- Indywidualne zgłaszanie skarg do Rzecznika Praw Obywatelskich to kluczowa sprawa, dająca RPO argument, by podejmować interwencje. Jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” i poszczególne organizacje powinnyśmy mobilizować osoby, by w ważnych społecznie sprawach wysyłały oficjalną drogą skargi i wnioski do BRPO.
- „Empatia się przewija” to hasło tegorocznych obchodów Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych i Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną w Gliwicach, które odbędą się pod Honorowym Patronatem RPO. Wydarzenie wpisuje się w Akcję „Przewijamy Polskę” i wspieramy je też jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik”.
- Tysiące ukraińskich uchodźczyń, które opuściły już Polskę, stoją przed koniecznością zwrotu świadczenia 500+. W tej sprawie konieczna jest interwencja RPO.
Ostatnie i zapowiadane wydarzenia Inicjatywy „Nasz Rzecznik”:
8 marca odbyło się spotkanie przedstawicielek naszego Zespołu z zastępcą RPO, Valerim Vachevem. Tematy, które zostały poruszone podczas spotkania, o którym mówiły Anna Duniewicz, Dominika Chabin-Pactwa i Katarzyna Król, to zniesienie zakazu pracy zarobkowej dla osób na świadczeniach opiekuńczych, dostępność gabinetów ginekologicznych i stomatologicznych dla osób z niepełnosprawnościami, w tym ruchowymi i komfortki w obiektach użyteczności publicznej. Zobowiązałyśmy się dosłać do Biura RPO materiały dotyczące komfortek, które już zostały dostarczone. Przygotowujemy się też do udziału w zapowiedzianym seminarium RPO w sprawie zmiany definicji przestępstwa zgwałcenia.
Relacja ze spotkania 8 marca: https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-praw-kobiet-z-zrpo-valerim-vachevem-8-marca-2023/
15 marca odbyło się szkolenie pt. „Społeczne i psychologiczne aspekty zaginięć. Doświadczenia Fundacji ITAKA” dla pracowników/czek infolinii pomocowych i organizacji z Koalicji Infolinii. Poprowadziła je Agata Nowacka, psycholożka i koordynatorka Zespołu Poszukiwań i identyfikacji Fundacji ITAKA.
20 marca delegacja Zespołów Zdrowie, Praw Osób z Niepełnosprawnościami i Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” spotkała się z przedstawicielami Biura Rzecznika Praw Pacjenta.
Relacja ze spotkania: https://naszrzecznik.pl/spotkanie-delegacji-inicjatywy-z-przedstawicielami-rzecznika-praw-pacjenta-20-marca/
22 marca – II tura szkolenia samorzeczników/czek w spektrum autyzmu „Jak złożyć wniosek do RPO”, prowadzonego przez ekspertki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.
Spotkanie z Zastępcą Rzecznika Praw Obywatelskich
28 marca – z Zastępcą RPO Valerim Vachevem spotkały się Anna Duniewicz, koordynatorka Inicjatywy “Nasz Rzecznik” i Joanna Gzyra-Iskandar, koordynatorka Zespołu Praw Kobiet. Spotkanie dotyczyło harmonogramu współpracy ZRPO z Zespołami Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.
Anna i Joanna obszernie omówiły przebieg spotkania z ZRPO. Ustalono, że spotkania z przedstawicielami i przedstawicielkami poszczególnych zespołów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” oraz ekspertami i ekspertkami z BRPO odbywać się będą raz w miesiącu. Pierwsze z nich (8 maja) poświęcone będzie uwagom Inicjatywy „Nasz Rzecznik” do projektu ustawy o świadczeniu wspierającym. Wezmą w nim udział przedstawicielki Zespołu Praw Opiekunów/ek i Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami. W niedługim czasie projekt będzie przechodził przez Sejm i Senat. Sprawa jest zatem pilna i zgodziłyśmy się co do tego, że trzeba w nią zaangażować RPO. Jest w projekcie wiele pułapek, jak choćby limit dorabiania ustalony do 20 tys. zł brutto rocznie, w tym utrata świadczenia za przekroczenie limitu. Przede wszystkim niepokoi jednak wyśrubowana skala oceny potrzeby wsparcia i wadliwie skonstruowany formularz, który pozbawi koniecznego wsparcia wiele osób z niepełnosprawnościami.
Comiesięczne spotkania będą odbywały się w zaproponowanej przez nas kolejności. Ważne, by zgłaszać i zachęcać osoby, których prawa na linii człowiek-instytucja są łamane do zgłaszania indywidualnych skarg i wniosków oficjalnym kanałem, zapisując datę zgłoszenia. Jeśli nie otrzymamy odpowiedzi, dzwonimy na infolinię RPO (800 676 676) i pytamy o status sprawy zgłoszonej w danym dniu. Otrzymamy wówczas sygnaturę sprawy i łatwiej będzie dopytać o jej status, podając temat, sygnaturę, datę złożenia wniosku i osobę/organizację zgłaszającą.
Musimy też przesyłać materiały dotyczące zgłaszanych na spotkaniach z RPO spraw. Przesłane zostały już do BRPO materiały dotyczące komfortek. Przesłana będzie też ankieta dla kobiet osadzonych Stowarzyszenia Pro Civium. BRPO chce podjąć interwencję w sprawie dostępu kobiet osadzonych do ochrony zdrowia i apeluje o mobilizację tej grupy kobiet do zgłaszania wniosków u RPO.
Interwencja RPO w sprawie wykluczenia menstruacyjnego (wystąpienie generalne do ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka) w szkołach jest pokłosiem tego, co zgłaszała podczas spotkania 8 marca Fundacja Różowa Skrzyneczka w sprawie dostępu do środków higieny w placówkach oświatowych.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-menstruacja-darmowe-srodki-higieny-szkoly-mein?fbclid
FEDERA 8 marca zgłaszała prośbę, by RPO zbadał, jak wygląda odmawianie aborcji w szpitalach z powodu przesłanki zagrożenia zdrowia, w tym psychicznego i nierespektowania zaświadczeń psychiatrycznych. Z rozmowy z Zastępcą RPO wiemy, że Biuro RPO zajęło się tematem. Wysłano zapytania do placówek szpitalnych.
Valeri Vachev potwierdził też termin seminarium w sprawie definicji zgwałcenia. Jest ono planowane na przełomie maja i czerwca.
Podczas spotkania Zastępca RPO wywołał temat kobietobójstwa. Potrzebujemy danych dotyczące zabójstw ze względu na płeć i przemoc domową. Problemem jest brak oficjalnych statystyk na ten temat. BRPO zastanowi się, czy może podjąć się gromadzenia tych danych.
31 marca – spotkanie „Samorzecznicy u Rzecznika” Rzecznika Praw Obywatelskich z samorzeczni(cz)kami w spektrum autyzmu.
Relacja ze spotkania: https://naszrzecznik.pl/samorzecznicy-u-rzecznika-spotkanie-samorzecznikow-czek-w-spektrum-autyzmu-z-rpo-31-marca-2023/
12 i 13 czerwca – stacjonarne spotkanie Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, OFOP w Warszawie Wydarzenie pod hasłem: „Działając razem, możemy więcej!”. 13 czerwca pod hasłem „Nasze prawa, nasze rzecznictwo” będzie dniem podsumowującym nasze działania i planowaniu kolejnych
Formularz zapisów:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfgZuW2PRA_1ZISysln0zR1GJiVNdDowEMLCKGpXoHgfxJ2iQ/viewform
Kampanie społeczne:
- W kwietniu jako Inicjatywa współorganizujemy kampanię „Stop przemocy! #przyjaźnie dla autyzmu” pod honorowym patronatem RPO.
- Rzecznik Praw Obywatelskich podjął decyzję o objęciu Honorowym Patronatem obchodów Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych i Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną pod hasłem „Empatia się przewija”, które odbędą się 5 maja 2023 roku w Gliwicach, o czym poinformowała podczas spotkania Dominika Chabin-Pactwa z Fundacji NieOdkładalni.
Ostatnie interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na postulaty Inicjatywy:
- RPO interweniował w sprawi braku świadczeń i urlopów dla rodziców dziecka martwo urodzonego, którego płci nie da się ustalić.
To jeden z problemów, które poruszaliśmy m.in. 2 grudnia 2022 r. na spotkaniu Zespołu Praw Kobiet i Zespołu Praw Opiekunek/ów.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-brak-swiadczen-rodzice-dziecka-martwo-urodzonego-sejm
- Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do organów 24 gmin i 12 powiatów, w których w 2019 i 2020 r. przyjęto – nadal obowiązujące – uchwały „anty-LGBT”. Wnosi o podjęcie działań w celu ich uchylenia.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-samorzady-odpowiedzi-kolejne
- W lesie przy granicy, w pobliżu Hajnówki znaleziono ciało młodej Miało też dojść do pushbacków. W ramach prowadzonego postępowania RPO zwraca się o pilne wyjaśnienia do Straży Granicznej i Policji
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-interwencja-sg-policja-smierc-kobiety-w-lesie-granica
- Biuro RPO podjęło działania wyjaśniające w sprawie dyskryminacji pracujących opiekunów OzN przez OPS.
- RPO napisał do resortu finansów w sprawie obniżenia VAT-u na kubeczki menstruacyjne. Ministerstwo Finansów analizuje sprawę. Cieszy szybka interwencja RPO w odpowiedzi na postulat Fundacji Różowa skrzyneczka. Zapowiedź obniżenia stawki z 23% do 5%, jak w przypadku podpasek jest ważna, ale poczekamy na konkrety.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-kubeczki-menstruacyjne-vat-mf-odpowiedz
- W odpowiedzi na postulaty Fundacji Różowa Skrzyneczka i naszego Zespołu RPO pisze do ministra edukacji i nauki w sprawie zapewniania darmowych środków higieny osobistej dla dziewcząt w szkołach i placówkach edukacyjnych oraz podjęcia działań na rzecz eliminacji negatywnych stereotypów związanych z menstruacją
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-menstruacja-darmowe-srodki-higieny-szkoly-mein?fbclid
- 10 marca na stronach RPO został opublikowany apel Rzecznika Praw Obywatelskich o jak najszybsze zrealizowanie unijnych dyrektyw dotyczących tzw. work-life balance. Postulaty w sprawie dyrektywy work-life balance przekazała RPO aktywna w Zespole Praw Kobiet Fundacja Rodzic w mieście.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rownowaga-miedzy-praca-zyciem-prywatnym-wideo
- Interwencja RPO w odpowiedzi na postulaty Zespołu Praw Uchodźców/czyń dotyczące błędnego pozbawiania uchodźców/czyń z Ukrainy statusu uprawniającego do opieki medycznej i pomocy. Więcej na:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-pelnomocnik-uchodzcy-ukraina-status-ukr-utrata-wyjazd
Problem błędnej utraty przez uchodźców wojennych statusu UKR i wynikających z tego komplikacji zgłaszały RPO członkinie Zespołu Praw Uchodźców/czyń Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.
- Interwencja RPO ws. odebrania matce-aktywistce czteroletniego dziecka z autyzmem i umieszczenia go w domu dziecka w reakcji na internetowy wpis matki, choć według opinii psychiatry nie było realnej groźby popełnienia samobójstwa rozszerzonego, o którym wspominała.
Sprawy bieżące:
Olena Dekhtiar z warszawskiego Centrum Praw Kobiet z uznaniem mówiła o tym, że Biuro RPO bardzo szybko (w ciągu trzech dni) reaguje na wnioski kierowane do Rzecznika. Na spotkaniu zgłosiła też bardzo niepokojący przypadek potraktowania przez ZUS ukraińskiej uchodźczyni z dziećmi.
Kobieta z dziećmi przebywała w ubiegłym roku w Polsce. 5 lipca wyjechała do Ukrainy, 17 sierpnia wróciła do Polski. Wiedziała, że przekroczyła ustawowy termin 30 dni, zwróciła się więc do urzędu miasta w sprawie odnowienia statusu UKR. Tam zapewniono ją, że wszystko w systemie się zgadza. Przez kilka miesięcy otrzymywała z ZUS świadczenie 500+. W październiku ubr. była z dzieckiem u lekarza i również wszystko było w porządku. 20 października zdecydowała się wyjechać z Polski na stałe. 31 marca br. otrzymała pismo z ZUS-u o tym, że nie ma statusu UKR, który Straż Graniczna „zdjęła” 5 lipca i wprowadziła zmiany w systemie w październiku. 31 marca ZUS wysłał pismo z prośbą o uzupełnienie informacji, bo odnotowano utratę statusu. Przekroczyła więc granicę, żeby porozmawiać ze Strażą Graniczną, ale nie uzyskała żadnych wiążących informacji. Czeka teraz z lękiem na pismo z ZUS o konieczności zwrotu „nienależnie” pobranych świadczeń i zwrotu kosztów porad medycznych. – Takich sytuacji mogą być w najbliższym czasie tysiące. Wysłaliśmy zapytanie w tej sprawie do Straży Granicznej i czekamy na odpowiedź – mówiła Olena Dekhtiar. Naszym zdaniem na tym etapie RPO powinien już interweniować.
Podczas marcowego spotkania naszego Zespołu zastanawiałyśmy się, czy w zapowiedzianym przez zastępcę RPO seminarium dotyczącym konieczności zmiany prawnokarnej definicji gwałtu powinny brać udział kobiety z doświadczeniem gwałtu. Zgodziłyśmy się, że wystarczy przedstawienie świadectw osób z doświadczeniem przemocy seksualnej. Podczas wspomnianego spotkania z ZRPO, Valeri Vachev otrzymał dwa egzemplarze książki „Gwałt polski” Mai Staśko.
Pytania do polityków i polityczek
Temat się toczy. Jesteśmy otwarte na pomysły i sugestie, jak skutecznie zwrócić uwagę kandydatów/tek i obecnych polityków/czek na tematy, które nas dotyczą.
Kolejne spotkanie zespołu: 11 maja (czwartek) o godz. 12.00.
Ważne:
Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw oraz postulaty i wnioski do RPO w prostym formularzu:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
Przypomnienie:
Co może dla nas zrobić RPO (na stronie RPO lub naszrzecznik.pl):
– wystąpienia generalne do organów i instytucji
– przyłączenie się do spraw sądowych
– interwencje w pojedynczych sprawach
– patronaty
– okrągłe stoły, konsultacje eksperckie (współpraca z komisjami ekspertów – nasi przedstawiciele w komisjach)
– informować, co można zrobić w sprawie (Jeśli obywatele mają wątpliwości, czy zostali właściwie potraktowani przez nasze państwo, mogą uzyskać niezbędne informacje poprzez kontakt z bezpłatną infolinią Rzecznika 800 676 676 czy uczestnictwo w spotkaniu z przedstawicielem Rzecznika, albo z samym Rzecznikiem)
– nagłaśnianie ważnych spraw, postulatów, kampanii
Więcej na stronie: naszrzecznik.pl
