Zgłaszający uwagi – osoby fizyczne

Uwagi

Stanowisko MEN

Propozycja: 13) jawnego, sprawiedliwego, umotywowanego i obiektywnego oceniania postępów w nauce i zachowania ucznia, z poszanowaniem godności i indywidualnej sytuacji ucznia oraz uwzględnieniem zapisów zawartych w Indywidualnym Programie Edukacyjno-Terapeutycznym (IPET) i innych dokumentach wspierających uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;

Te uprawnienia wynikają już z przepisów szczegółowych dotyczących IPET oraz innych dokumentów wspierających uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Przykłady można znaleźć już w art. 1 pkt 5-7 UPO. Zaproponowana zmiana nie wprowadziłaby żadnej zmiany względem aktualnego stanu prawnego, ponieważ takie gwarancje już w UPO się znajdują.

Propozycja: 19) obligatoryjnego wsparcia szkoły w przypadku dłuższej nieobecności spowodowanej stanem zdrowia, żałobą bądź innymi trudnymi okolicznościami życiowymi;

20) pełnej dostępności, by móc bez przeszkód realizować obowiązek szkolny, w rozumieniu Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i innych aktów prawnych.

Ad. pkt 19: takie prawo do otrzymania wsparcia ze strony szkoły wynika już z art. 1 pkt 16 UPO jako element, który zapewnia uczniowi system oświaty. Słusznie zatem jest to obowiązek nałożony na system oświaty, a nie prawo podmiotowe przyznane uczniowi, ponieważ trudno byłoby mierzalnie je egzekwować. To raczej miękkie wsparcie.

Ad. pkt 20: prawo do korzystania z warunków dostępnych wynika już z UPO, jak również z ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i nie ma żadnej potrzeby dublować przepisów prawnych o tożsamej treści.

Uzupełniono tę wolność o stan zdrowia i sytuację materialną.

W zakresie tożsamości płciowej, zakaz dyskryminacji z tego powodu zawiera się merytorycznie w dotychczasowym brzmieniu projektowanego ustępu. Jest to ponadto katalog otwarty, a wyliczenie to jest spójne z wyliczeniem wskazanym w art. 30a ust. 2 UPO i innymi ustawami.

W zakresie religii i wyznania: nie są to dwie takie same rzeczy. Jedno jest systemem wierzeń, a drugie przynależnością do konkretnej grupy wyznaniowej. Zasadne jest utrzymanie ich obojga.

Propozycja: szanować prawa autorskie cudzych utworów innych osób.

Propozycja: 3. Karami dla uczniów są: Środkami wychowawczymi są:

[I analogicznie wszędzie, gdzie jest mowa o karach dla uczniów.]

4. W przypadku wymierzenia kary, o której zastosowania środka wychowawczego, o którym

[I analogicznie wszędzie, gdzie jest mowa o wymierzaniu kar uczniom.]

Przyjęcie tej uwagi mogłoby spowodować nieczytelność projektowanych przepisów. Środki oddziaływania wychowawczego (a obecnie: działania wychowawcze) były bowiem wskazywane w art. 42c ust. 1 UPO i w myśl tego artykułu kary będą mogły być wymierzane dopiero wtedy, gdy środki oddziaływania wychowawczego (działania wychowawcze) okażą się niewystarczające. Podział na środki oddziaływania wychowawczego i środki wychowawcze byłby bardzo nieczytelny.

W wyniku uwzględnienia jednak innej uwagi zmieniono nazwę środków z art. 42c ust. 1 ze „środków oddziaływania wychowawczego” na „działania wychowawcze”. Mimo tego, nadal jednak należy utrzymać podział na te działania i kary, by uniknąć konfuzji, także w związku z przepisami ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Pojęcia nie mogą być mylące i stąd taki podział.

Przepisy są ponadto zaprojektowane na podstawie inspirowania się przepisami obecnymi w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Tam odpowiedzialność studentów również opiera się na wymierzaniu kar. Zaproponowane brzmienie pozwoli zatem uczynić system spójnym.

Propozycja: Art. 42h. 2. Na stanowisko Krajowego Rzecznika może być powołana osoba, która spełnia łącznie następujące kryteria:

4)            nie była karana karą dyscyplinarną, oraz nie toczy się przeciwko niej postępowanie dyscyplinarne i w przeszłości nie dopuściła się naruszeń praw ucznia bądź studenta uczelni wyższej;

Nie jest możliwe zbadanie przez komisję konkursową, czy kandydat nigdy nie dopuścił się naruszeń, o których mowa. Przeprowadzenie nawet wywiadu środowiskowego przez uprawnione służby nie dałoby takiej odpowiedzi. Z uwagi na techniczno-logistyczną niemożliwość badania przestrzegania takiego wymogu uwaga nie może zostać uwzględniona.

Propozycja: 10)   nie posiada przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym;

11) podczas postępowania konkursowego przedstawi swoją wizję sprawowania urzędu;

12) wyraża zgodę na wysłuchanie publiczne w toku postępowania z udziałem przedstawicieli/ek osób uczniowskich, rad młodzieżowych, Parlamentarnego Zespołu ds. Młodzieży i innych gremiów zrzeszających dzieci i młodzież.

Zaproponowane ciała w pkt 12 nie są ciałami reprezentatywnymi. Gremia takie jak Parlamentarny Zespół ds. Młodzieży ponadto są powoływane tylko na czas kadencji parlamentu, a zatem wraz z jej upływem przestają istnieć (i muszą być zakładane ponownie). Nie można zatem podmiotu temporalnego, tworzonego w oparciu o Regulamin Sejmu/Senatu, wskazywać w ustawie, której zakres czasowy obowiązywania jest znacznie dłuższy niż okres jednej kadencji Sejmu. Nie występują ponadto w prawie takie pojęcia jak „rady młodzieżowe”. Co najwyżej, w ustawach samorządowych mowa o młodzieżowych rad gmin, powiatów czy sejmikach województw.

Zaproponowane brzmienie wymogu nie jest odpowiednie na poziom ustawowy.

Projektodawca jednak wskazuje, że w projekcie rozporządzenia wykonawczego do projektu ustawy (w projekcie rozporządzenia nt. szczegółów konkursu na Krajowego Rzecznika) zawarł mechanizm, w którym przedstawiciele organizacji pozarządowych i związków zawodowych będą mogli obserwować przebieg konkursu na Krajowego Rzecznika. To zatem zapewni możliwość, by podmioty społeczeństwa obywatelskiego brały udział w opisywanym postępowaniu.

W trakcie tego konkursu też (ad. pkt 11) kandydaci na Krajowego Rzecznika będą musieli zaprezentować wizję swojej pracy, ale zostanie to dopisane, by nie rodziło wątpliwości.

Co do braku przeciwskazań zdrowotnych, ten wymóg w art. 42h ust. 2 pkt 10 UPO już jest.

Propozycja: „2. Na stanowisko Wojewódzkiego Rzecznika może zostać powołana osoba, która:

2) c) co najmniej dwuletni staż pracy w urzędzie organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami lub w urzędzie organu prowadzącego szkoły lub placówki na stanowisku związanym z organizacją pracy szkół i placówek lub w urzędzie centralnym/ administracji publicznej na stanowisku związanym z ochroną praw uczniowskich lub”

Założeniem projektodawcy jest to, by wymagania na Wojewódzkiego Rzecznika Praw Uczniowskich były tożsame z wymaganiami na stanowisko nauczyciela-wizytatora w kuratorium oświaty. Treść uwagi postuluje wykroczyć poza wymogi na nauczyciela-wizytatora, czego projektodawca nie podziela.

Propozycja:

4) cieszy się nieposzlakowaną opinią i w przeszłości nie dopuścił się naruszeń praw ucznia bądź studenta uczelni wyższej;

5) podczas postępowania rekrutacyjnego przedstawi swoją wizję sprawowania funkcji Wojewódzkiego Rzecznika.

Argumentacja jak wyżej

Propozycja:

Art. 42q. 4. Do zadań Szkolnego Rzecznika należy:

7) organizowanie i prowadzenie dyżurów umożliwiających uzyskanie informacji w zakresie ochrony praw uczniowskich oraz pomoc w przypadku indywidualnych naruszeń tych praw; dyżury są organizowane i prowadzone stacjonarne lub z wykorzystaniem środków komunikacji na odległość.

Specyfika różnych typów i rodzajów szkół i placówek oświatowych, a także chęć dania im jak największej autonomii, uzasadniają to, by wskazane w uwadze zagadnienia szkoły i placówki oświatowe regulowały samodzielnie, kierując się własnymi potrzebami. Nie w każdej szkole lub placówce oświatowej zaistnieje konieczność organizowania dyżurów. Łatwo można wyobrazić sobie bowiem takiego Szkolnego Rzecznika, który ma z uczniami stały kontakt np. poprzez dziennik elektroniczny lub pocztę elektroniczną i nikt nie zgłasza potrzeby organizacji stacjonarnego dyżuru. Wówczas taki obowiązek spowodowałby, że w czasie obowiązkowego dyżuru nikt by nie przychodził, ponieważ każdy załatwiałby swoje sprawy poprzez np. pocztę elektroniczną. Z tego względu należy pozostawić tę kompetencję jako możliwość, a nie obowiązek.

Propozycja: Art. 42s. 5.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może określić, w drodze rozporządzenia, wynagrodzenie przysługujące nauczycielowi za zajmowanie stanowiska Szkolnego Rzecznika oraz wysokość tego wynagrodzenia, uwzględniając charakter zajmowanego stanowiska opierającego się na wrażliwości społecznej, zaufaniu i znajomości przepisów prawa, a także że miesięczna wysokość wynagrodzenia nie może wynosić więcej niż 300 zł ¼ wynagrodzenia brutto nauczyciela mianowanego.

Przepis został wykreślony w ślad za zmianą modelu wyboru i funkcjonowania Szkolnego RPU.

Propozycja: w art. 68 ust. 2–3a otrzymują brzmienie:

„2. Dyrektor szkoły lub placówki skreśla, w drodze decyzji, ucznia z listy uczniów:

1)            z powodu wymierzenia kary,  o której mowa zastosowania środka wychowawczego, o którym mowa w art. 42c ust. 3 pkt 5;

2)            w przypadkach, o których mowa w rozdziale 3a ustawy o systemie oświaty.

3. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności w razie wymierzenia kary, o której mowa zastosowania środka wychowawczego, o którym mowa w art. 42c ust. 3

Argumentacja jak wyżej

Propozycja: „Wprowadza się wymóg tworzenia samorządu uczniowskiego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych specjalnych oraz innych rodzajach placówek edukacyjnych dla uczniów z niepełnosprawnościami”

Brak tego wymogu nie jest materią ustawową, lecz rozporządzenia z 26 lipca 2018 r. w sprawie typów szkół i placówek, w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego (Dz.U. 2023 poz. 2386). Zmiana ustępu 8 stanowiącego dla niego delegację ustawową jest jedynie językowo-stylistyczna i nie dotyczy materii. Z samej ustawy nie wynika zresztą, że w tych szkołach należy wprowadzić brak tego wymogu.

Brak tego wymogu wynika dopiero z ww. rozporządzenia, a zatem to do niego, a nie do projektu ustawy, należy kierować uwagi w momencie, gdy będzie procedowana jego nowelizacja.

Ministerstwo Edukacji Narodowej rozważy nowelizację tego rozporządzenia. Bardzo dziękujemy za tę uwagę.

Propozycja: „3a. Dyrektor szkoły lub placówki niepublicznej nie może skreślić ucznia objętego obowiązkiem szkolnym z listy uczniów. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności w razie wymierzenia kary, o której mowa zastosowania środka wychowawczego, o którym mowa w art. 42c ust. 3 pkt 4, uczeń ten, na wniosek dyrektora szkoły lub placówki, może zostać przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły.”.

Zmiana w art. 172 ust. 3a UPO została wykreślona w całości z projektu.

(komentarz z RCL)

Argumentacja jak w odpowiedzi na tożsamą uwagę przesłaną drogą mailową (wiersze powyżej w tabeli)

Argumentacja jak w odpowiedzi na tożsamą uwagę przesłaną drogą mailową (wiersze powyżej w tabeli)

Argumentacja jak w odpowiedzi na tożsamą uwagę przesłaną drogą mailową (wiersze powyżej w tabeli)

Argumentacja jak w odpowiedzi na tożsamą uwagę przesłaną drogą mailową (wiersze powyżej w tabeli)

Myślę, iż szkolnym rzecznikiem praw ucznia nie powinien być nauczyciel.

Dlaczego tak uważam?

Dlatego, że wśród osób, łamiących prawa ucznia zdarzają się bardzo często nauczyciele oraz dyrektorzy szkół.

W takiej sytuacji rzecznik znalazłby się w konflikcie interesów.

Występowanie przeciwko swoim kolegom lub dyrekcji stanowiłoby dla niego zagrożenie ostracyzmem lub nawet mobbingiem.

Dużo lepiej w roli szkolnego rzecznika sprawdzi się szkolny psycholog lub nawet osoba z zewnątrz.

Szkolny psycholog również jest nauczycielem w myśl art. 42d ustawy – Karta nauczyciela. Z tego względu będzie on mógł być wybierany na stanowisko opiekuna samorządu uczniowskiego-Szkolnego Rzecznika Praw Uczniowskich.

W razie konfliktu interesów istnieje możliwość bezpośredniego złożenia skargi do organu wyższego szczebla (Wojewódzkiego Rzecznika Praw Uczniowskich lub Gminnego/Powiatowego, jeśli został powołany) przez osobę zawiadamiającą, jak również przekazania tej skargi organowi wyższego stopnia przez Szkolnego Rzecznika.

Decyzja o tym, by Szkolnym Rzecznikiem był nauczyciel, wynika z konieczności zapewnienia ochrony danych wrażliwych oraz zachowania w tajemnicy okoliczności spraw, które wpływają do Szkolnego Rzecznika, a także chęci tego, by była to osoba na co dzień pracująca w danej jednostce, co przyczyni się do większego zaufania wobec niej.