Waży się sprawa budżetu RPO

Katarzyna Batko-Tołuć

Dziś, 2 grudnia, Komisja Finansów Publicznych głosuje poprawki do budżetu państwa na rok 2022. 28 października sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka pozytywnie zaopiniowała projekt budżetu Biura RPO przedstawiony przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Profesora Marcina Wiącka.

Na posiedzeniu komisji RPO przypomniał, że w 2017 r. wpływ spraw wynosił 53 tys., a do końca 2021 roku ma ich wpłynąć 75 tys., o 22 tys. spraw więcej. Przez ten czas limit wydatków rzecznika pozostał jednak na niezmienionym poziomie, mimo 50-procentowego wzrostu wpływu spraw i przyznania RPO Ustawą o Sądzie Najwyższym kompetencji do wnoszenia skarg nadzwyczajnych. W obecnej sytuacji budżetowej skarga nadzwyczajna w znacznej mierze ma jednak charakter iluzoryczny – argumentował Profesor Wiącek – ponieważ Biuro Rzecznika nie ma fizycznych możliwości, żeby przeanalizować 10 tys. spraw ludzi, którzy czują się pokrzywdzeni prawomocnymi wyrokami sądów.

W 2021 r. BRPO dysponowało budżetem na wynagrodzenia o 745 tys. zł niższym niż kwota wynikająca z zawartych umów o pracę, co uniemożliwia wypłacanie pracownikom wynagrodzeń adekwatnych do skali skomplikowania spraw, którymi muszą się zajmować. Średnie wynagrodzenie pracownika BRPO, który zajmuje się analizą spraw wpływających do biura, od lat kształtuje się na poziomie ok. 4 tys. zł netto. Ponad 80% pracowników BRPO zarabia poniżej 5 tys. zł netto.

Kolejne zadanie przyznaje Rzecznikowi Praw Obywatelskich procedowany w rządzie projekt ustawy o sygnalistach. Projekt o osobach informujących o naruszeniu prawa wynika z konieczności implementacji dyrektywy unijnej. RPO stanie się organem, do którego będzie można występować w sprawach sygnalistów. Do Biura RPO wpłyną kolejne tysiące spraw.

Rocznie Biuro udziela ponad 40 tys. porad prawnych, na które potrzebne są środki. Pilnie trzeba też otworzyć delegatury na wschodzie Polski. Cała wschodnia część kraju jest pozbawiona możliwości szybkiego kontaktu z przedstawicielami terenowymi RPO, co prowadzi do nierówności i dyskryminacji. Dużego remontu wymaga także budynek przy ul. Długiej w Warszawie.

BRPO prowadzi również aktywność informacyjną, która wymaga nakładów finansowych. Organizuje konferencje, seminaria, debaty, również działalność wydawniczą. Wydarzenia te muszą być w pełni dostępne – tłumaczenie konferencji tłumaczenie na język migowy, materiały w języku Braille’a itp.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich musi dysponować budżetem zapewniającym niezakłóconą pracę Urzędu i gwarantującym obywatelkom i obywatelom najlepszą możliwą ochronę ich praw.

Zapis przebiegu posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka 28 października 2021 r.:

https://sejm.gov.pl/sejm9.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SPC-81

Transmisja z obrad Komisji Finansów Publicznych ws. rozpatrzenia rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2022 – 2 grudnia 2021 r.:

https://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PlanPosKom.xsp?view=2&unid=AB08E153EBC01C1BC12587980042034C