) bardzo ułatwia adaptację uczniów z rodzin uchodźczych i ich rodzin w Polsce i może służyć jako przykład godny naśladowania w innych regionach kraju, dokąd przybyły osoby z Ukrainy z dziećmi w wieku szkolnym.

Szczególną uwagę poświęcono także potrzebom wsparcia nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych w kontaktach z dziećmi. Bariera językowa uniemożliwia im pełny kontakt z uczniami, z których wielu wciąż przeżywa traumę wojenną. W rezultacie problemy narastają, po obu stronach pojawia się bezradność i nerwowość. Młodzi uchodźcy, ale też specjaliści mający im pomagać w szkołach i poradniach, potrzebują wsparcia osób znających język polski i ukraiński.

Kryzys uchodźczy pokazał też palącą potrzebę wprowadzenia szeroko pojętej międzykulturowej edukacji włączającej. Zespół Praw Uchodźców/czyń i Zespół Edukacja Włączająca Inicjatywy „Nasz Rzecznik” jeszcze przed wakacjami wystąpią o spotkanie z RPO, by zasygnalizować konieczność przygotowania rozwiązań wspomagających pracę szkół, nauczycieli i pedagogów z uczniami i uczennicami z rodzin uchodźczych w przyszłym roku szkolnym. Pilnie potrzebne jest też uproszczenie procedur orzeczniczych dla dzieci i młodzieży uchodźczej z niepełnosprawnościami i własnymi potrzebami edukacyjnymi.

Osobną częścią spotkania było przejrzenie listy postulatów przyjętych na poprzednich spotkaniach Zespołu pod kątem opracowania poszczególnych postulatów w formatkach. Szczegółowo opracowane przez zgłaszające organizacje postulaty będą przekazywane do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Kolejne spotkanie Zespołu zaplanowano na 15 czerwca, godz. 17:30.