Wspólne propozycje poprawek strony społecznej do ustawy o świadczeniu wspierającym

Wspólne, ujednolicone poprawki zgłaszane lub sygnalizowane przez szeroki front organizacji, inicjatyw i ruchów społeczne w trakcie posiedzenia senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej w dniu 07.06.2023 r.

Ruchy i inicjatywy społeczne:

Protest #2119 Osób z niepełnosprawnościami i osób opiekuńczych
Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
Ruch społeczny Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją
Portal NaRencie.pl
Inicjatywa społeczna Nie-Samodzielni, #konwencyjnie

Organizacje pozarządowe:

Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
Stowarzyszenie Instytut Niezależnego Życia
Fundacja Avalon
Fundacja Inne Spojrzenie
Fundacja Po Mojemu
Stowarzyszenie wspierające OGA

Jak również osoby uczestniczące w posiedzeniu senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej w dniu 07.06.2023 r.

Propozycje poprawek są oparte m.in. na propozycjach poprawek Krajowej Rady Konsultacyjnej do spraw Osób Niepełnosprawnych, zgodnych z wcześniejszymi postulatami Protestu #2119, na pozostałych postulatach Protestu #2119, Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, Ruchu społecznego „Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją”, Portalu NaRencie.pl oraz innych inicjatyw społecznych i organizacji pozarządowych.

(…)

Propozycje poprawek zostały dostosowane do wersji ustawy uchwalonej przez Sejm i przekazanej do Senatu.

Dla ułatwienia zapoznania się z propozycjami poprawek zostały one podzielone na poprawki o charakterze kluczowym oraz poprawki ważne.

Poprawki kluczowe zostały zamieszczone w porządku merytorycznym, zaś poprawki ważne w porządku według numeracji artykułów ustawy o świadczeniu wspierającym.

Propozycje poprawek o charakterze kluczowym

Zestaw powiązanych merytorycznie poprawek zapewniających konstytucyjność przepisów dot. oceny funkcjonalnej (zawarcie na poziomie ustawowym np. bardziej szczegółowych kryteriów oceny funkcjonalnej, obszarów oceny, delegacji dot. wag i obszarów i formularza samooceny na poziom rozporządzenia oraz jego wpływu na obszary oceny) oraz bardziej racjonalne poziomy progów punktowych, uprawniających do określonej wysokości świadczenia wspierającego.

Obniżenie progu punktowego uprawniającego do świadczenia wspierającego do 50 pkt, bardziej równomierne procentowe podzielenie 6 progów oraz powiązanie wysokości świadczenia wspierającego z wynagrodzeniem minimalnym, tak jak ma to miejsce w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego.

Opracowane zostały dwa warianty tej poprawki, różniące się gradacją poziomów wysokości świadczenia wspierającego oraz kosztami.

poprawka nr 1.1

WARIANT 1

punktacja od 50 pkt (zmiana z 70 pkt)
6 progów (tyle samo)
gradacja co 15% (zmiana z gradacji co 10-60%)
odniesienie do minimalnego wynagrodzenia za pracę z racji na coroczną waloryzację (zmiana z odniesienia do renty socjalnej)
wariant optymalny z perspektywy strony społecznej
uwzględniając wersję ustawy uchwaloną przez Sejm, w tym przepisy powodujące istotne oszczędności (np. niewypłacanie ŚW osobom w instytucjach całodobowych), jak również zapowiedzi MRiPS dotyczące narzędzia oceny (trwają prace, aby więcej osób otrzymało wyższą punktację) powinien być to wariant niewiele wyższy kwotowo w stosunku do wersji uchwalonej przez Sejm

Brzmienie poprawki głównej:

W art. 4 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Świadczenie wspierające przysługuje miesięcznie w wysokości:

1) 100% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

2) 85% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 82 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

3) 70% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 74 do 81 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

4) 55% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 66 do 73 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

5) 40% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 58 do 65 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

6) 25% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 50 do 57 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.”;

poprawka nr 1.1

WARIANT 2

punktacja od 50 pkt (zmiana z 70 pkt)
6 progów (tyle samo)
gradacja co 20%, a następnie co 10 i 5%, (zmiana z gradacji co 10-60%)
odniesienie do minimalnego wynagrodzenia za pracę z racji na coroczną waloryzację (zmiana z odniesienia do renty socjalnej)
wariant nieoptymalny z perspektywy strony społecznej, ale mniej kosztochłonny
uwzględniając wersję ustawy uchwaloną przez Sejm, w tym przepisy powodujące istotne oszczędności (np. niewypłacanie ŚW osobom w instytucjach całodobowych), jak również zapowiedzi MRiPS dotyczące narzędzia oceny (trwają prace, aby więcej osób otrzymało wyższą punktację) powinien być to wariant zbliżony kwotowo do wersji uchwalonej przez Sejm

Brzmienie poprawki głównej:

W art. 4 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

Art. 4. 1. świadczenie wspierające przysługuje miesięcznie w wysokości:

1) 95% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

2) 75% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę te określono na poziomie od 82 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

3) 55% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 74 do 81 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

4) 35% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 66 do 73 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. I ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

5) 25% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 58 do 65 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. I ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

6) 20% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 50 do 57 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. I ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

Niezależnie od wybranego wariantu poniżej zawarto brzmienie poprawek powiązanych z obniżeniem progu punktacji z 70 do 50 pkt. Wybór wariantu nie ma znaczenia dla ich brzmienia.

Brzmienie poprawek powiązanych:

W art. 14 wyrazy „ustawowej wysokości renty socjalnej” zastępuje się wyrazami „wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę”;
W art. 64 w zdaniu pierwszym wyrazy „od 70 do 89 punktów” zastępuje się wyrazami „od 50 do 81 punktów”;
Po art. 65 dodaje się art. 65a w brzmieniu:

„Art. 65a. 1. Przepis art. 4 ust. 1:

pkt 3 – w zakresie osób, którym w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie 74 i 75 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 39,
pkt 4,
pkt 5 – w zakresie osób, którym w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie 64 i 65 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 39

– stosuje się od dnia 1 stycznia 2025 r.

Przepis art. 4 ust. 1:

pkt 5 – w zakresie osób, którym w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie 58–63 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 39,
pkt 6

– stosuje się od dnia 1 stycznia 2026 r.”;

W art. 71 skreśla się pkt 1 i 2;

Uzasadnienie łączne do poprawki nr 1.1, niezależne od wybranego wariantu:

Konieczne jest odniesienie wysokości świadczenia wspierającego, należnego bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością, do wynagrodzenia minimalnego.

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego dla uprawnionych rodziców i innych opiekunów/nek niepełnoletnich osób z niepełnosprawnością jest wprost powiązana z minimalnym wynagrodzeniem za pracę. Natomiast kwota świadczenia wspierającego ma być ustalana w odniesieniu do renty socjalnej. Rozróżnianie ustalania kwot świadczeń, regulowanych przepisami wprowadzonymi tym samym aktem prawnym, jest nieuzasadnione i może być krzywdzące.

Powiązanie waloryzacji świadczenia wspierającego z najniższą emeryturą/rentą z tytułu całkowitej niezdolności do pracy spowoduje znaczną różnicę w wysokości tych świadczeń oraz może doprowadzić do szybkiej dewaluacji świadczenia wspierającego. Taki stan będzie też z pewnością zniechęcał do przechodzenia na podmiotowe świadczenie wspierające w przypadku praw nabytych, co jest sprzeczne z podstawowym celem ustawy.

Już w momencie wejścia w życie ustawy 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie niewiele niższe od najwyższej kwoty świadczenia wspierającego, które otrzyma tylko niewielka liczba osób z niepełnosprawnościami. Różnica wysokości obu świadczeń w przypadku utrzymania odniesienia świadczenia wspierającego do renty socjalnej, a nie do minimalnego wynagrodzenia za pracę, będzie się pogłębiała w kolejnych latach. Nie zapewni to zatem zakładanej i niezbędnej poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami, szczególnie w najliczniejszej grupie beneficjentów z najniższym poziomem świadczenia wspierającego.

Należy odnotować, że pozostawienie progów punktowych na poziomie wynikającym z obecnych zapisów ustawy spowoduje wykluczenie dużej liczby osób z niepełnosprawnościami potrzebujących wsparcia. Już na marginesie nadmienić należy, że założenia ustawy całkowicie pomijają możliwość poprawienia sytuacji finansowej licznej grupy osób, których rodzaj niepełnosprawności nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej, i które nie osiągną progu punktowego uprawniającego do otrzymania świadczenia wspierającego.

Dodanie bardziej szczegółowych kryteriów oceny funkcjonalnej, zgodnych z kryteriami wykorzystywanymi na świecie (m.in. w ramach orzecznictwa i oceny funkcjonalnej w Australii) i rekomendowanymi przez WHO.

Propozycja poprawki:

W art. 39 w pkt 2, w art. 4b w ust. 1 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:

„Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej, zdolność osoby do wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania, na równi z innymi, oraz rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem samodzielności wykonania czynności, czasu niezbędnego do jej wykonania, bezpieczeństwa jej wykonania, bólu lub dyskomfortu przy jej wykonywaniu oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą, mającą na celu zapewnienie zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej.”

Uzasadnienie:

Wskazany artykuł de facto stanowi opis kryteriów, na bazować będzie ocena funkcjonalna i narzędzie do niej służące. Dlatego też brzmienie tego artykułu ma charakter krytyczny.

Niezbędne jest wpisanie szerokiego kryterium ogólnego (“zdolność osoby do wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania, na równi z innymi”) oraz uwzględnienie wskazanych 5 kluczowych kryteriów („samodzielność wykonywania”, “czas wykonywania”, „bezpieczeństwo wykonywania”, „ból lub dyskomfort przy jej wykonywaniu”).

Należy zauważyć, że niektóre osoby faktycznie będą w stanie wykonać samodzielnie określoną czynność, nawet w dość standardowym czasie, jednakże wykonanie danej czynności z powodów medycznych będzie wiązało się z bardzo dużym bólem (np. bardzo silna spastyka mięśni lub silne alergiczne reakcje skórne) lub bardzo silnym dyskomfortem (np. część osób w spektrum autyzmu i powiązane z tym ryzyko tzw. meltdown’u lub shutdown’u), a w przypadku niektórych osób będzie groziło niebezpieczeństwem (np. zachowania autoagresywne lub agresywne), co w praktyce również drastycznie ograniczy funkcjonowanie danej osoby i osoba ta będzie wymagała znacznie większego wsparcia.

Dodanie obszarów oceny funkcjonalnej, opartych bezpośrednio na ICF (Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia).

Propozycja poprawki:

W art. 39 w pkt 2, w art. 4b dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Przy ustalaniu poziomu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę następujące obszary życia codziennego:

1) uczenie się i stosowanie wiedzy;

2) ogólne zadania i obowiązki;

3) spożywanie pokarmów i napojów;

4) higiena osobista związana z czynnościami fizjologicznymi;

5) mycie się i inna pielęgnacja ciała;

6) ubieranie się;

7) utrzymywanie zdrowia;

8) zmiana i utrzymanie pozycji ciała;

9) poruszanie się w domu i poza domem;

10) przenoszenie, poruszanie i manipulowanie przedmiotami;

11) porozumienie się;

12) podejmowanie decyzji;

13) życie domowe i prowadzenie gospodarstwa domowego;

14) życie w społeczności lokalnej, działalność społeczna i ekonomiczna”.

Uzasadnienie:

Ww. obszary oraz ich bezpośrednie brzmienie zostały wprost zaczerpnięte z ICF, Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia.

Zróżnicowanie wag dla obszarów i kategorii oceny funkcjonalnej na poziomie rozporządzenia. Pozwoli to na zróżnicowanie wag obszarów i kategorii oceny funkcjonalnej w zależności od rodzaju niepełnosprawności.

Dzięki temu np. osoba sparaliżowana w 98%, wymagająca wsparcia 24h/dobę oraz specjalistycznego sprzętu nie będzie musiała dodatkowo mieć niepełnosprawności intelektualnej, aby otrzymać wysoką liczbę punktów (np. powyżej 90) w ramach oceny funkcjonalnej.

Propozycja poprawki:

W art. 39 w pkt 2, w art. 4b dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wagi dla poszczególnych obszarów codziennego funkcjonowania i kategorii w nich się znajdujących przewidując zróżnicowanie wag w zależności od tego, w ilu i jakich obszarach osoba potrzebuje wsparcia, mając na względzie zapewnienie rzetelnej oceny poziomu potrzeby wsparcia.”.

Uzasadnienie:

Ww. obszary oraz ich bezpośrednie brzmienie zostały wprost zaczerpnięte z ICF, Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia.

Zawarcie w ramach rozporządzenia formularza samooceny, który ma (i powinien) być istotny dla oceny funkcjonalnej oraz jednoczesne powiązanie go z procesem oceny funkcjonalnej. Oznacza to zawarcie delegacji do rozporządzenia w ustawie oraz wprowadzenie powiązania z procesem oceny funkcjonalnej.

Propozycja poprawek:

W art. 39 w pkt 5, w art. 6b⁴:

po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:

„3a. Kwestionariusz, o którym mowa w ust. 3, służy dokonaniu samooceny przez osobę ubiegającą się o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia w zakresie ograniczenia lub utraty jej autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej w wykonywaniu określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania, z uwzględnieniem oceny poszczególnych czynności wyrażonych w wartościach punktowych, oraz wskazaniem oczekiwanego wsparcia i jego częstotliwości.

5 otrzymuje brzmienie:

„5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory:

1) wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia,

2) kwestionariusza, o którym mowa w ust. 3

– mając na uwadze konieczność maksymalnego uproszczenia postępowania w sprawie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia dla osoby składającej wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia oraz zapewnienie jednolitości oceny formalnoprawnej wniosku przez zespoły orzekające.”;

po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:

„W toku oceny funkcjonalnej, w szczególności w zakresie wag dla poszczególnych obszarów codziennego funkcjonowania, kategorii w nich się znajdujących oraz zróżnicowania wag w zależności od tego, w ilu i jakich obszarach osoba potrzebuje wsparcia, bierze się również pod uwagę wyniki formularza samooceny.

Obniżenie progu punktacji uprawniającego do świadczenia wspierającego do 50 pkt w ramach art. 3 (osobny artykuł odnoszący się do progu punktowego; koresponduje z poprawką 1.1).

Propozycja poprawki:

W art. 3 w ust. 2 wyrazy „od 70 do 100 punktów” zastępuje się wyrazami „od 50 do 100 punktów”;

Niewliczanie świadczenia wspierającego do kryterium odpłatności za usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze i pokrewne formy wsparcia.

Propozycja poprawki:

Dodaje się art. 43a w brzmieniu:

„Art. 43a. W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901) w art. 8 po ust. 4 dodaje się ust. 4b w brzmieniu:

„4b. Do dochodu ustalonego, zgodnie z ust. 3, w celu ustalenia odpłatności za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze, nie wlicza się również świadczenia wspierającego, o którym mowa w ustawie z dnia … 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. … ).”;

Likwidacja pułapki powodującej przepadek prawa do świadczenia wspierającego w czasie nawet krótkoterminowego pobytu w DPS, ZOL lub innej instytucji całodobowej, jak również wykluczającej możliwość starania się o ŚW w trakcie pobytu w instytucji całodobowej (w celu przygotowania do przeniesienia się z niej do mieszkalnictwa wspomaganego).

Zmiana aktualnego braku prawa do ŚW przez okres umieszczenia w DPS, ZOL itd. na brak wypłacania ŚW przez okres umieszczenia w DPS, ZOL itd.

Aktualne brzmienie:

„art. 5. Świadczenie wspierające nie przysługuje, jeżeli:

1) osoba, o której mowa w art. 3 ust. 2, została umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;

(…)”

Propozycja poprawki:

Słowa w ramach art. 5 “Art. 5. Świadczenie wspierające nie przysługuje, jeżeli: (…)”

zastępuje się słowami:

“Art. 5. Świadczenie wspierające nie jest wypłacane, jeżeli: (…)”

Uzasadnienie:

Aktualne brzmienie sprawia szereg problemów w zakresie pobytów krótkotrwałych w wymienionych miejscach lub też przenoszenia się z danego miejsca do innego, w środowisku.

Np. skierowanie np. ze względu na poważniejszy uraz na krótkoterminowy pobyt rehabilitacyjny w ZOL (Zakład Opiekuńczo-Leczniczy) lub do podobnego miejsca oznacza utratę świadczenia wspierającego i konieczność ponownego ubiegania się o nie.

Ponadto aktualne brzmienie przepisy paradoksalnie może utrudnić proces deinstytucjonalizacji, znacząco utrudniając np. przejście z DPS do mieszkalnictwa wspomaganego z racji na brak możliwości zawnioskowania i otrzymania decyzji o przyznaniu świadczenia wspierającego jeszcze w czasie pobytu w DPS, przygotowując się do jego opuszczenia, w celu zamieszkania w społeczności lokalnej (np. w mieszkaniu wspomaganym).

Opłacanie składek przez ZUS dla osoby udzielającej wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające AŻ do momentu uzyskania dochodu na poziomie wynagrodzenia minimalnego (nie zaś do momentu podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia lub pracy, co stanowi poważną pułapkę dla aktywizacji zawodowej).

Aktualne brzmienie:

„Art. 6. 1. Za osobę, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2, wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.3)) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, 2674 i 2770 oraz z 2023 r. poz. 605, 650 i 658).”

Propozycja poprawki:

Art. 6 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„Art. 6. 1. Za osobę, która nie uzyskuje dochodu co najmniej na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2, wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.3)) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, 2674 i 2770 oraz z 2023 r. poz. 605, 650 i 658).”

Uzasadnienie:

Aktualne brzmienie powoduje odebranie opłacania składek przez ZUS np. przy jakiejkolwiek, choćby 1-dniowej umowie-zlecenie i jest zdecydowanie kontr-skuteczne wobec aktywizacji zawodowej opiekunów osób, które przechodzą na świadczenie wspierające, które często rozpoczynają aktywność zawodową (po 10, 20, 30 latach braku aktywności zawodowej) od zaangażowania zawodowego w niewielkim wymiarze, nie zaś w wymiarze pełnym. Należy zapewnić szczególne bezpieczeństwo podejmowania aktywizacji zawodowej tej grupie osób, tak aby de facto opłacanie składek przez ZUS kończyło się dopiero w sytuacji, gdy osoby mają te składki opłacane z innego źródła.

Wydłużenie okresu, w którym osoba udzielająca wsparcia osobie, która przechodzi na świadczenie wspierające, może otrzymywać zasiłek dla bezrobotnych z 6 miesięcy do 1 roku.

Propozycja brzmienia poprawki do właściwego aktu prawnego:

“Osobie wspierającej osobę, która pobiera świadczenie wspierające, zasiłek dla bezrobotnych przysługuje przez okres 12 miesięcy.”

Uzasadnienie:

Otrzymywanie zasiłku dla bezrobotnych przez 12 miesięcy jest możliwe dla części osób wykluczonych społecznie (osób powyżej 50 rż mających lata składkowe czy rodziców dzieci do 15 rż, jeśli małżonek również jest bezrobotny) lub mieszkających na terenach z wysokim poziomem bezrobocia.

63 ust. 9. Ustawy o świadczeniu wspierającym. W sytuacji pobierania świadczenia pielęgnacyjnego – świadczenie pielęgnacyjne powinno być zawieszane dopiero po przyznaniu świadczenia wspierającego.
W przypadku pobierania świadczenia pielęgnacyjnego świadczenie wspierające nie powinno być wypłacane wstecz.

Aktualne brzmienie:

„Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.”

Uzasadnienie:

Aktualne brzmienie może powodować konieczność zwrotu środków dla części rodzin i wobec tego wpędzić je w kłopoty finansowe. Ryzyko tego powinno zostać wykluczone.

Wprowadzenie okresu przejściowego: wydłużenie o okres 2 lat (po wejściu w życie ustawy) prawa do nabycia świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych, „starych” zasadach. Okres przejściowy powinien objąć osoby niezależnie od wieku tj. zarówno osoby, które przekroczą 18 rż., jak i osoby, które nabędą niepełnosprawność uprawniającą do pobierania na nie świadczenia pielęgnacyjnego.

Uzasadnienie:

W okresie przejściowym, wydłużenie o okres dwóch lat po wejściu w życie ustawy prawa do nabycia świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach, umożliwi pozostawienie wyboru rodzaju świadczenia dla rodzin, w których osoba z niepełnosprawnością w okresie przejściowym ukończy 18. rok życia lub w których osoba nabędzie niepełnosprawność uprawniającą do świadczenia pielęgnacyjnego. Obecnie taką możliwość wyboru będą miały tylko rodziny, w których opiekun uzyska prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do 31 grudnia 2023.

Ustawa o świadczeniu wspierającym jest ustawą bardzo skomplikowaną. Brak konsultacji publicznych w połączeniu z bardzo dużym tempem procedowania oraz radykalnymi zmianami w zakresie ustawy na etapie prac sejmowych, w praktyce uniemożliwiło wielu osobom rzetelne zapoznanie się z nią.

Narzędzie do oceny poziomu potrzeby wsparcia zostanie określone w rozporządzeniu po uchwaleniu samej ustawy. Ponadto w praktyce ww. rozporządzenie może zostać wydane nawet dzień przed wejściem w życie ustawy, tj. do 31 grudnia 2023.

Jednocześnie, aby móc zachować prawa nabyte w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego niezbędne jest uzyskanie prawa do niego (a zatem pozytywnej decyzji) najpóźniej 31 grudnia 2023 r. Biorąc pod uwagę rosnące liczby wniosków o przyznanie ŚP, oznacza to, że w praktyce osoby, aby mieć szansę uzyskać prawo do ŚP do końca grudnia (a zatem i uzyskać prawa nabyte) musiałyby złożyć wniosek o przyznanie ŚP już teraz (w czerwcu).

Proponowana poprawka likwiduje ten poważny problem oraz związany z nim lęk społeczny, dając odpowiedni zapas czas na podjęcie decyzji w związku z wejściem w życie ustawy o świadczeniu wspierającym i ze zmianami w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego.

W ustawie o świadczeniu wspierającym wyprowadzono również regulację przewidującą dokonanie przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, po roku funkcjonowania ustawy, oceny/przeglądu jej działania. Dokonana ocena/przegląd będzie wówczas podstawą do dokonania ewentualnych zmian w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Innymi słowy zasady funkcjonujące w dniu wejściu ustawy w życie mogą ulec zmianie po roku jej obowiązywania. Osoby, które nie uzyskały praw nabytych, nie będą mogły dokonać wyboru, mimo że system wsparcia może ulec zmianie.

Dookreślenie terminu „kontynuacji” dotychczasowego orzeczenia.

Przy wydaniu orzeczenia stanowiącego „kontynuację” dotychczasowego orzeczenia opiekun zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych („starych”) zasadach.

Propozycja poprawki:

Do art. 63 dodaje się ustęp 3a o brzmieniu:

„Kontynuacja dotychczasowego orzeczenia, wspomniana w poprzednim ustępie, oznacza uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności umożliwiającego uzyskanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r.”

Uzasadnienie:

Zgodnie z doświadczeniem praktycznym w zakresie uzyskiwania świadczeń oraz w ramach postępowań sądowych maksymalne dookreślenie terminu „kontynuacja” jest niezbędne, aby wykluczyć możliwość różnych interpretacji tego określenia i w związku z tym niesłusznego i bardzo problematycznego odbierania praw nabytych.

Umożliwienie osobom pobierającym „stare” świadczenie pielęgnacyjne na osoby w wieku powyżej 18 lat, łączenia „starego” świadczenia pielęgnacyjnego ze świadczeniem emerytalno-rentowym, podobnie jak (zgodnie z aktualnym brzmieniem projektu ustawy o świadczeniu wspierającym) będą mogli je łączyć rodzice dzieci z niepełnosprawnością (do 18. roku życia).

Poprawka realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej, z racji, że pozwala pobierać świadczenie emerytalno-rentowe osobom, które wypracowały do niego prawo (odpowiednie lata składkowe).

Propozycja poprawki:

W art. 63 w ust. 1 po wyrazach „przepisy dotychczasowe” dodaje się wyrazy:
„ , z tym że świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie zmienianej w art. 43 w brzmieniu dotychczasowym, lub zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie zmienianej w art. 51, przysługuje również osobie, która ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, albo nabędzie prawo do tych świadczeń”

Uzasadnienie:

Poprawka znosi przepis pozbawiający osoby wspierające, konstytucyjnego prawa do świadczeń emerytalno-rentowych. Poprawka ta dotyczy wszystkich osób, które mają prawo do świadczeń emerytalno-rentowych lub je nabędą w trakcie pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, na dotychczasowych zasadach. Osoby takie, w odróżnieniu od opiekunów wspierających dzieci, nie mogą podejmować pracy. Możliwość pobierania świadczeń emerytalno-rentowych, radykalnie poprawi sytuację materialną rodzin w których występuje niepełnosprawność.

Prócz powyższego, zasadne wydaje się przywołanie wyroku TK, wg którego, osoba wspierająca na świadczeniu pielęgnacyjnym, posiada prawo do otrzymywania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W świetle tego wyroku, trudno znaleźć zasadną argumentację, przemawiającą za wykluczeniem z podobnej regulacji, wypracowanych świadczeń emerytalnych.

WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 26 czerwca 2019 r. sygn. akt SK 2/17 orzekł: Art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2220 i 2354 oraz z 2019 r. poz. 60, 303, 577, 730 i 752) w zakresie, w jakim stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, jest niezgodny z art. 71 ust. 1 zdanie drugie w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Poprawka ta mogłaby wejść w życie przed końcem 2023 roku, wcześniej niż ustawa o świadczeniu wspierającym.

Umożliwienie pobierania świadczenia pielęgnacyjnego do końca drugiego miesiąca po śmierci osoby wymagającej opieki. Aktualnie świadczenie przysługuje jedynie do końca miesiąca śmierci osoby wymagającej opieki, co przy śmierci np. 29 dnia miesiąca może oznaczać jedynie 1 dzień.

Poprawka o tej treści została zgłoszona podczas posiedzenia sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, lecz nie została uwzględniona. Szacowany koszt dla budżetu państwa jest marginalny.

Propozycja poprawki:

W art. 41 w pkt 3 lit. c otrzymuje brzmienie:

„c) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

„4a. W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki.”;

Zagwarantowanie, że podstawa składek emerytalno-rentowych dla osób wspierających OzN pobierającą świadczenie wspierające jest nie niższa niż kwota wynagrodzenia minimalnego.

Bez ww. poprawki podstawa składek emerytalno-rentowych dla większości osób wspierających OzN będzie wynosiła 700-1200zł (wysokość świadczenia wspierającego dla osób w ramach dolnych progów świadczenia wspierającego.

Strona rządowa zapowiadała oficjalnie 16 marca, że podstawa składek dla wszystkich osób będzie wynosić dwukrotność renty socjalnej.

Aktualne brzmienie:

„5f. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób niepodejmujących zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, o których mowa w art. 6c ust. 1, stanowi kwota odpowiadająca wysokości pobieranego świadczenia wspierającego przez osobę, nad którą sprawowana jest opieka.”

Propozycja poprawki:

Ust. 5f otrzymuje brzmienie:

Uzasadnienie:

Po rozmowach 16 marca z Protestem #2119 strona rządowa zapowiadała, że podstawą składek emerytalno-rentowych będzie dwukrotność renty socjalnej. Racjonalne jest zatem, aby podstawą składek emerytalno-rentowych było co najmniej wynagrodzenie minimalne.

Niestety nadal opiekunowie osób z niepełnosprawnościami, którzy pozostaną na „starych” świadczeniach pielęgnacyjnych, będą mieli opłacane składki emerytalno-rentowe jedynie przez minimalny okres składkowy: 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Dzięki poprawce składki emerytalno-rentowe byłyby odprowadzane przez cały okres sprawowania opieki.

Propozycja poprawki:

Składki emerytalno-rentowe powinny być odprowadzane przez cały okres sprawowania opieki, co postulował także Rzecznik Praw Obywatelskich.

Poprawka o podobnym zakresie była zgłaszana na etapie sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, lecz nie została uwzględniona.

Uzasadnienie:

Wdrożenie ww. poprawki jest zasadne z punktu widzenia zasad sprawiedliwości społecznej i może podnieść wysokość świadczenia emerytalno-rentowego dla części osób uprawnionych, które np. przez okres aktywności zawodowej odprowadzały ponadstandardowe składki emerytalno-rentowe.

Propozycje poprawek ważnych

Uszczegółowienie w ustawie, że urzędnik przyjedzie do miejsca pobytu osoby z niepełnosprawnością, która chce złożyć wniosek.

Propozycja poprawki:

Słowa zawarte w art. 11 ust. 3 “(…) zapewnić pomoc przy wnoszeniu tych dokumentów w miejscu innym niż siedziba, oddział lub wyznaczona jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.”

zastępuje się słowami:

“zapewnić pomoc przy wnoszeniu tych dokumentów w miejscu innym niż siedziba, oddział lub wyznaczona jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności w miejscu pobytu osoby pragnącej składać wniosek.”

Wykreślenie ograniczenia składania wniosków o świadczenie wspierające i załączników wyłącznie w postaci elektronicznej i dodanie możliwości składania wniosków również w formie papierowej.

Propozycja poprawki:

W art. 11 ust. 1 skreśla się wyraz „wyłącznie”.

W art. 12 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu „Wniosek i załączniki składa się również w postaci papierowej. Formularz wniosku stanowi załącznik do ustawy.”

Uzasadnienie:

Wiele osób z niepełnosprawnościami i osób je wspierających, szczególnie zaawansowanych wiekiem, jest wykluczonych cyfrowo, również z powodu ubóstwa i obiektywnych barier w posługiwaniu się nowoczesnymi technologiami. Postulujemy o wprowadzenie przynajmniej okresu przejściowego, w czasie, którego obie formy składania wniosków byłyby możliwe równolegle.

Zapewnienie obowiązku przekazania informacji przez ZUS, za zgodą osoby, na adres poczty elektronicznej i numer telefonu. Na prośbę osoby ZUS przekaże informacje także na wskazany przez nią adres korespondencyjny.

Propozycja poprawek:

Słowa w ramach art. 13 ust 2. “(…) mogą zostać przesłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o przyznanie świadczenia wspierającego na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu.”

zastępuje się słowami:

„(…) zostaną przesłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o przyznanie świadczenia wspierającego, za jej zgodą, na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Na prośbę osoby Zakład Ubezpieczeń Społecznych przesyła informację o przyznaniu świadczenia wspierającego oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji oraz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na profilu informacyjnym na wskazany przez osobę adres korespondencyjny.”

Słowa w ramach art. 14 “(…) udostępnia osobie pobierającej świadczenie wspierające informację o podwyższeniu tego świadczenia na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.”

zastępuje się słowami:

“(…) udostępnia osobie pobierającej świadczenie wspierające informację o podwyższeniu tego świadczenia na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz, za zgodą osoby pobierającej świadczenie wspierające, na wskazany adres poczty elektronicznej oraz poprzez SMS. Na prośbę osoby Zakład Ubezpieczeń Społecznych przesyła informację o podwyższeniu kwoty świadczenia wspierającego w związku z podwyższeniem ustawowej wysokości wynagrodzenia minimalnego na wskazany przez osobę adres korespondencyjny.”

Uzasadnienie:

ZUS powinien domyślnie przekazywać informacje dot. świadczenia wspierającego również na e-mail oraz w drodze SMS (tak jak robią to np. banki oraz Rządowe Centrum Bezpieczeństwa), a nie jedynie poprzez swój profil PUE ZUS (na który wiele osób z niepełnosprawnościami może mieć trudność zalogować się). Z racji na realne wykluczenie cyfrowe wielu osób z niepełnosprawnościami, niezbędne jest także, na prośbę osoby, przekazywanie informacji na wskazany adres korespondencyjny.

Dlaczego świadczenie wspierające podlega zwrotowi, skoro błąd nie jest z winy beneficjenta? Poprawka polega na wykreśleniu punktu dającego ZUS taką możliwość przy swoim błędzie.

Aktualne brzmienie art. 18 pkt 4:
“ZUS może bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wspierającego lub zmienić jego wysokość, jeżeli:”

(…)
4) ustalenie prawa do świadczenia wspierającego lub nieprawidłowe ustalenie jego wysokości nastąpiło na skutek błędu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.”

Propozycja poprawki:
Wykreślenie pkt 4):

“4) ustalenie prawa do świadczenia wspierającego lub nieprawidłowe ustalenie jego wysokości nastąpiło na skutek błędu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.”

Uzasadnienie:

Wykreślenie zwracania w sytuacji błędu nie z winy beneficjenta. W podobnych sprawach sądy orzekają na korzyść beneficjenta. Osoba nie może ponosić konsekwencji błędów instytucji.

Zastąpienie „pozostawienia bez rozpoznania” koniecznością udzielenia przez ZUS odpowiedniej informacji, jeśli osoba starająca się o świadczenie wspierające nie ma decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Aktualne brzmienie art. 28 ust. 2:

“2. Jeżeli osoba, której ma zostać ustalone prawo do świadczenia wspierającego, nie posiada decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia wniosek pozostawia się bez rozpoznania.”

Art. 28 ust 2. otrzymuje brzmienie:

“2. Jeżeli osoba, której ma zostać ustalone prawo do świadczenia wspierającego, nie posiada decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje osobę o krokach niezbędnych do uzyskania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Uzasadnienie:

Wobec wysokiego poziomu skomplikowania kwestii otrzymania świadczenia wspierającego aktualne brzmienie rodzi poważne ryzyko, że wiele osób nie otrzyma wsparcia tylko dlatego, że złoży zły wniosek, a co gorsza – nie zostanie nawet o tym fakcie poinformowana.

Niezbędne jest zastąpienie „pozostawienia bez rozpoznania” koniecznością udzielenia przez ZUS odpowiedniej informacji, jeśli osoba starająca się o świadczenie wspierające nie ma decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Dlaczego świadczenie wspierające podlega zwrotowi, skoro błąd nie jest z winy beneficjenta? Poprawka zakłada usunięcie takiej możliwości.

Propozycja poprawki:
Wykreślenie art. 29 ust. 2 pkt. 2).

Art 29 ust 3 i 4. Wykreślenie opcji zwracania w sytuacji błędu nie z winy beneficjenta z racji na wykreślenie art. 29 ust. 2 pkt. 2)

Uzasadnienie:

Wykreślenie zwracania w sytuacji błędu nie z winy beneficjenta. W podobnych sprawach sądy orzekają na korzyść beneficjenta. Osoba nie może ponosić konsekwencji błędów instytucji.

Poprawka umożliwia dokonanie oceny funkcjonalnej w miejscu pobytu osoby z niepełnosprawnością, zamiast w miejscu jej stałego pobytu.

Propozycja poprawki:

Zastąpienie słów “w miejscu jej stałego pobytu” w art. 4c ust. 2 słowami:

“w miejscu jej pobytu”

Uzasadnienie:

Osoby chcące zostać poddane ocenie funkcjonalnej mogą z przyczyn życiowych, z racji na konieczność wsparcia, przebywać czasowo np. u rodziny. Sytuacja może dotyczyć również osób z niepełnosprawnościami będących w kryzysie bezdomności (ponad połowa osób w kryzysie bezdomności posiada jakąś niepełnosprawność). Określenie „miejsce pobytu” funkcjonuje z powodzeniem w polskim porządku prawnym, m.in. w ramach prawa wyborczego.

Uprawnienie zawarte w art. 39 pkt 6 zmienia brzmienie art. 6c ust. 3a-3g ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, nadając Pełnomocnikowi Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych możliwość działania na szkodę osoby w zakresie jej orzeczenia. Należy je wykreślić.

Propozycja poprawki:

Wykreślić art 6c ust. 3 pkt. 1) oraz pkt. 3)

“1) stwierdzenie nieważności orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności lub decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia;”

“3) uchylenie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności lub decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.”,

Wykreślić art 6c ust. 3a–3g z racji na wykreślenie art 6c ust. 3 pkt. 1) oraz pkt. 3)

Uzasadnienie:

Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych nie powinien móc działać na szkodę osoby. O podobnych kwestiach powinien decydować sąd.

Zmiana w ramach art. 54 nie jest związana z programem aktywizacji opiekunów, wykracza poza ten zakres i rodzi ryzyko wydatkowania środków Funduszu Solidarnościowego poza zakres aktywizacji opiekunów osób, które przechodzą na świadczenie wspierające.

Propozycja poprawki:

Wykreślić art. 54 Ustawy o świadczeniu wspierającym.

Aktualne brzmienie:

„Art. 54. W ustawie z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 647) wprowadza się następujące zmiany:

1) art. 6aa otrzymuje brzmienie:

„Art. 6aa. Środki Funduszu przeznacza się także na wsparcie udzielane w ramach programów, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej, oraz na koszty ich obsługi, na zasadach określonych w tej ustawie.”;”

Aktualne brzmienie art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej:

“Art. 31. 1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może opracować resortowe programy wspierania ekonomii społecznej, skierowane do podmiotów ekonomii społecznej lub jednostek samorządu terytorialnego, oraz finansowo wspierać te programy.

W ramach programów, o których mowa w ust. 1, są finansowane działania wspierające:

1) rozwój ekonomii społecznej;

2) tworzenie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych oraz wzmacnianie ich potencjału innowacyjnego i rozwojowego;

3) zatrudnianie w przedsiębiorstwach społecznych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

4) reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym będących pracownikami przedsiębiorstw społecznych;

5) nabywanie i podnoszenie kompetencji i kwalifikacji osób zatrudnionych w podmiotach ekonomii społecznej;

6) budowanie wspólnych przedsięwzięć przedsiębiorstw społecznych, podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorców na rzecz rozwoju potencjału podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych oraz rozwoju lokalnego;

7) realizację usług społecznych.”

Uzasadnienie:

Zmiana w ramach art. 54 nie jest związana z programem aktywizacji opiekunów, wykracza poza ten zakres i rodzi ryzyko wydatkowania środków Funduszu Solidarnościowego poza zakres aktywizacji opiekunów osób, które przechodzą na świadczenie wspierające.

Nasz Rzecznik

Bronimy praw obywatelskich