- Jesteśmy zbulwersowani, że warszawska Akademia Pedagogiki Specjalnej, uczelnia podkreślająca wagę szacunku wobec osób z niepełnosprawnościami, prowadzi przedmiot o nazwie “Metody terapii dyrektywnej osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu”, który promuje przemocowe praktyki wobec osób w spektrum autyzmu
- Rośnie liczba skarg do Rzecznika Praw Obywatelskich na długi okres oczekiwania na nowe orzeczenie o niepełnosprawności. Skarżący wskazują, że z tego powodu mogą m.in. utracić prawo do świadczeń z tytułu niepełnosprawności. RPO zwrócił się w tej sprawie do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Pawła Wdówika
- Nowe orzekanie w związku z wchodzeniem w życie ustawy o świadczeniu wspierającym wymaga skomplikowanej logistyki. Tymczasem mamy listopad, a niewiele wiadomo. Trzeba dostosować systemy teleinformatyczne, zorganizować przetargi na zapewnienie dojazdów do osób orzekanych. Nie mamy informacji o pracach nad rozporządzeniem określającym narzędzie oceny potrzeby wsparcia.
Spotkanie Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami 25 października rozpoczęliśmy przypomnieniem ostatnich interwencji RPO w zgłaszanych przez nas sprawach, w tym w kwestii ewidencji danych wrażliwych uczniów i uczennic w publicznej bazie (co sygnalizowali RPO samorzecznik Jan Gawroński i Klub Świadomej Młodzieży przy Fundacji Autism Team; https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dzieci-dane-wzrost-waga-ewidencja-sport-puodo) oraz zapytania Zastępcy RPO Stanisława Trociuka do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Pawła Wdówika o działania pozwalające skrócić nadmiernie długi czas oczekiwania na wydanie orzeczenia (https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-niepelnosprawnosc-orzeczenie-oczekiwanie).
Jak alarmuje m.in. portal Prawo.pl, zwiększa się liczba skarg do Rzecznika Praw Obywatelskich na długi okres oczekiwania na nowe orzeczenie o niepełnosprawności. Skarżący wskazują, że z tego powodu m.in. mogą utracić prawo do świadczeń.
https://www.prawo.pl/kadry/na-orzeczenie-o-niepelnosprawnosci-czeka-sie-coraz-dluzej,523655.html
W trakcie spotkania Zespołu Małgorzata Lach-Ponczek zaproponowała następujący postulat w tej sprawie:
W związku z doniesieniami dotyczącymi wydłużonego, nawet o 8 miesięcy, okresu oczekiwania na wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności, postulujemy wydłużenie okresu obowiązywania orzeczenia o niepełnosprawności do dnia komisji ds. orzekania o niepełnosprawności. Warunkiem będzie złożenie wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności.
Alicja Loranc (Fundacja Po Mojemu) przypomniała, że odpowiedzialny za orzecznictwo jest Pełnomocnik Paweł Wdówik. Nowe orzekanie wymaga skomplikowanej logistyki. Tymczasem mamy listopad, a niewiele wiadomo. Trzeba dostosować systemy teleinformatyczne, zorganizować przetargi na zapewnienie dojazdów do osób orzekanych. Nie mamy informacji o pracach nad rozporządzeniem wykonawczym do ustawy o świadczeniu wspierającym i nad narzędziem oceny potrzeby wsparcia.
Wiele osób, które zwracają się do nas z prośbą o informacje i wsparcie, skarży się na brak lub sprzeczne informacje dotyczące uprawnień w związku z wejściem w życie w 2024 r. ustawy o świadczeniu wspierającym. Osobom, które poproszą nas o interpretację przepisów i niejasnych komunikatów MRiPS, będziemy polecać kontakt z Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej z prośbą o wykładnię przepisów.
W dalszej części spotkania Jan Gawroński i Sylwia Kowalska (Fundacja Autism Team, Inicjatywa „Chcemy całego życia!”) podjęli temat obecności przedmiotu “Metody terapii dyrektywnej osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu” w programie nauczania Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Przedmiot promuje niebezpieczne praktyki, niezgodne z najnowszą wiedzą medyczną i psychologiczną, w tym zdyskredytowaną, przemocową terapię wymuszonego kontaktu Holding. Z inicjatywy specjalistek/ów z obszaru wsparcia osób w spektrum autyzmu (jak dr Joanna Ławicka z Fundacji Prodeste) oraz dorosłych samorzeczniczek i samorzeczników w spektrum powstaje list otwarty do władz uczelni w tej sprawie, który jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” wspieramy i będziemy upowszechniać. Niejednokrotnie podejmowaliśmy interwencje w sprawie siłowego przytrzymywania osób z neurotrudnościami, które często stanowi zagrożenie zdrowia i życia unieruchamianych w ten sposób osób.
Informacje ze strony internetowej uczelni:
Samorzecznik w spektrum autyzmu Maciej Ryszawy przedstawił swoje postulaty, częściowo wpisujące się w niedawną kampanię „Szkoła przyjazna dla autyzmu”. Akcentował konieczność edukacji antyprzemocowej dla wszystkich uczniów i uczennic.
Zdecydowaliśmy się poddać dalszym konsultacjom drogą mailową sztandarowy postulat Zespołu do „dekalogu” kluczowych postulatów Inicjatywy „Nasz Rzecznik” – do jego ostatecznej akceptacji bądź uzupełnienia. Oto jego treść:
Zapewnienie przez państwo osobom z niepełnosprawnościami a także osobom je wspierającym, systemowego finansowania w ramach zapisanego w ustawach i przepisach wykonawczych oraz zagwarantowanego w budżecie wsparcia. System wsparcia powinien być łatwo dostępny, oparty na indywidualnym i podmiotowym traktowaniu. Powinien uwzględniać różnorodne potrzeby wynikające ze specyfiki i rodzaju niepełnosprawności oraz zapewniać możliwość wyboru formy wsparcia.
Ważnymi elementami tego wsparcia powinny być: diagnostyka, dostęp do leczenia i rehabilitacji, wczesne wspomaganie rozwoju, edukacja, aktywizacja zawodowa, dostęp do pracy, asystencja osobista, usługi opiekuńcze, mieszkalnictwo wspomagane, zaopatrzenie w niezbędne materiały i sprzęt wspomagające funkcjonowanie oraz dostępna przestrzeń publiczna.
Oczekiwanym przez osoby z niepełnosprawnością rozwiązaniem, zapewniającym im podmiotowość, jest wprowadzenie adekwatnego do potrzeb wynikających z niepełnosprawności budżetu osobistego.
Odejście od dominującego obecnie systemu projektowego, konkursowego.
Niezbędna jest także przyjazna dla osób z niepełnosprawnością reforma orzecznictwa i przeprowadzenie szerokich, wystarczająco długich i rzeczywistych konsultacji społecznych przy aktywnym udziale środowiska osób z niepełnosprawnościami. Orzekanie (w jednym miejscu) powinno obejmować:
- diagnozę medyczną;
- diagnozę funkcjonalną, potencjału i potrzeb;
- ustalenie indywidualnego pakietu wsparcia osoby z niepełnosprawnością.
Potrzebne jest wprowadzenie zasady wydawania osobom dorosłym orzeczeń o niepełnosprawności (i orzeczeń równoważnych) na stałe, jeżeli: 1) zostały wydane wcześniej przynajmniej trzy kolejne podobne orzeczenia na czas określony lub 2) kolejne podobne orzeczenia zostały wydane na czas określony na łączny okres co najmniej 10 lat.
Koordynator Zespołu Roman Szacki zaproponował uzupełnienie postulatu o kwestie dotyczące mieszkalnictwa wspomaganego z poniższego tekstu. Jego zdaniem warto też odwołać się do propozycji projektu ustawy o wyrównywaniu szans.
„Mówimy: ustawy nie projekty i programy! Dotyczy to też mieszkalnictwa wspomaganego dla dorosłych osób z niepełnosprawnością. Czekamy na ustawę zapewniającą powszechnie dostępne bezpieczne, stałe (docelowe) mieszkania wspomagane i zespoły mieszkań wspomaganych, a także mieszkania treningowe.
Mówimy: #stopDPS! Dla zapewnienia podmiotowości osób z niepełnosprawnością niezbędne jest “wydobycie” mieszkalnictwa wspomaganego z ustawy o pomocy społecznej.
Osoba z niepełnosprawnością nie może być kierowana do zamieszkania gdziekolwiek decyzją administracyjną, nieraz wbrew swojej woli.
Osoba z niepełnosprawnością powinna posiadać tytuł prawny (najem, lokatorskie lub własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu, prawo własności, prawo użytkowania) do mieszkania, w którym mieszka na stałe, spełniającego definicję samodzielnego lokalu mieszkalnego zgodnie z prawem budowlanym, o powierzchni użytkowej co najmniej 35-40 m2.
Wysokość budżetu osobistego osoby z niepełnosprawnością powinna zapewnić możliwość utrzymania (bez wsparcia finansowego bliskich) mieszkania wspomaganego.
Obecnie realizowane programy PFRON potrzebują zmian!
Program dopłaty do zamiany mieszkania w wysokości kosztu 15 m2 mieszkania powinien obejmować także osoby z inną niepełnosprawnością niż ruchowa. Dopłata w tej wysokości powinna dotyczyć też zakupu i budowy mieszkania.
Program budowania wspomaganych społeczności mieszkaniowych dla osób z niepełnosprawnością wymagających najbardziej intensywnego i stałego wsparcia (które są lepszym rozwiązaniem niż centra opiekuńczo-mieszkalne) wymaga upowszechnienia i zapewnienie stałego finansowania.” – Roman Szacki, wystąpienie na konferencji „Mamy pomysł na Polskę”, 29 września, Warszawa.
Dodatkowe kwestie poruszone na spotkaniu:
- W poprzednim tygodniu został opublikowany projekt ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami – Projekt nowej ustawy wdrażającej Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w Polsce pn. „Ustawa o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami” (mrips.gov.pl) – wdrażający wg zamierzeń inicjatorów i autorów projektu Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Projekt zawiera rozdziały dot. 1) świadczenia kompensacyjnego, 2) mieszkań ze wsparciem, 3) indywidualnego pakietu wsparcia (budżetu osobistego), 4) centrów niezależnego życia, 5) organów właściwych w sprawach osób z niepełnosprawnością.
Zadaniem Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami powinno być teraz wypracowanie stanowiska wobec zapisów projektu. Czekamy na zgłoszenia osób, które chciałyby przedstawić swoje propozycje odnośnie tematów przedstawionych powyżej.
https://wyrownywanieszans.mrips.gov.pl/konsultacje-spoleczne/
- Anna Szalast przekazała informację o konkursie PFRON nr 1/2023 pn. „Możemy więcej”, ogłaszanym w ramach zadań zlecanych z art. 36 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/ogloszenie-konkursu-nr-12023-pn-mozemy-wiecej/
Termin następnego spotkania Zespołu: 4 grudnia (poniedziałek) godz. 17:30 (przeniesiony z 28 XI)
Ważne:
Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw oraz postulaty i wnioski do RPO w prostym formularzu:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
lub mailowo na adres biurorzecznika@brpo.gov.pl
Zgłoszenia w języku ukraińskim:
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-yak-otrimati-dopomogu-ukraina
Ostatnie interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na nasze postulaty i sygnalizowane przez nas problemy:
- Coraz dłuższy czas oczekiwania na nowe orzeczenie o niepełnosprawności – Zastępca RPO Stanisław Trociuk pyta pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika o działania w celu skrócenia oczekiwania na wydanie orzeczenia.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-niepelnosprawnosc-orzeczenie-oczekiwanie
- Kolejna odpowiedź PKW ws. dostępności wyborów dla osób z niepełnosprawnością słuchu.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-wybory-dostepnosc-glusi-pkw-krrit-odpowiedz-kolejna
- Odpowiedź Waldemara Kraski, sekretarza stanu w MZ na wystąpienie RPO ws. dostępności gabinetów ginekologicznych dla osób z niepełnosprawnościami.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-kobiety-niepelnosprawnosc-ginekologia-mz-%20odpowiedz
- BRPO losowo kontrolowały wybrane lokale wyborcze oznaczone jako dostosowane do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-wybory-kontrola-lokale-dostepnosc-ozn-pkw
- Trudności osób z autyzmem, autoagresją oraz doświadczających terapii typu holding tematem posiedzenia Komisji Ekspertów ds. Zdrowia przy RPO.
- „Sportowe talenty” – kwestia ewidencji danych wrażliwych osób uczniowskich w publicznej bazie. Zastępca RPO Stanisław Trociuk pisze do MEiN i MSiT. Stanowisko PUODO.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dzieci-dane-wzrost-waga-ewidencja-sport-puodo
- Dostępność wyborów dla osób z niepełnosprawnościami. Kolejna odpowiedź PKW
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-wybory-dostepnosc-glusi-pkw-krrit-odpowiedz-kolejna
- Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał unieważnienie pięciu kolejnych uchwał „anty-LGBT”
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-skargi-kasacyjne-nsa-kolejne
- WSA zajmie się sprawą odmowy transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka pary jednopłciowej po wyroku TSUE
Pytania do kandydatów/tek w wyborach
- Cieszymy się, że w kwestionariuszu MamPrawoWiedziec.pl dla kandydatek/ów w wyborach parlamentarnych znalazło się sporo pytań zaproponowanych przez Zespoły Inicjatywy „Nasz Rzecznik”:
https://mamprawowiedziec.pl/kwestionariusze/129228
Tu lista osób, które wypełniły kwestionariusz MPW:
https://mamprawowiedziec.pl/kwestionariusze/129228/lista-osob
- W ostatnich miesiącach Zespoły Inicjatywy “Nasz Rzecznik” wypracowały szereg pytań adresowanych do osób kandydujących w wyborach parlamentarnych 2023 r. Pytania obrazują, jakie sprawy są dla nas ważne. Przed 15 października otrzymaliśmy 41 odpowiedzi:
Kwestionariusz Inicjatywy „Nasz Rzecznik”: mamy już kilkadziesiąt odpowiedzi osób kandydujących
https://naszrzecznik.pl/pierwsze-odpowiedzi-polityczek-i-politykow-na-nasze-pytania/
https://ofop.eu/zadalismy-pytania-kandydatkom-i-kandydatom-przed-wyborami/
- Zachęcamy do zaistnienia z naszymi pytaniami i tematami w audycjach TT Radia Rebeliant, szczególnie w okresie do 30 listopada.
Kontakt: Anna Gryta grytaanna@gmail.com
- Kampania społeczna: Nie daj sobie wcisnąć referendum!
NIE DAJ SOBIE WCISNĄĆ REFERENDUM! – kampania obrończyń i obrońców praw człowieka
Ostatnie wydarzenia:
- Spotkanie 24 X pt. „Gościnność czy ksenofobia? – Sytuacja osób uchodźczych w Polsce pod lupą Platformy Talk to Loop”, poprowadzone przez Natalię Boyko z Platformy Talk to Loop, przedstawicielkę Zespołu Praw Uchodźców/czyń Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.
- Warszawska konferencja „Mamy pomysł na Polskę” 29 września z udziałem kandydatów/tek w wyborach parlamentarnych, podczas której mówili/łyśmy o pułapkach ustawy o świadczeniu wspierającym, konieczności i rekomendacjach do reformy orzecznictwa, opiece wytchnieniowej i komfortkach
https://ofop.eu/mamy-pomysl-na-polske/
- Nasze sprawy na spotkaniu z Klubem Lewicy 22 września:
https://naszrzecznik.pl/nasze-sprawy-na-spotkaniu-z-klubem-lewicy-22-wrzesnia/
Co przed nami:
- 7 listopada – szkolenie NASK ws cyberbezpieczeństwa (w ramach Koalicji Infolinii BRPO)
- 16 listopada – Debata online Fundacji dla Gigantów pt. „Wykluczeni wśród wykluczonych”
https://www.facebook.com/events/326095226836544/
- 8-9 grudnia – Doroczny zlot aktywistów i aktywistek praw człowieka w Warszawie i wspólne świętowanie Dnia Praw Człowieka
Oprócz zlotu Inicjatywy – zaproszenie na festiwal WatchDocs „Prawa Człowieka w Filmie” i udział w uroczystości wręczenia Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca
