- Jesteśmy zbulwersowani decyzją o umieszczeniu małego dziecka z autyzmem w domu dziecka w reakcji na internetowy wpis matki, choć według opinii psychiatry nie było realnej groźby popełnienia samobójstwa rozszerzonego.
- Często jesteśmy traktowani przez instytucje wsparcia jak patorodzice. Brakuje też edukacji prawników, sędziów rodzinnych, adwokatów z urzędu. Ich wiedza z zakresu funkcjonowania rodzin z osobami z niepełnosprawnościami jest wysoce niewystarczająca.
- Protesty opiekunek/ów i osób z niepełnosprawnościami w roku wyborczym mają szansę przyspieszyć realizację ważnych dla nas postulatów. Ważne, by w przypadku przypisania świadczenia pielęgnacyjnego w duchu Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami równolegle zadbać o potrzeby i bezpieczeństwo socjalne opiekunów/ek, w tym tych, którzy z różnych powodów nie będą mogli lub chcieli łączyć świadczenia z pracą zarobkową. Jako zespół i jako środowisko musimy być przygotowani do gruntownej analizy propozycji strony rządowej.
Ostatnie wydarzenia
23 lutego, w Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, Zastępca RPO Valeri Vachev spotkał się z delegację osób z niepełnosprawnościami oraz organizacji społecznych reprezentujących OzN z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego. – Spotkanie z Valerim Vachevem pokazało, że jest on naszym sojusznikiem. Ustaliliśmy, że głusi przekażą swoje postulaty RPO, a my jako Inicjatywa “Nasz Rzecznik” – Manifest Zdrowia Psychicznego, nad którym kończymy prace – podsumował spotkanie Roman Szacki.
Link do relacji: https://naszrzecznik.pl/3236-2/
8 marca przyniósł kolejne spotkanie z zastępcą RPO, Valerim Vachevem. Tym razem uczestniczyły w nim przedstawicielki Zespołu Praw Kobiet. Tematy ważne dla naszego zespołu, o którym mówiły Anna Duniewicz i Dominika Chabin-Pactwa i Katarzyna Król, to zniesienie zakazu pracy zarobkowej dla osób na świadczeniach opiekuńczych, dostępność gabinetów (lekarskich) ginekologicznych dla osób z niepełnosprawnościami, w tym ruchowymi i komfortki w obiektach użyteczności publicznej. Zobowiązałyśmy się dosłać do Biura RPO materiały dotyczące komfortek.
Relacja ze spotkania: https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-praw-kobiet-z-zrpo-valerim-vachevem-8-marca-2023/
Nadchodzące wydarzenia
15 marca odbędzie się zdalne szkolenie pt. „Społeczne i psychologiczne aspekty zaginięć. Doświadczenia Fundacji ITAKA” dla pracowników/czek infolinii pomocowych i organizacji z Koalicji Infolinii. Poprowadzi je Agata Nowacka, psycholożka i koordynatorka Zespołu Poszukiwań i identyfikacji Fundacji ITAKA.
22 marca – II tura szkolenia dla samorzeczników/czek w spektrum autyzmu pt. „Jak zgłaszać sprawy RPO”, które poprowadzą ekspertki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.
31 marca – spotkanie „Samorzecznicy u Rzecznika” – Rzecznika Praw Obywatelskich z samorzeczni(cz)kami w spektrum autyzmu w przededniu kampanii „Stop przemocy!”, którą współorganizujemy jako Inicjatywa
12 i 13 czerwca – stacjonarne spotkanie w Warszawie Inicjatywy „Nasz Rzecznik” oraz OFOP.
Kampanie społeczne
12 lutego, w Ogólnopolski Dzień Opiekuna, organizacje, społeczniczki i aktywiści Zespołu Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” punktowali systemowe pułapki i absurdy, z jakimi codziennie mierzą się opiekunki i opiekunowie osób z niepełnosprawnościami. Spontaniczna, jednodniowa kampania pokazała osobom spoza środowiska opiekunek i opiekunów, co trzeba zmienić w przepisach, urzędniczych praktykach i społecznej mentalności. Po to, by opiekunki i opiekunowie osób z niepełnosprawnościami i ich bliscy mogli cieszyć się pełnią praw i „całym życiem”.
https://naszrzecznik.pl/kampania-chcemy-calego-zycia-w-ogolnopolski-dzien-opiekuna/W
Była to pierwsza nasza wspólna kampania. Okazała się spójna i nośna, i możemy myśleć o kolejnych tego typu akcjach. Do kampanii będą mogli dołączyć sojusznicy i sojuszniczki z organizacji wspierających.
Ostatnio podjęte interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na postulaty i sprawy zgłaszane przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik”:
- RPO interweniował w sprawi braku świadczeń i urlopów dla rodziców dziecka martwo urodzonego, którego płci nie da się ustalić. To jeden z problemów, które poruszaliśmy m.in. 2 grudnia 2022 r. na spotkaniu Zespołu Praw Kobiet i Zespołu Praw Opiekunek/ów.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-brak-swiadczen-rodzice-dziecka-martwo-urodzonego-sejm
- Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do organów 24 gmin i 12 powiatów, w których w 2019 i 2020 r. przyjęto – nadal obowiązujące – uchwały „anty-LGBT”. Wnosi o podjęcie działań w celu ich uchylenia.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-samorzady-odpowiedzi-kolejne
- W lesie przy granicy, w pobliżu Hajnówki znaleziono ciało młodej kobiety. Miało też dojść do pushbacków. W ramach prowadzonego postępowania RPO zwrócił się o pilne wyjaśnienia do Straży Granicznej i Policji.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-interwencja-sg-policja-smierc-kobiety-w-lesie-granica
- RPO napisał do resortu finansów w sprawie obniżenia VAT-u na kubeczki menstruacyjne. Ministerstwo Finansów analizuje sprawę. Cieszy szybka interwencja RPO. Zapowiedź obniżenia stawki z 23% do 5%, jak w przypadku podpasek jest ważna, ale poczekamy na konkrety.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-kubeczki-menstruacyjne-vat-mf-odpowiedz
- Biuro RPO podjęło działania wyjaśniające w sprawie dyskryminacji pracujących opiekunów OzN przez OPS.
Ponieważ po zapoznaniu z problemem Rzecznik odstąpił od dalszego procedowania sprawy, na spotkaniu z Valerim Vachevem temat podjęła ponownie Danuta Musiał (Fundacja dla Gigantów), a sam zastępca RPO zadeklarował, że zapozna się osobiście z problemem.
- 10 marca na stronach RPO został opublikowany apel Rzecznika Praw Obywatelskich o jak najszybsze zrealizowanie unijnych dyrektyw dotyczących tzw. work-life balance. „Równowaga pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym jest jednym z warunków zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia i satysfakcji z życia i pracy. Sprzyja też rozwojowi kreatywności. Jej brak może prowadzić do frustracji, problemów rodzinnych, wypalenia zawodowego, a nawet do poważnych chorób.” – mówi w wystąpieniu, powołującym się na postulaty zgłaszanych przez organizacje pozarządowe, prof. Wiącek. Nad wdrożeniem unijnych dyrektyw do polskiego prawa prace kończy właśnie parlament. Nie wszystkie postulaty organizacji i RPO zostały uwzględnione. „Dlatego z uwagą przyglądam się, jaką ostatecznie treść przybiorą przepisy. Czy będą realizowały zasadę równości kobiet i mężczyzn.” – deklaruje RPO.
Postulaty w sprawie dyrektywy work-life balance przekazała RPO aktywna w Zespole Praw Kobiet Fundacja Rodzic w mieście.
Wystąpienie RPO w tej sprawie:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rownowaga-miedzy-praca-zyciem-prywatnym-wideo
- Interwencja pełnomocniczki Moniki Wiszyńskiej z Biura RPO ws. dziecka w spektrum autyzmu odebranego matce (aktywistce) i umieszczonego w domu dziecka
Alicja Loranc (Fundacja Po Mojemu, Kraków) zauważyła, że rodziny osób z niepełnosprawnościami są „w jednym worku” w OPS-ie z rodzinami dysfunkcyjnymi, w kryzysie. – To sprawia, że jesteśmy często traktowani jak patorodzice. Brak rozróżnienia jest krzywdzący i rodzi mnóstwo problemów, konfliktów i krzywd. Brakuje też edukacji prawników, sędziów rodzinnych, adwokatów z urzędu. Ich wiedza z zakresu funkcjonowania rodzin z osobami z niepełnosprawnościami jest wysoce niewystarczająca – przekonywała.
Wszyscy jesteśmy zbulwersowani niedawną decyzją o umieszczeniu małego dziecka z autyzmem w domu dziecka w reakcji na internetowy wpis matki, aktywistki społecznej. Według opinii psychiatry nie było realnej groźby popełnienia przez nią samobójstwa rozszerzonego. Biuro RPO podjęło sprawę. W najlepiej pojętym interesie dziecka jest jak najszybszy powrót do domu. Oboje z matką doznają przemocy ze strony organów państwa.
Nadużywanie instrumentów wglądu w sytuację rodziny, ograniczania władzy rodzicielskiej i umieszczania dzieci w pieczy zastępczej są w przypadku dzieci z niepełnosprawnością środkiem represyjnym wobec „niepokornych” rodziców. Wgląd w sytuację rodziny i zarzut niewydolności wychowawczej jest częstym „batem” na rodziców w sporach ze szkołami, które nie realizują zaleceń z orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego i w inny sposób naruszają prawa uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Bieżące sprawy
Anna Nowak (Stowarzyszenie „Żurawinka”) zwróciła uwagę, że są skargi, które nie mogą doczekać się odpowiedzi ze strony Rzecznika, ale są i takie, na które RPO bardzo szybko i stanowczo reaguje. Nawet gdy RPO podejmuje interwencje, nie ma gwarancji, że działania i wystąpienia RPO przyniosą skutek. Musimy mieć świadomość, w jakiej rzeczywistości politycznej funkcjonujemy. Zgodziliśmy się co do tego, że jako obrońcy i obrończynie praw obywatelskich wnosimy do relacji z RPO własny punkt widzenia i nową perspektywę rozpatrywania konkretnych problemów.
Pod koniec spotkania Dominika Chabin-Pactwa (Fundacja NieOdkładalni) zapowiedziała, że 5 maja, z okazji Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną oraz Europejskiego Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych, jej gliwicka fundacja przygotowuje wydarzenie pod hasłem „Empatia się przewija”: https://www.facebook.com/events/171590215660296/?ref=newsfeed
Zachęciła Zespół do wsparcia kampanii.
Pytania do polityków/czek w roku wyborczym
Przypomnieliśmy, że jako jeden z zespołów Inicjatywy “Nasz Rzecznik” zamierzamy również przygotować takie pytania. Wspólnie wybierzemy 5 szczególnie istotnych dla nas pytań. Zostaną one zamieszczone w formie ankiety. Liczymy, że jesienią uda się nam również zorganizować debatę publiczną z udziałem kandydatów i kandydatek do parlamentu.
Protesty, nadzieje i obawy
Protesty opiekunek/ów i osób z niepełnosprawnościami w roku wyborczym mają szansę przyspieszyć realizację ważnych dla nas postulatów. Część z nich – jak odprowadzanie składek emerytalno-rentowych przez cały okres sprawowania opieki, nie tylko przez minimalny okres składkowy, czy zniesienie kryterium obowiązku alimentacyjnego jako warunku pobierania świadczenia pielęgnacyjnego – poparł już RPO. Trzeba jednak zawczasu przewidzieć pułapki, w jakie nie chcemy wpaść.
Dłuższą część spotkania poświęciliśmy dyskusji nad koncepcją przypisania świadczenia pielęgnacyjnego do osoby z niepełnosprawnością w duchu Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Ważne, by równolegle zadbać wówczas o potrzeby i bezpieczeństwo socjalne opiekunów/ek. Chcemy być gotowi/e na merytoryczne odniesienie się do rozwiązań, które – jak się spodziewamy – wkrótce zaproponuje rząd.*
*Propozycja ze strony rządu padła na spotkaniu z delegacją ruchu 2119: Protest OzN i osób opiekuńczych 16 marca. Główne założenia nowego świadczenia wspierającego i narzędzi wsparcia zostały przedstawione podczas konferencji prasowej Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marleny Maląg i Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Pawła Wdówika, z udziałem przedstawicielek/li Protestu. Czekamy na ogłoszenie projektu ustawy, by móc odnieść się do konkretnych zapisów. Zorganizujemy wówczas także wewnętrzne konsultacje z Zespołem Praw Osób z Niepełnosprawnościami.
Następne spotkanie zespołu, 14 kwietnia, godz. 18.00.
Ważne:
Zgłaszamy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw kobiet, postulatów i wniosków do RPO w prostym formularzu:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
