Spotkanie rozpoczęłyśmy od przypomnienia, że RPO interweniował w zgłoszonej przez Zespół sprawie dostępu do znieczulenia podczas porodu. Rzecznik pisze do Ministerstwa Zdrowia po raporcie NFZ. W 2022 r. tylko 14% porodów odbyło się ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, które jest refundowane przez NFZ – wynika z raportu Funduszu. W niektórych województwach takie znieczulenie jest praktycznie niedostępne, w innych można z niego skorzystać tylko w największych miastach. Brak faktycznej możliwości podania znieczulenia, gdy jest ono prawnie gwarantowane, może świadczyć o naruszeniu praw pacjenta do poszanowania godności i intymności oraz leczenia bólu i prawa do świadczeń zdrowotnych – wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich. RPO pyta Ministrę Zdrowia o plany i działania resortu w zakresie poprawy dostępu pacjentek do znieczulenia podczas porodu (https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dostep-do-znieczulenia-porod-mz).

Ewa Krzywaźnia podsumowała również niedawne spotkanie Zespołu Praw Osób LGBTQ+ z RPO Marcinem Wiąckiem. Podczas spotkania poruszone zostały priorytetowe dla Zespołu tematy:

• kwestia dyskryminujących zapisów w uchwałach – zwłaszcza Samorządowych Kart Praw Rodzin (SKPR),
• zasada niedyskryminacji i prawa podstawowe w ramach funduszy unijnych,
• tranzycja – najważniejsze problemy w sądowym postępowaniu dotyczącym uzgadniania płci,
• problemy tęczowych rodzin – szczególnie brak umieszczenia dwóch mam lub dwóch ojców w dokumentach dziecka
• SLAPPy – czyli pozwy, z którymi mierzą się osoby aktywistyczne działające na rzecz praw osób LGBT+,
• unijna Strategia na Rzecz Równości Osób LGBTQ na lata 2020-2025 i Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2022-2030: wdrażanie – teoria a praktyka.

Marcin Wiącek spotkał się z osobami reprezentującymi Zespół Praw Osób LGBTQ+ Inicjatywy „Nasz Rzecznik”

Ponadto zaprosiłyśmy Zespół Praw Kobiet na spotkanie z Zastępcą Rzecznika Praw Obywatelskich Valerim Vachevem oraz ekspertami i ekspertkami Biura RPO, które odbędzie się 19 września o godz. 11.30 w formie hybrydowej.

Rozmawiałyśmy o sprawach, które będziemy poruszać na tym spotkaniu. Tematem, który na pewno się pojawi jest planowane seminarium ws. zmiany definicji zgwałcenia. Ponadto, zostanie przedstawiona kwestia postępowań sprawdzających jakie prowadzi ZUS wobec matek prowadzących działalność gospodarczą. ZUS od lat nieludzko traktuje przyszłe matki wstrzymując wypłatę zasiłków na czas kontroli. Proceder nasila się w ostatnich latach, a czynności wyjaśniające potrafią trwać długie miesiące, w czasie których kobiety w ciąży lub już po porodzie są pozbawione środków do życia. Fundacja “Rodzic w mieście” złożyła w sprawie wstrzymywania zasiłków petycję do ZUS oraz wystąpiła do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, który interweniował w tej sprawie w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Na wrześniowym spotkaniu z Valerim Vachevem będziemy apelować o dalsze zaangażowanie i wsparcie działań w tej sprawie. Celem jest systemowa zmiana dająca wszystkim kobietom w ciąży gwarancję otrzymywania świadczenia, bez względu na status aktywności zawodowej. Dyskutowałyśmy również o innych potencjalnych postulatach do przedstawienia ZRPO 19 września.

Na koniec spotkania przypomniałyśmy pytania, które wypracowałyśmy na wcześniejszych spotkaniach Zespołu, a które docelowo będą przedstawione polityczkom i politykom w ramach zbliżających się wyborów parlamentarnych. Cztery bardzo ważne pytania znajdą się w kwestionariuszu MamPrawoWiedziec. Pytania będą sformułowane nieco inaczej, niż w naszym opracowaniu, aczkolwiek mamy zapewnienie, że problemy ujęte w zaznaczonych pytaniach z pewnością znajdą się w formularzu MamPrawoWiedziec:

• czy poprze Pani/Pani projekt ustawy o zmianie definicji przestępstwa zgwałcenia na opartą o brak zgody? Jakie inne rozwiązania dotyczące przeciwdziałania przemocy ze względu płeć planuje podjąć Pani/Pana partia?
• jakie rozwiązania zaproponuje Pani/Pan w kwestii ochrony praw reprodukcyjnych w następujących obszarach:

• • dostęp do aborcji,
  • dostęp do antykoncepcji,
  • edukacja seksualna,
  • dostęp do badań prenatalnych,
  • leczenie niepłodności,
• czy ma Pani/Pan w swoim programie/w programie swojej partii konkretne rozwiązania wspierające kobiety w powrocie do aktywności zawodowej po przerwie w związku z urodzeniem dziecka?
• jakie systemowe zmiany planują Państwo wprowadzić, aby przeciwdziałać ubóstwu menstruacyjnemu? Czy powinno się np. wprowadzić darmowe środki higieny menstruacyjnej w szkołach i placówkach medycznych?

Termin kolejnego spotkania Zespołu Praw Kobiet: 6 października, godz. 11.00.

Ważne

• Zgłaszajmy i zachęcajmy osoby i organizacje do zgłaszania wniosków/skarg indywidualnych do Biura RPO w prostym formularzu.
• Wnioski/skargi i postulaty można też zgłaszać w języku ukraińskim.

Pozostałe interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na postulaty i problemy sygnalizowane przez Inicjatywę “Nasz Rzecznik”:

• Pomieszczenia higienicznosanitarne – konieczne są działania o charakterze systemowym – apeluje w kolejnym wystąpieniu występuje do Ministra Rozwoju i Technologii Rzecznik Praw Obywatelskich. 

W ministerstwie trwają prace nad projektem rozporządzenia w sprawie wprowadzenia obowiązku tworzenia pomieszczeń higienicznosanitarnych w konkretnych rodzajach budynków, dostosowanych i przeznaczonych do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami. RPO wskazuje, co powinno się znaleźć w tym rozporządzeniu, aby zapewnić osobom z niepełnosprawnościami realną poprawę dostępności przestrzeni publicznej.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przewijanie-dorosli-miejsca-mrit-odpowiedz

• Pismo RPO do Szefa Kancelarii Sejmu RP w sprawie uniemożliwienia osobom z niepełnosprawnościami i ich opiekunom udziału w posiedzeniu sejmowej komisji i wypowiedzenia się w sprawie projektu o świadczeniu wspierającym.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-ozn-konsultacje-udzial-posiedzenie-komisji-sejm

• Odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta ws. trudności w dostępie do zabiegów przerwania ciąży, z jakimi mierzą się kobiety, dla których ciąża stanowi zagrożenie dla zdrowia psychicznego.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-aborcja-zdrowie-psychiczne-matki-mz-rpp-odpowiedzi?fbclid

• Kolejna skarga RPO na uchwałę ”anty-LGBT”, która narusza Konstytucję, prawo międzynarodowe i prawo Unii Europejskiej.

Uchwały o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT” przekraczają granice debaty publicznej i prowadzą do naruszenia przepisów Konstytucji, prawa międzynarodowego oraz prawa UE – mówi RPO. Sformułowania uchwał prowadzą do stygmatyzacji i tworzą atmosferę wykluczenia osób LGBT ze społeczności lokalnych oraz powodują poczucie zaniepokojenia, a wręcz poniżenia i upokorzenia. Dalsze ich obowiązywanie naraża mieszkańców nie tylko na nierówne traktowanie, ale także na utratę środków unijnych. Uchwały mogą także sprzyjać aktom nienawiści wobec osób LGBT. Naczelny Sąd Administracyjny już kilka razy potwierdził, że uchwały podejmowano bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa. Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie uchwałę Rady Gminy Tuszów Narodowy z 29 marca 2019 r. pn. Stanowisko Rady Gminy Tuszów Narodowy w sprawie powstrzymania ideologii „LGBT” przez wspólnotę samorządową.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-skarga-uchwala-anty-lgbt-tuszow-narodowy?fbclid

Wydarzenia

• Prezentacja wyników przeprowadzonego przez ISP ogólnopolskiego badania ilościowego.

1 września 18 członkiń i członków Inicjatywy “Nasz Rzecznik” uczestniczyło w bardzo ważnym dla nas spotkaniu prowadzonym przez dr. Sonię Horonziak i Filipa Pazderskiego z Instytutu Spraw Publicznych – prezentacji wstępnych wyników ogólnopolskich badań ilościowych przeprowadzonych przez ISP. Więcej o tym wydarzeniu przeczytacie na naszej stronie:

https://naszrzecznik.pl/prezentacja-wynikow-ogolnopolskiego-badania-instytutu-spraw-publicznych/

• Uroczystość związana z przyznaniem (pośmiertnie) Odznaki Honorowej „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” Panu Janowi Arczewskiemu. 6 września 2023 r. o godz. 12.00 w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.

• Szkolenie „Rzecznik Praw Pacjenta” w ramach cyklu wzajemnych szkoleń Koalicji Infolinii BRPO. 

Wraz z p. Renatą Zych, Naczelniczką Wydziału Spraw Obywatelskich w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta, Joanną Troszczyńską (Koalicja Infolinii) i Aleksandrą Wodyk z Biura RPO serdecznie zapraszamy wszystkie zainteresowane osoby na szkolenie. Szkolenie odbędzie się 7 września (czwartek) w godz. 12.30-14.00 na platformie ZOOM.

• Konferencja pt. „Zaginięcia wśród osób z zespołem otępiennym – jak zapewnić bezpieczeństwo podopiecznym?”.

RPO prof. Marcin Wiącek oraz Fundacja Itaka Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji i Związku Stowarzyszeń Alzheimer Polska zaprasza na konferencję pt. „Zaginięcia wśród osób z zespołem otępiennym – jak zapewnić bezpieczeństwo podopiecznym?”.

Z policyjnych statystyk wynika, że rocznie zgłaszane jest zaginięcie ponad 1500 osób powyżej 65 r.ż. Zaginięcie jest sytuacją bardzo niebezpieczną zwłaszcza dla osób z zespołem otępiennym. Chorzy bardzo często funkcjonują w przeszłości, a mogą mieć także dodatkowe schorzenia takie jak. np. afazja (zaburzenia mowy) czy apraksja (zaburzenia ruchowe). Dodatkowo, wciąż niewielka wiedza na temat zespołu otępiennego sprawia, że chorzy często są postrzegani jako osoby z problemem alkoholowym, a nie takie, którym potrzebna jest szybka i skuteczna pomoc. Konferencja odbędzie się 13 września br. w godz. 11.00 – 15.00 w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, al. Solidarności 77 w Warszawie. Link do transmisji online, ulotek i broszur na stronie:

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/konferencja-alzheimer-2023-zaginiecia

• Warsztat MamPrawoWiedzieć dla osób członkowskich Inicjatywy „Nasz Rzecznik”: “Jak być wyborcą, a nie tylko głosować?”.

15 października odbędą się wybory parlamentarne. 30 mln obywatelek i obywateli posiadających prawa wyborcze będzie mogło zdecydować kto i w jakim kierunku poprowadzi Polskę. Jakie zmiany czekają nas w wyborach w 2023 r.? Jaki jest kalendarz kampanii wyborczej? Czy obywatelki i obywatele mogą się w nią włączyć inaczej niż tylko głosując? Dlaczego warto być członkinią/członkiem komisji wyborczej, osobą zaufania lub obserwatorką/obserwatorem? Co to znaczy, że zwiększy się liczba komisji wyborczych? Czy zwykła osoba może wspierać komitet wyborczy? Jak zdecydować na kogo zagłosować? I może najważniejsze – jak rozmawiać z przyjaciółmi i znajomymi o wyborach? O tym wszystkim dowiemy się podczas zdalnego warsztatu, który poprowadzi Róża Rzeplińska, szefowa serwisu MamPrawoWiedziec.pl. Róża Rzeplińska zajmuje się dostępem do informacji na temat osób pełniących funkcje publiczne i edukacją obywatelską. Od 2007 r. jest współautorką kampanii na rzecz świadomego głosowania we wszystkich kolejnych wyborach.

Warsztat odbędzie się na platformie ZOOM 14 września (czwartek) o godz. 10:00. Link do wydarzenia prześlemy zainteresowanym osobom we wrześniu.

• Wciąż możemy podpisywać się pod apelem RPO ws. dostępności wyborów.

https://naszrzecznik.pl/podpisalismy-apel-rpo-w-sprawie-dostepnosci-wyborow/

• 29 września 2023: debata „Mamy pomysł na Polskę” – Marzyciele i Rzemieślnicy, Warszawa.