- Niedopuszczalne jest, by osoby z niepełnosprawnościami wymagające intensywnego wsparcia, w tym osoby w spektrum autyzmu i z niepełnosprawnością sprzężoną, po śmierci opiekunek/ów były zamykane w dużych DPS-ach. Wsparcie mieszkalnictwa wspomaganego dla osób z niepełnosprawnością to jeden z postulatów, który w imieniu Zespołu przedstawi na najbliższym spotkaniu z Rzecznikiem Praw Obywatelskich koordynator Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami, Roman Szacki. Wspieramy ważny apel Porozumienia Autyzm Polska o tworzenie wspólnot domowych, choć jeszcze bliższa jest nam bardziej konwencyjna i radykalna koncepcja Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych.
- Rzecznik Praw Obywatelskich i inne instytucje muszą zdecydowanie reagować na przypadki naruszeń praw człowieka przy stosowaniu siłowego unieruchamiania osób z niepełnosprawnościami i w spektrum autyzmu, co skutkuje obrażeniami fizycznymi i psychiczną traumą.
- PKP wymaga zgłoszenia podróży osoby z niepełnosprawnością ruchową przynajmniej z jednodniowym wyprzedzeniem, żądając przy tym ujawnienia zbyt wielu danych osobowych. Zakup biletu bezpośrednio u konduktora nie jest obciążony karą jedynie w przypadku osób z niepełnosprawnością ruchową w stopniu znacznym. Dyskryminuje to osoby z innymi niepełnosprawnościami, np. niewidome i słabowidzące. Zmian wymaga też procedura zgłaszania asysty.
Tym i innym ważnym tematom poświęciliśmy spotkanie Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami 17 stycznia, na tydzień przed planowanym spotkaniem koordynatorów/rek Inicjatywy „Nasz Rzecznik” z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i przedstawiciel(k)ami Biura RPO.
Wydarzenia minionego miesiąca i najbliższe plany:
- 9 i 10 grudnia pod hasłem “Godność, Równość, Solidarność” w Warszawie odbyło się spotkanie osób i organizacji skupionych w Inicjatywie “Nasz Rzecznik”, wpisujące się jednocześnie w Międzynarodowy Festiwal WATCH DOCS “Prawa człowieka w filmie”. Było to wydarzenie współorganizowane przez OFOP razem z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Siecią Obywatelską Watchdog Polska oraz Funduszem Obywatelskim Henryka Wujca. W trakcie spotkania odbyliśmy dyskusję podsumowującą dotychczasową działalność Inicjatywy „Nasz Rzecznik” i omówiliśmy dalsze plany.
Podczas tego wydarzenia została przyznana pierwsza Obywatelska Nagroda im. H. Wujca, którą wręczyliśmy dr Hanny Machińskiej, byłej już zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich. Jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” podpisywaliśmy list do RPO w sprawie dymisji dr Machińskiej.
- 2 grudnia odbyło się spotkanie Zespołów Praw Opiekunów/ek i Praw Kobiet z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Spotkanie przyniosło reakcję RPO na postulat zgłoszony przez Fundację „Rodzic w mieście”, dotyczący dyrektywy work-life balance. Rzecznik przygotował wystąpienie w tej sprawie do Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania z propozycję zwiększenia wysokości świadczenia rodzicielskiego dla obojga rodziców do 100%.
Wystąpienie RPO w sprawie dyrektywy work-life balance:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-zycie-zawodowe-prywatne-rodzicow-dyrektywa-implementacja
Fundacja „Rodzic w mieście” i Akcja Demokracja przygotowały petycję w sprawie dyrektywy do Minister Rodziny i Polityki Społecznej:
http://bit.ly/podpisz-petycje-dyrektywa-work-life-balance
Zachęcamy do jej podpisywania i udostępniania.
- 13 stycznia odbyło się spotkanie Zespołu Klimat/Ochrona Środowiska z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Poruszyliśmy podczas jego trwania wiele istotnych tematów dotyczących praw człowieka i ochrony środowiska. Obszerna relacja dostępna jest pod linkiem:
https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-ochrona-srodowiska-klimat-z-rpo-13-stycznia/
- W zespole redakcyjnym ds. opracowania Manifestu w sprawie zdrowia psychicznego opracowaliśmy uwagi do projektu nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i kończymy pracę nad Manifestem:
17 stycznia Hanna Pasterny zreferowała pokrótce, jakie postulaty pojawiają się w Manifeście. Niektóre zagadnienia trzeba jeszcze skonsultować z prawnikami.
- Przypomnieliśmy o dokumencie, w którym opisujemy wsparcie dla osób uchodźczych z Ukrainy polecane przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik”:
https://docs.google.com/document/d/1laBb7nqBkR0lVVFaaVA9h2vtNBqnTL5mpoa9YZ8bbLU/edit
Tematy bieżące i przygotowywane na spotkanie z RPO 24 stycznia:
- Jan Gawroński z Klubu Świadomej Młodzieży przy Fundacji Autism Team przedstawił apel, jaki do parlamentarzystów wystosowało Porozumienie Autyzm-Polska. W skład porozumienia wchodzi ok. 30 organizacji pozarządowych. Apel zawiera szereg postulatów m.in. dotyczących tego, by osoby w spektrum autyzmu po śmierci swoich opiekunów nie były zamykane w dużych domach opieki społecznej, a także sprzeciw wobec siłowego unieruchamiania osób z autyzmem. Samorzeczniczka w spektrum autyzmu zwróciła się do Jana Gawrońskiego o wsparcie idei wspólnot domowych.
Koncepcja Wspólnoty Domowej dla Dorosłych Osób z Autyzmem – rekomendacja Porozumienia AUTYZM-POLSKA:
Koncepcja Wspólnoty Domowej dla Dorosłych Osób z Autyzmem – rekomendacja Porozumienia AUTYZM-POLSKA
Zgodziliśmy się, że ten ważny apel dotyczący mieszkalnictwa wspomaganego będzie też podniesiony na najbliższym spotkaniu z RPO. Roman Szacki zaznaczył jednak, że koncepcja Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych wypracowana przez ruch społeczny Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją jest szersza i bardziej radykalna. Mowa w niej o mieszkaniach dla osób wymagających najbardziej intensywnego wsparcia w zespołach mieszkań. – Nie zawsze postulaty Autyzm Polska są tak konwencyjne, jak byśmy chcieli – dodał. Zapowiedział też, że najpóźniej do połowy lutego powinny być ogłoszone wyniki konkursu – programu PFRON na utworzenie 50 pierwszych Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych.
Anna Szalast przypomniała, że nowela ustawy o pomocy społecznej zawiera zmiany w obszarze mieszkań chronionych, więc warto do niej sięgnąć i zgłosić uwagi – trwają konsultacje. Zaznaczyła też, że konsultacje do urzędów wojewódzkich wysłano 29 listopada, a urzędy do organów prowadzących dopiero 17 grudnia – „a zatem mieliśmy 1 dzień na zgłoszenie uwag do noweli ustawy” (!).
Sylwia Kowalska (Fundacja Autism Team, inicjatywa obywatelska „Chcemy całego życia!”) zaproponowała wypracowanie komunikatu medialnego, który wyjaśniałby ideę mieszkalnictwa wspomaganego, by w ten sposób wspomóc w tym zadaniu samorzeczników i samorzeczniczki w spektrum autyzmu.
Zdecydowaliśmy, że temat mieszkalnictwa wspomaganego przywołany zostanie na spotkaniu z Rzecznikiem, z zaznaczeniem, że koncepcja jest w Zespole w trakcie opracowywania. Tym bardziej, że postulat ten nie był jeszcze formalnie przekazany Rzecznikowi.
- Kolejny temat, który poruszymy to siłowe unieruchamianie. Jest to postulat zgłaszany przez Zespół ds. Edukacji Włączającej, ale ponieważ dotychczas Rzecznik nie odniósł się do niego, a temat dotyczy osób z niepełnosprawnościami, Roman Szacki, który będzie reprezentował nasz Zespół, poruszy i ten temat.
- W związku z dyskusją na temat odpowiedzi Rzecznika na zgłaszane przez nas postulaty i faktu, że niektóre z nich wciąż czekają na reakcję RPO, Marcin Włodarczyk (Stowarzyszenie Wiosna bez Barier) zaproponował, by poprosić Rzecznika o stosowanie reguły informowania, że sprawa jest w toku, ale wymaga jeszcze czasu na rozpoznanie. Będzie to potwierdzenie, że sprawa nie przepadła i jest w spektrum zainteresowań RPO.
- Marcin Włodarczyk zaproponował też przygotowanie postulatu dotyczącego zgłaszania PKP chęci odbycia podróży przez osoby z niepełnosprawnością. PKP wymaga, by zgłaszać taki zamiar nie krócej niż 24/48 h (w zależności od operatora) przed planowaną podróżą. Żąda przy tym bardzo dużej ilości informacji dotyczących podróżującej osoby. Hanna Pasterny (Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS) dodała do tego informację, że w pociągach Pendolino zakup biletu bezpośrednio u konduktora nie jest obciążony karą jedynie w przypadku osób z niepełnosprawnością ruchową w stopniu znacznym. To dyskryminujące inne niepełnosprawności. Także procedura zgłaszania asysty w trakcie podróży jest wykluczająca i całkowicie do zmiany.
- Wróciliśmy do tematu orzecznictwa. Roman Szacki zauważył, że część postulatów w tym zakresie została już przekazana do Biura RPO. Temat jest pilny – od przyjętych rozwiązań zależy kierunek szczegółowych przepisów w zakresie form wsparcia osób z niepełnosprawnością. Nasze nowe postulaty dotyczące orzecznictwa nie są jeszcze gotowe, bo też temat jest bardzo pojemny. Nie da się w jednym postulacie zmieścić wszystkich jego aspektów – powinniśmy zdecydować, co jest dla nas najważniejsze. Anna Szalast zadeklarowała, że będzie nad nim pracowała przy wsparciu zainteresowanych osób z Zespołu. Na pewno kształt tego postulatu będzie przedmiotem dyskusji podczas kolejnego spotkania.
- Jednym z kluczowych postulatów przedstawianych na spotkaniu z Rzecznikiem 24 stycznia będzie postulat Zespołu Praw opiekunek/ów dotyczący zniesienia zakazu pracy zarobkowej dla osób pobierających świadczenia opiekuńcze, który był już kilkakrotnie wspierany przez RPO obecnej i poprzedniej kadencji. Koordynator Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami Roman Szacki reprezentuje stanowisko, że świadczenie (nazwa do ustalenia) powinno być przyznawane podmiotowo osobie z niepełnosprawnością, a nie osobie, która ją wspiera. Jednocześnie Zespół Praw Osób z Niepełnosprawnościami podkreśla, że nie można zapominać o zabezpieczeniach emerytalno-rentowych i innych formach wsparcia dla opiekunek/ów w przypadku przypisania świadczenia pielęgnacyjnego do osoby z niepełnosprawnością. Samo zniesienie zakazu pracy zarobkowej dla opiekunów/ek jest dla członków/kiń zespołu oczywiste, ale rozwiązania prawne muszą być bardzo przemyślane.
- W Manifeście zdrowia psychicznego Inicjatywy “Nasz Rzecznik” postulujemy zniesienie przymusu uzyskiwania zgody sądu na zawarcie związku małżeńskiego przez osoby z diagnozami chorób psychicznych. Sama diagnoza nie może wykluczać osób z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego z pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i rodzinnym, ograniczać ich praw obywatelskich i łamać podstawowe prawa człowieka. Niezgodne z Konwencją o prawach osób z niepełnosprawnościami jest też ograniczanie prawa do zawierania małżeństwa osobom z niepełnosprawnością intelektualną. Ten temat chcemy podjąć na kolejnym spotkaniu Zespołu.
Kolejne spotkanie Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami zaplanowaliśmy na 22 lutego, godz. 17.30.
Ważne:
Zgłaszajmy i zachęcajmy osoby i organizacje do zgłaszania wniosków/skarg indywidualnych do RPO w prostym formularzu:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
