Przyjazne zachowanie wobec uchodźców/czyń w urzędach i instytucjach to bardzo ważny element wzajemnych relacji i integracji. Podczas listopadowego spotkania Zespół Praw Uchodźców/czyń Inicjatywy „Nasz Rzecznik” debatował nad stworzeniem i przeprowadzeniem warsztatów dla pracowników ośrodków pomocy społecznej. Celowość ich przeprowadzenia powinny dostrzec samorządy. Rekomendacja Rzecznika Praw Obywatelskich może pomóc w ich organizacji. Ważnym elementem wsparcia osób uchodźczych ze strony organizacji pomocowych są działania na rzecz lepszej integracji tych osób z lokalnymi społecznościami.
Listopadowe spotkanie rozpoczęło się tradycyjnie od przypomnienia ostatnich „naszrzecznikowych” wydarzeń.
– 8 listopada w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odbył się warsztat dla osób uchodźczych i organizacji pomocowych. Relacja z tego wydarzenia znajduje się na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich i na stronie Inicjatywy:
https://naszrzecznik.pl/warsztat-dla-osob-uchodzczych-i-organizacji-pomocowych-w-biurze-rpo-8-xi/
– Podobne warsztaty połączone ze spotkaniem informacyjnym i integracyjnym odbędą się 13 grudnia w łódzkiej Fabryce Aktywności Miejskiej (ul. Tuwima 10) w godz. 11.00-16.00.
Zapisy na warsztaty i spotkanie:
– Odbywają się spotkania samorzeczników w spektrum autyzmu z przedstawiciel(k)ami BRPO. Inicjatywa „Nasz Rzecznik” jest współorganizatorem tych spotkań. Dwa kolejne to: 30 listopada – Poznań, 2 grudnia – Warszawa.
– 2 grudnia delegacja Zespołów Praw Kobiet i Praw Opiekunek/ów spotyka się w Warszawie z Rzecznikiem Praw Obywatelskich w Biurze RPO. Spotkanie odbędzie się w formule hybrydowej.
– 9 i 10 grudnia – święto aktywistów i aktywistek działających na rzecz praw człowieka pod hasłem „Godność, Równość, Solidarność”. Spotykamy się w Warszawie i jednocześnie uczestniczyć będziemy w festiwalu Watch Docs „Prawa człowieka w filmie”. W ten sposób świętować będziemy Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.
– Trwa wsparcie informacyjne i psychologiczne dla osób z Ukrainy w ramach projektu Fundusz Solidarności z Ukrainą – Inicjatywa „Nasz Rzecznik”, OFOP, współrealizowanego przez Stowarzyszenie HaKoach. Wsparcie psychologiczne w Łodzi prowadzone jest przez psycholożkę Olgę Shakotko. Na wizytę można zapisywać się mailowo: hakoach.lodz@gmail.com lub bezpośrednio u p. Olgi pod nr tel.: 517 364 690.
– 26 listopada w ramach tego samego projektu w łódzkim Centrum Dialogu w godz. 12:00-16:00 odbyła się polsko-ukraińska zabawa andrzejkowa pod hasłem „SĄSIEDZI – POZNAJMY SIĘ!”, głównie dla dzieci, ale będą też atrakcje dla dorosłych. Wstęp wolny.
– 27 listopada stowarzyszenia HaKoach i Czulent zorganizowały w Łodzi szkolenie samorzecznicze pt. „Mechanizmy i strategie działań rzeczniczych w kryzysie” dla osób uchodźczych i przedstawicielek/li organizacji i instytucji wspierających osoby w kryzysie uchodźczym i które działają bądź chcą działać rzeczniczo. Kolejne spotkanie odbędzie się online 11. grudnia (niedziela) o godz. 9.30. Można zapisać się na nie pod adresem: hakoach.lodz@gmail.com.
W dalszej części spotkania rozmawiałyśmy o zdarzających się rozmaitych incydentach związanych z pobytem osób uchodźczych w Polsce. Wymieniony został ośrodek Ossa, skąd dochodziły sygnały o nadużyciach. Nadużycia nie dotyczą wyłącznie zamkniętych ośrodków. Olena Dekhiar z warszawskiego Centrum Praw Kobiet mówiła o sygnałach Ukrainek, które zgłaszają przemoc ekonomiczną ze strony rodzin, u których przebywają. Rodzina przyjmująca pod swój dach osoby uchodźcze umawia się, że koszty pobytu będą pokryte z programu 40+. Zazwyczaj Polacy „przygarniający” Ukraińców pod swój dach nie podpisują umów i być może po terminie składają wnioski lub dostają odmowy świadczeń i po jakimś czasie wymagają od Ukraińców opłaty w wysokości kilku tysięcy zł. Uchodźcy są przerażeni tymi kosztami. Inna sytuacja: umowa zostaje podpisana, właściciel wymaga od najemcy regularnego uiszczania opłat. Ukraińcy mieli obiecane, że właściciel zwróci im pieniądze, a właściciel mieszkania nie zwraca tych pieniędzy (może nie dostaje rekompensaty, może oszukuje). Ludzie czują się oszukani. Ukrainki zwracaj się do ośrodków pomocy społecznej, ale te niewiele mogą zrobić. – Ludzie nie wiedzą, że przypadki nadużyć, przemocy i dyskryminacji mogą zgłosić. Również anonimowo. Prowadzimy platformę Talk to Loop, na której udzielamy wsparcia – mówiła aktywistka Natalia Boyko z Lublina.
Kontakt do Talk to Loop: https://www.talktoloop.org/ https://www.facebook.com/talktoloopukraina
Małgorzata Latecka (Koło Naukowe Socjologii Collegium Civitas) wraz z Collegium Civitas zajęła się badaniem tego, co działo się po 24 lutego w organizacjach pozarządowych.
– Inspiracją do prowadzenia tych badań było to, co usłyszałam podczas prac Zespołu ds. Uchodźców. Wiele mówiliśmy o potrzebach organizacji, co czują i widzą. Chcieliśmy pokazać to w badaniach – mówiła. Przywołała badania, jakie przeprowadził Sławomir Sierakowski. Zbadał on stosunek Polaków do Ukraińców po kilku miesiącach pobytu osób uchodźczych w Polsce. Wskazał bardzo niepokojący trend: w sieci i w ankietach pojawiają się odpowiedzi niechętne Ukraińcom. Podejrzewa się, że siły rosyjskie celowo podsycają hejt w sieci i że jest to forma wojny informacyjnej.
Badania Collegium Civitas, o których mówiła Małgorzata Latecka – „Niecodzienność. Doświadczenia NGO/sów i uczestników inicjatyw obywatelskich pomagającym uchodźcom z Ukrainy po 24 lutego” – będą udostępnione w lutym, ale autorka przedstawi je już 13 grudnia podczas łódzkich warsztatów, o których piszemy powyżej.
Podczas spotkania Zespołu wskazałyśmy kolejne problemy i obszary wymagające wsparcia.
- Badacze apelują żeby podjąć działania/kampanie, które zapobiegną rozprzestrzenianiu się dezinformacji i szerzeniu niechęci wobec uchodźców. W tej kwestii dotychczas brak instytucjonalnego wsparcia ze strony państwa.
- Jako zespół osób działających na co dzień w organizacjach, widzimy potrzebę weryfikacji wolontariuszy, którzy zgłaszają się do niesienia pomocy.
- W sytuacjach łamania praw na linii człowiek – instytucja osoby mogą zwracać się o pomoc do RPO:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
Formularz w j. ukraińskim:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-yak-otrimati-dopomogu-ukraina
Ważne: Od marca 2022 r. w Biurze RPO działa infolinia dla interesantów posługujących się językiem ukraińskim lub rosyjskim. Podczas rozmowy można dowiedzieć się jak złożyć wniosek do Rzecznika, a także zasięgnąć informacji o przysługującym prawach i możliwościach wsparcia.
Bezpłatna infolinia RPO: 800-676-676
Poniedziałki 10.00-18.00.
Wtorek-piątek 8.00-16.00.
Pytania i wnioski można też wysyłać (również w języku ukraińskim) drogą mailową.
- Uregulowanie Programu 40+, jest tematem, którym Zespół chce zainteresować Biuro RPO. Zanim przygotowany zostanie postulat wesprzemy się konkretnymi przykładami.
Kolejne spotkanie Zespołu Praw Uchodźców/czyń odbędzie się 14 grudnia o godz. 17.30.
Tłumaczenie na jęz. ukraiński w trakcie spotkania: Bogdana Kosmyna.
Ważne: Po spotkaniu Zespołu 23 listopada Natalia Boyko, Anna Duniewicz i Eliza Gaust podjęły prace nad zebraniem informacji o polecanych przez nas formach wsparcia osób uchodźczych, w tym osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich. Link do edytowalnego dokumentu, nad którym pracujemy, zostanie wkrótce udostępniony Zespołowi, a następnie przetłumaczony na j. ukraiński.
Przypominajki:
- Fundacja Nagle Sami prowadzi w Warszawie darmową grupę wsparcia dla kobiet uchodźczych z Ukrainy. Zapisy: anastasiia.zhuravska@naglesami.org.pl; tel. Zaufania: 800 108 108 (ukraińsko- i rosyjskojęzyczne dyżury)
- W czerwcu 2022 r. w Biurze RPO odbyło się szkolenie dotyczące uprawnień dla uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy wynikających ze specustawy (ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz innym regulacjom dotyczącym uchodźców wojennych z Ukrainy). Webinar przeprowadzili Maciej Grześkowiak i Marcin Sośniak z BRPO.
Podczas szkolenia poruszone są kwestie jak:
W pierwszej części
- Zasady pobytu w Polsce poszczególnych kategorii osób, które wyjechały z Ukrainy
- Rejestracja pobytu i uzyskanie numeru PESEL
- Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy
- Różnice między sytuacją osób, które wyjechały z Ukrainy po 24 lutego 2022 r. i osób objętych ochroną międzynarodową
W drugiej części
- Zasady świadczenia pracy i prowadzenia działalności gospodarczej
- Świadczenia socjalne, medyczne, rodzinne i inne
- Edukacja
- Opieka tymczasowa dla małoletnich bez opieki
Link to szkolenia:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zaproszenie-webinat-nist-ukraina-pomoc-uchodzcy
І ще одна важлива інформація:
У червні 2022 року Офіс Захисника прав людини провів навчальний курс щодо прав біженців та біженців з України, що випливають із спеціального закону (закону про допомогу громадянам України у зв’язку зі збройним конфліктом на території України). країни та інші нормативні акти, що стосуються біженців війни з України). Вебінар провели Maciej Grześkowiak та Marcin Sośniak з BRPO.
Під час навчання розглядаються такі питання, як:
У першій частині
- Правила перебування в Польщі окремих категорій осіб, які виїхали з України
- Реєстрація перебування та отримання номера PESEL
- Заява на отримання посвідки на тимчасове проживання
- Відмінності між ситуацією людей, які виїхали з України після 24 лютого 2022 року, та осіб, які охоплені міжнародним захистом
У другій частині
- Принципи роботи та підприємницької діяльності
- Соціальні, медичні, сімейні та інші пільги
- Освіта
- Тимчасовий догляд за неповнолітніми без супроводу
Посилання на тренінг:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zaproszenie-webinat-nist-ukraina-pomoc-uchodzcy
