Osią spotkania 12 września było wypracowanie sztandarowego postulatu Zespołu do „dekalogu” kluczowych postulatów Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.

Jak argumentowała Ewa Dąbrowska z Fundacji Client Earth, Prawnicy dla Ziemi, na wzór „praw Aarhusowych” i zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym i unijnym, należy postulować realizację prawa do dostępu do informacji o informacji o środowisku (to prawo przysługuje wszystkim), do udziału w postępowaniach dotyczących inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko (to prawo przysługuje zainteresowanej społeczności, czyli też organizacjom ekologicznym) i do skutecznego zaskarżania naruszeń powyższych praw. Innymi słowy, żeby zawrzeć w postulacie prawo do informacji o środowisku dla wszystkich, udział społeczeństwa w postępowaniach dotyczących inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko i dostęp do wymiaru sprawiedliwości, jeśli dwa wspomniane prawa zostaną naruszone.

Propozycja „sztandarowego” postulatu Zespołu:

Realizacja prawa do dostępu do rzetelnej informacji o stanie środowiska, edukacji ekologicznej, do udziału w postępowaniach dotyczących inwestycji szkodliwych dla środowiska i do skutecznego zaskarżania naruszeń powyższych praw.

Postulat w poprzednio proponowanym brzmieniu:

Realizacja prawa wszystkich osób zamieszkujących w Polsce do dostępu do rzetelnej informacji o stanie środowiska, edukacji ekologicznej oraz skutecznego zaskarżania niebezpiecznych dla środowiska inwestycji i zapisów prawa niezgodnych z zasadami prowadzenia odpowiedzialnej polityki klimatycznej i środowiskowej państwa.

Podczas spotkania i po nim padło kilka propozycji rozwinięcia i ukonkretnienia postulatu. Wśród ważnych dla nas kwestii, jakie miały być wymienione w rozwinięciu postulatu były m.in. plany urządzania lasu, polowania, procesy inwestycyjne, tworzenie obszarów chronionych, wykorzystanie zasobów naturalnych, ochrona rzek, jakość powietrza, składowanie niebezpiecznych dla środowiska odpadów, itp. Po spotkaniu część druga postulatu przybrała następującą formę:

Zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawa, zapewnienie wszystkim mieszkańcom i mieszkankom Polski możliwości współdecydowania o polityce ochrony środowiska i klimatu. Konieczne jest zagwarantowanie udziału obywateli i obywatelek w decydowaniu o wykorzystaniu zasobów naturalnych, ochronie tych zasobów przed nadmierną eksploatacją i zanieczyszczeniem, rozwoju form ochrony przyrody, procesach inwestycyjnych znacząco oddziałujących i mogących znacząco oddziaływać na środowisko, i in. Konieczne jest także przyjęcie przez Parlament ustawy o ochronie klimatu. 

Takie natomiast brzmienie postulatu zaproponowała po spotkaniu Justyna Zwolińska (Koalicja Żywa Ziemia):

Zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawa wszyscy mieszkańcy i mieszkanki Polski powinni mieć zapewnioną możliwość współdecydowania o polityce środowiskowej i klimatycznej. Mamy prawo współdecydować o sposobie wykorzystania zasobów naturalnych naszego kraju i ich ochronie przed nadmierną eksploatacją i zanieczyszczeniem, a także zapobiegać traktowaniu polskiej przyrody bez szacunku i troski o jej stan. Mamy prawo rozpoczynać i włączać się w  procesy decyzyjne dotyczące m.in. lokalizacji inwestycji szkodliwych dla środowiska i klimatu, powstawania planów urządzania lasu, tworzenia obszarów chronionych i parków narodowych, ochrony rzek, wód i powietrza, zagospodarowania odpadów lub prowadzenia polowań.

W tym celu konieczne jest  zagwarantowanie wszystkim mieszkańcom i mieszkankom Polski realizacji prawa do:

– dostępu do rzetelnej informacji o stanie środowiska,

– edukacji ekologicznej,

– udziału w postępowaniach dotyczących inwestycji oddziałujących na środowisko i klimat,

oraz skutecznego zaskarżania naruszeń powyższych praw. 

Na kolejnym spotkaniu wrócimy do pracy nad postulatem, nadając mu ostateczny kształt.

 

Ważne wydarzenia

29 września odbędzie się w Warszawie konferencja „Mamy pomysł na Polskę”, którą współorganizujemy jako Inicjatywa, połączona z debatą z polity(cz)kami partii obecnej opozycji.

Zdecydowaliśmy, że oprócz Fundacji Client Earth (Prawnicy dla Ziemi) po części „stolikowej” Zespół Ochrona Środowiska/Klimat będą reprezentowały Justyna Zwolińska (Koalicja „Żywa Ziemia”) i Agnieszka Krzyżak (Fundacja Rodzic w mieście).

Krzysztof Wychowałek (ODE Źródła) zaprosił uczestniczki spotkania na „Kongres Praw Zwierząt”, który odbędzie się 22 września na Uniwersytecie SWPS. W programie znajdą się pytania do polityków opozycji dotyczące kwestii zwierząt w programach ich partii

Harmonogram

 Krzysztof Wychowałek zaprosił też Zespół na cykl szkoleń koalicji Stay Grounded dla aktywistów i aktywistek ( zgłoszenia do 20 września).

https://stay-grounded.org/training-application/

https://stay-grounded.org/about/

 

Nasze pytania do polityków i polityczek

Następujące pytania zaproponowane przez nas mają się znaleźć (choć nie 1:1) w kwestionariuszu Mam Prawo Wiedzieć:

1. Czy popiera Pan/Pani powoływanie kolejnych parków narodowych w Polsce?
2. Czy podejmie Pan/i inicjatywę legislacyjną zakazującą tworzenia nowych ferm przemysłowych w Polsce?

3. Czy popiera Pan/i powstanie Centralnego Portu Komunikacyjnego?

 

Natomiast poniższe pytania prześlemy jako Inicjatywa komitetom wyborczym i poszczególnym kandydat(k)om w wyborach parlamentarnych:

1. Czy popiera Pan/Pani powoływanie kolejnych parków narodowych w Polsce?
2. Czy podejmie Pan/i inicjatywę legislacyjną zakazującą tworzenia nowych ferm przemysłowych w Polsce?

3. Czy Pani/Pan jest członkiem/członkinią Polskiego Związku Łowieckiego?
4. Czy popiera Pan/i powstanie Centralnego Portu Komunikacyjnego?
5. Czy popiera Pan/i regulację rzek w Polsce w celu dostosowania ich do transportu towarowego?

 

Plan spotkania z RPO

W najbliższym czasie zwrócimy się z prośbą o spotkanie z Zastępcą RPO Valerim Vachevem, żeby zgłosić nowe sprawy i zapytać o stan realizacji poprzednich wniosków Zespołu do Rzecznika.

 

Termin kolejnego spotkania Zespołu: 12 października (czwartek) godz. 11:00

 

Ważne:

Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw oraz postulaty i wnioski do RPO w prostym formularzu:

https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy

lub mailowo na adres: biurorzecznika@brpo.gov.pl

 

Interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na nasze postulaty i sygnalizowane przez nas problemy

• Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Minister Klimatu i Środowiska, czy są planowane działania zmierzające do wypracowania kompromisu, umożliwiającego tworzenie parków narodowych (aby zapobiec blokowaniu powstawania nowych parków, a równocześnie zagwarantować samorządom brak strat budżetowych po ich utworzeniu).

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-parki-narodowe-tworzenie-projekty-mkis

• Interwencja policji wobec kobiety w krakowskim szpitalu. RPO prosi o wyjaśnienia komendanta wojewódzkiego

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-krakow-szpital-kobieta-interwencja-policja-kolejne

• Rzecznik Praw Obywatelskich składa skargę nadzwyczajną od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w sprawie o ustalenie płci – z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Prof. Marcin Wiącek wnosi, by Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie powództwa.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-osoba-transplciowa-uzgodnienie-plci-sad-odmowa-skarga-nadzwyczajna

• Rzecznik zaskarżył do WSA zakaz wojewody przerzucania rzeczy przez granicę. Sąd uwzględnia skargę i uzasadnia powody

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przedmioty-granica-zakaz-wojewoda-skarga-wsa-wyrok-uzasadnienie

• Kiedy obywatel Ukrainy nie straci statusu UKR. Wyjaśnienia MSWiA dla RPO

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-ukraina-uchodzca-status-ukr-mswia-wyjasnienia

• Uchodźcy z Ukrainy tracą status UKR, a wraz z nim – prawo do świadczeń wychowawczych. Interwencja w ZUS

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-ukraina-uchodzcy-swiadczenie-wychowawcze-utrata-mswia

• RPO pyta Minister Zdrowia o plany i działania resortu w zakresie poprawy dostępu pacjentek do znieczulenia podczas porodu. Postulat ten zgłaszała RPO Fundacja Rodzić po Ludzku działająca w Zespole Praw Kobiet Inicjatywy „Nasz Rzecznik”. W 2022 r. tylko 14% porodów odbyło się ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, które jest refundowane przez NFZ – wynika z raportu Funduszu. W niektórych województwach takie znieczulenie jest praktycznie niedostępne, w innych można z niego skorzystać tylko w największych miastach. Brak faktycznej możliwości podania znieczulenia, gdy jest ono prawnie gwarantowane, może świadczyć o naruszeniu praw pacjenta do poszanowania godności i intymności oraz leczenia bólu i prawa do świadczeń zdrowotnych – wskazuje Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich 

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dostep-do-znieczulenia-porod-mz

• Rzecznik Praw Obywatelskich wnosi, by MSWiA wyeliminowało możliwość pushbacków. Odpowiedź MSWiA.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-pushbacki-prawo-usuniecie-mswia-odpowiedz

• Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu działania dla rozpoznania sytuacji osób ze społeczności romskiej przebywających w więzieniach.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-romowie-wiezienia-sw

• Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Minister Klimatu i Środowiska, czy są planowane działania zmierzające do wypracowania kompromisu ws. zasad tworzenia parków narodowych – odpowiedź MKiŚ.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-parki-narodowe-tworzenie-projekty-mkis-odpowiedz

 

Wydarzenia:

• Szkolenie „Rzecznik Praw Pacjenta” 7 września:

Szkolenie „Rzecznik Praw Pacjenta” w ramach Koalicji Infolinii – 7 września 2023

• 14 września o 10:00 – Warsztat Róży Rzeplińskiej (Mam Prawo Wiedzieć) „Jak być wyborcą, a nie tylko zagłosować?” dla Inicjatywy „Nasz Rzecznik”
• Debata: „Mamy pomysł na Polskę” 29 września, współorganizowana przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik”

https://ofop.eu/mamy-pomysl-na-polske/

https://ofop.eu/propozycje-obywatelskie-dla-polski/#1685015465299-90d813ee-9327

Udział w debacie zapowiedziała m.in. pierwsza koordynatorka Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat Katarzyna Karpa-Świderek.