Spotkanie Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat 12 maja

Anna Duniewicz, Agnieszka Łuczak
  • Mamy listę pytań, które chcemy zadawać polity(cz)kom oraz kandydat(k)om w tegorocznych wyborach do parlamentu. Będziemy uczestniczyć w debatach i spotkaniach i dyskusjach z ich udziałem. Oczekujemy deklaracji, jak po wyborach zamierzają się mierzyć ze sformułowanymi przez nas problemami – tymi w skali lokalnej i tymi dotyczącymi całego kraju.
  • W ramach programu Central Europe Civic Engagement i współpracy z NDI oraz Instytutem Spraw Publicznych jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” zrealizujemy przez najbliższy rok szereg działań rzeczniczych. Już teraz możemy zaproponować tematy na przeprowadzenie ważnych dla nas badań. Przygotowujemy listę naszych propozycji.

 

Od 13 czerwca będziemy prowadzić działania rzecznicze w ramach programu CECEP, Zaangażowania Obywatelskiego w Europie-Środkowo-Wschodniej. Program jest realizowany przez National Democratic Institute w partnerstwie z węgierskim DemNet oraz Instytutem Spraw Publicznych w Polsce. Dzięki wsparciu CECEP będziemy m.in. uczestniczyć w warsztatach (7-9 maja członkowie/kinie Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wzięli udział organizowanym prze NDI i ISP szkoleniu dotyczącym planowania strategicznego w Krakowie), współorganizować ogólnopolską debatę (29 września w Warszawie odbędzie się debata pod hasłem „Mamy pomysł na Polskę”) oraz powyborcze debaty lokalne.  Możemy też zaproponować tematykę badań w obszarach, które nas interesują, jak również zlecić ekspertyzy.

Podczas spotkania Zespołu 12 maja zastanawialiśmy się, gdzie moglibyśmy zaproponować odbycie spotkania dotyczącego ferm przemysłowych, bo ten temat uznaliśmy podczas wcześniejszych spotkań za jeden z najpilniejszych. Zgodziliśmy się, że temat debaty lokalnej zorganizowanej na północnej Lubelszczyźnie powinien brzmieć: „Fermy przemysłowe – kluczowe zagrożenie dla społeczności lokalnych, przyrody i gospodarstw rolnych”.

Inny – bardzo medialny temat – to wywłaszczenia pod Centralny Port Komunikacyjny, co wiąże się z naruszeniem praw obywatelskich i negatywnym wpływem inwestycji na środowisko, ale też lokalną społeczność. Mamy też świadomość, że dużych inwestycji, niekonsultowanych z lokalną społecznością i zagrażających ludziom i przyrodzie jest w kraju więcej. Dyskutowaliśmy na temat tego, że budowa CPK przestała mieć lokalny charakter.

Następnie skupiliśmy się na sformułowaniu kluczowych pytań do polityków/polityczek.

Już wcześniej wytypowaliśmy najważniejsze obszary: 1. Obszary chronione, parki narodowe, 2. Klimat, 3. Rolnictwo, 4. Woda, 5. Polowania. Wypracowanie kilku kluczowych pytań do polityków/czek to zadanie, jakie chcemy realizować z MamPrawoWiedzieć.pl i Stowarzyszeniem 61.

Wstępnie zgodziliśmy się co do następujących pytań:

  1. Czy popiera Pan/i powoływanie kolejnych parków narodowych w Polsce?
  2. Czy uważa Pan/Pani, że fermy wielkotowarowe są dobrym rozwiązaniem zapewniającym bezpieczeństwo żywnościowe w naszym kraju?

Ewentualnie:

Czy dostrzega Pan/i zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, jakie stwarzają fermy przemysłowe? Jeśli tak, jakie działania Pan/i podejmie w tej sprawie?

Czy poprze Pan/i inicjatywę legislacyjną zakazującą tworzenia nowych ferm przemysłowych w Polsce?

  1. Czy pani/pan jest członkiem/członkinią Polskiego Związku Łowieckiego?
  2. Czy popiera Pan/i powstanie Centralnego Portu Komunikacyjnego?

Krzysztof Wychowałek (ODE Źródła) zgodził się z prof. Pauliną Kramarz (Nauka dla Przyrody), że CPK to ogromny, wielowątkowy temat szkodliwych, niekonsultowanych z lokalną społecznością inwestycji, za którym na samym końcu stoją jeszcze kwestie dotowania i promowania transportu lotniczego w obliczu trwającej katastrofy klimatycznej.

Pozostaje wypracowanie piątego pytania dotyczącego wód, które zaproponują organizacje zajmujące się tą tematyką.

Podczas jesiennej debaty możemy zadać więcej pytań. Przykładowe sformułowania:

  1. Kiedy po wyborach z Pani/a inicjatywy powstanie pierwszy park narodowy w Polsce?
  2. Czy popiera Pan/i powołanie kolejnych parków narodowych w Polsce? Kiedy i jakie działania zostaną przez Pana/nią podjęte, żeby powołać kolejny park narodowy?

Chcemy też do końca tygodnia przedstawić NDI i ISP pomysły na badania socjologiczne z obszaru naszego Zespołu. Możemy też zasugerować – jak proponowała Justyna Zwolińska z Koalicji „Żywa Ziemia” – wielkość prób (ogólnopolska to min. 1000 osób) i obszarów, by badania były miarodajne i wiarygodne. Justyna Choroś (OTOP) proponuje np. badania z zakresu poparcia dla myślistwa i polowań na ptaki z podziałem na wiek/płeć/miasto i wieś.

Dzięki wsparciu NDI będziemy mieli też niewielkie środki na ekspertyzy. Zastanawialiśmy się, jaka ekspertyza byłaby najbardziej przydatna w obecnej chwili z perspektywy prac Zespołu. Prof. Paulina Kramarz (Nauka dla Przyrody) proponowała ekspertyzę dotyczącą interwencyjnego odbioru zwierząt. Można też zrobić zestawienie, jaka jest wielkość odbioru zwierząt w poszczególnych województwach.

Z kolei Justyna Zwolińska (Koalicja Żywa Ziemia) proponowała ekspertyzę, która będzie odnosić się do systemowego problemu „dobro prywatne kontra dobro wspólne, publiczne”.

W ramach programu CECEP, 29 września współtworzyć będziemy wspólnie z OFOP debatę pod hasłem “Mamy pomysł na Polskę”. Mamy nadzieję, że nasze postulaty skutecznie dotrą do polityków/czek.

Od 1 lipca do 30 września odbędzie się 30 debat-audycji z udziałem polityków/czek w TT Radiu Rebeliant, poświęconych tematom podnoszonym przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik”. Za pośrednictwem koordynatorki Zespołu Spraw Lokalnych, Anny Gryty, możemy przesłać pytania/zagadnienia dla prowadzących w interesujących nas obszarach. Audycji można słuchać, zadawać aktywnie pytania, ale też proponować udział konkretnych polityków/polityczek lub innych osób, które powinny naszym zdaniem wziąć udział w audycjach.

Ponieważ samych wątków związanych ze wsparciem w ramach programu CECEP jest bardzo wiele, Justyna Zwolińska zaproponowała utworzenie wspólnego pliku porządkujący nasze możliwości/plany w ramach wsparcia NDI/ISP, gdzie będziemy mogli zgłaszać nasze propozycje, i który będziemy razem edytować.

W trakcie dyskusji pojawiał się problem atakowania w różny sposób, m.in.  w formie gróźb, zastraszania i czynienia materialnych szkód, aktywistów ekologicznych, naukowców, organizacji ekologicznych przez grupy działające na rzecz producentów posiadających zasoby, by wspierać takie akcje. Koordynatorka Inicjatywy “Nasz Rzecznik” przypomniała o istnieniu Polskiej Grupy Anty-SLAPP, szukającej rozwiązań, jak przeciwstawić się działaniom slappowym, gdyż nasze państwo pozostaje w tym obszarze bezradne i nie podejmuje działań. Grupa przyjmuje zgłoszenia o nękaniu aktywistów/ek i organizacji. Informacje o zaistniałych działaniach/incydentach można zgłaszać.

 Kolejne spotkanie Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat: 16 czerwca (piątek) godz. 13:30.

 

Ostatnie i zapowiadane wydarzenia Inicjatywy „Nasz Rzecznik”:

  • 5 maja (piątek) – obchody Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych i Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną pod hasłem „Empatia się przewija”. Wspierane przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik” wydarzenie objęte honorowym patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich jest organizowane przez Fundację NieOdkładalni w Gliwicach w ramach akcji „Przewijamy Polskę.”

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/patronaty-rpo-2023-obchody-godnosc-osoby-z-niepelnosprawnosciami-empatia-sie-przewija

https://naszrzecznik.pl/wspieramy-wydarzenie-empatia-sie-przewija-z-okazji-europejskiego-dnia-walki-z-dyskryminacja-osob-z-niepelnosprawnosciami-5-maja/

  • 8 maja (poniedziałek) – odbyło się spotkanie delegacji Zespołów Praw Osób z Niepełnosprawnościami i Praw Opiekunek/ów z ZRPO Valerim Vachevem i Pełnomocniczką RPO ds. wdrażania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami Moniką Wiszyńską-Rakowską.

Projekt budzi nasz sprzeciw, który w dużej mierze podzielają przedstawiciele BRPO.

https://naszrzecznik.pl/spotkanie-delegacji-inicjatywy-nasz-rzecznik-z-zastepca-rpo-valerim-vachevem-w-sprawie-uwag-do-projektu-ustawy-o-swiadczeniu-wspierajacym-8-maja/

  • 9 maja Odznakę Honorową RPO za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka dla poznańskiego Stowarzyszeniu na rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka” z rąk prof. Wiącka odebrała Anna J. Nowak, prezeska Stowarzyszenia działająca w Zespole Praw Opiekunów/ek Inicjatywy “Nasz Rzecznik”

https://naszrzecznik.pl/stowarzyszenie-zurawinka-wyroznione-odznaka-honorowa-rpo-za-zaslugi-dla-ochrony-praw-czlowieka/

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/stowarzyszenie-zurawinka-odznaka-honorowa-rpo

  • 22 maja w godz. 10.00-12.00 odbędzie się szkolenie pt. „Rzecznik Praw Obywatelskich – podstawy prawne działania, kompetencje, zasady składania wniosków i przykłady podejmowanych interwencji” dla Koalicji Infolinii i organizacji z koalicji Inicjatywy „Nasz Rzecznik”

Szkolenie poprowadzi adw. Aneta Trzeciak z Wydziału Przyjęć Interesantów Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

  • 12 i 13 czerwca – stacjonarne spotkanie Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, OFOP w Warszawie Wydarzenie pod hasłem: „Działając razem, możemy więcej!”

23 maja (wtorek) godz. 11:00 – spotkanie Zespołów Spraw Lokalnych i Wolności Zrzeszania się z Zastępcą Rzecznika Praw Obywatelskich Valerim Vachevem i przedstawiciel(k)ami Biura RPO

13 czerwca: „Nasze prawa, nasze rzecznictwo”

  • Od połowy czerwca organizujemy wydarzenia w ramach wsparcia NDI z programu CECEP, Zaangażowania Obywatelskiego w Europie-Środkowo-Wschodniej. Program jest realizowany przez National Democratic Institute w partnerstwie z węgierskim DemNet oraz Instytutem Spraw Publicznych w Polsce.

Dzięki wsparciu odbędzie się debata z politykami, nasze postulaty skuteczniej dotrą do polityków/czek w partnerstwie m.in. z TT Radiem Rebeliant, odbędą się cztery powyborcze spotkania w mniejszych miejscowościach i ciekawe warsztaty. Jesteśmy jedną z pięciu koalicji objętych wsparciem NDI.

 

Kampanie społeczne:

  • W kwietniu odbyła się współtworzona przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik” kampania społeczna, „Stop przemocy! #przyjaźnie dla autyzmu” pod honorowym patronatem RPO.

NIE! dla krzywdzącej punktowej oceny zachowania – Rada Miejska w Łodzi poparła postulat Zespołu Edukacja Włączająca

37 głosów za, zero głosów przeciw – tak podczas LXXIV sesji Rady Miejskiej w Łodzi 12 kwietnia uchwalono stanowisko-apel o wprowadzenie oceny opisowej z zachowania w klasach IV-VIII szkół podstawowych dla uczniów żyjących ze spektrum autyzmu, ADHD i ADD. To jeden z postulatów Zespołu Edukacja Włączająca Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, opracowany przez samorzecznika Jana Gawrońskiego i podnoszony podczas kampanii społecznej „Stop przemocy! #przyjaźniedlaautyzmu”. Postulat poparł też Rzecznik Praw Obywatelskich.

https://naszrzecznik.pl/nie-dla-krzywdzacej-oceny-zachowania-rada-miejska-w-lodzi-poparla-postulat-zespolu-edukacja-wlaczajaca/

 

Ostatnie interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na postulaty Inicjatywy i zgłaszane przez nas problemy:

  • Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Valeri Vachev występuje do przewodniczącego Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przewodniczącej Konferencji Rektorów Uczelni Pedagogicznych oraz przewodniczącego Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich o jak najszersze uwzględnienie treści z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej, interwencji kryzysowej, praw dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, edukacji międzykulturowej i wsparcia dzieci i uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uchodźczym w programach kształcenia przyszłych pedagogów i nauczycieli. Jest to m.in. odpowiedź na wniosek Marty Szymczyk z Zespołu Edukacja Włączająca. Programy kształcenia pedagogów i nauczycieli powinny uwzględniać wiedzę z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej i włączającej, interwencji kryzysowej, zjawiska przemocy oraz sposobów jej przeciwdziałania, a także kompetencji miękkich w zakresie komunikacji i mediacji.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-edukacja-antydyskryminacyjna-nauczyciele-szkolenia?fbclid

  • Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje o jak najszybsze zrealizowanie unijnych dyrektyw dotyczących tzw. work-life balance. Postulaty w sprawie dyrektywy work-life balance przekazała RPO aktywna w Zespole Praw Kobiet Fundacja Rodzic w mieście.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rownowaga-miedzy-praca-zyciem-prywatnym-wideo

  • Interwencja RPO w odpowiedzi na postulat Zespołu Praw Uchodźców/czyń i zgłaszane skargi ws. utraty statusu UKR

Uchodźcy wojenni z Ukrainy skarżą się, że tracą status cudzoziemca UKR, choć nie wyjeżdżali z Polski na dłużej niż 30 dni. Brak statusu UKR wiąże się m.in. z utratą prawa do opieki medycznej świadczeń, czy pomocy społecznej. RPO pisze w tej sprawie do Pełnomocnika Rządu ds. Uchodźców Wojennych z Ukrainy.

https://naszrzecznik.pl/interwencja-rpo-w-odpowiedzi-na-postulat-zespolu-praw-uchodzcow-czyn-i-zglaszane-skargi-ws-utraty-statusu-ukr/

https://naszrzecznik.pl/interwencja-rpo-w-odpowiedzi-na-postulat-zespolu-praw-uchodzcow-czyn-i-zglaszane-skargi-ws-utraty-statusu-ukr/

  • Aplikacja potwierdzająca status uchodźcy z Ukrainy nie dla osób poniżej 13. roku życia

Obywatele Ukrainy poniżej 13. roku życia nie mogą uzyskać dostępu do elektronicznego profilu Diia.pl, który poświadcza tożsamość, status i legalność pobytu użytkownika. Diia.pl to jedyny dokument poświadczający prawo do pobytu w Polsce i fakt objęcia ochroną czasową. Bez niego podróż za granicę jest bardzo utrudniona. Rezygnacja z tradycyjnej formy dokumentu może ponadto sprawiać trudności innym użytkownikom, np. osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym. Marcin Wiącek pisze o problemie do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-mswia-diia-pl-maloletni

  • 17 kwietnia – pismo do Burmistrz Wielichowa na wniosek Fundacji Wspólna Przestrzeń w sprawie zapewnienia uczniowi z niepełnosprawnością dowozu do szkoły specjalnej w celu realizacji ciążącego na gminie ustawowego obowiązku

Przedstawicielka BRPO zwraca się o udzielenie wyjaśnień i poinformowanie Rzecznika o sposobie wykonania wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu7 i potraktowanie sprawy jako pilnej.

  • 19 kwietnia. System edukacji w dużej mierze niedostępny dla osób z niepełnosprawnością słuchu. Rzecznik prosi MEiN o zmiany

RPO – który wykonuje także zadania organu monitorującego wdrażanie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych – zwraca się do min. Przemysława Czarnka o działania na rzecz zwiększenia dostępności systemu edukacji dla uczniów z niepełnosprawnością słuchu i uwzględnienie uwag.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-edukacja-glusi-niedostepnosc-mein

  • RPO spytał Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej, jakie działania podejmie dla weryfikacji zgodności wydatkowania funduszy UE przez jednostki samorządu terytorialnego z horyzontalną zasadą równego traktowania i niedyskryminacji (sprawa tzw. uchwał „antyLGBT”)

Korespondencja RPO z MFiPR na stronie:

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-fundusze-europejskie-mfipr

Min. Grzegorz Puda odpisał, że niezwykle istotne jest zapewnienie przestrzegania tego warunku – ujętego w „Umowie Partnerstwa na lata 2021-2027” – przez wszystkich beneficjentów funduszy europejskich będących jednostkami samorządu terytorialnego

MFiPR prowadzi obecnie prace nad horyzontalnym kryterium wyboru projektów dotyczącego niedyskryminacji, którego spełnienie byłoby warunkiem uzyskania dofinansowania projektu ze środków europejskich.

Resort rozważa możliwość, by weryfikacja tego kryterium odbywała się na podstawie listy jednostek samorządu na stronie internetowej RPO, które podjęły tzw. uchwały „antyLGBT”.

To nie jest oficjalny rejestr dyskryminujących uchwał; może to być tylko wskazówką przy weryfikacji, czy jednostki ubiegające się o dofinansowanie nie podjęły działań dyskryminujących – odpowiada RPO i prosi MFiPR o przyjęcie innego sposobu weryfikacji.

  • 8 maja ZRPO Valeri Vachev i Pełnomoniczka RPO Monika Wiszyńska-Rakowska rozmawiali o naszych uwagach do projektu ustawy o świadczeniu wspierającym z przedstawiciel(k)ami Inicjatywy „Nasz Rzecznik”

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/zrpo-spotkanie-nasz-rzecznik-swiadczenie-wspierajace

  • Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że podmioty więzienne są zobowiązane do przestrzegania praw pacjenta, a Rzecznik Praw Pacjenta pozostaje organem ochrony tych praw. RPO prosi RPP Bartłomieja Chmielowca o odniesienie się do wskazanych problemów, np. możliwości rozpoznania skargi od członka rodziny skazanego chorego

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-rpp-prawa-pacjenta-skargi-osadzeni-zaklady-penitencjarne

  • RPO Marcin Wiącek apeluje do MRiT o systemowe rozwiązania ws. „Komfortek”

Osoby dorosłe nie mają w przestrzeni publicznej miejsc do czynności pielęgnacyjno-higienicznych, które wymagają pozycji leżącej z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku. Odbywa się to często w warunkach niehigienicznych i urągających ludzkiej godności, np. na podłodze publicznych toalet czy w samochodach

Koalicja NGO-sów „Przewijamy Polskę” utworzyła już w Polsce 30 odpowiednich miejsc, tzw. komfortek, ale to nie wystarcza – osób potrzebujących takiego wsparcia jest ok. 150 tys.

Konieczne są zatem działania o charakterze systemowym, o co Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do ministra rozwoju i technologii.

https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przewijanie-dorosli-miejsca-mrit

  • Darmowe środki higieny osobistej dla dziewcząt w szkołach – postulat RPO do MEiN. Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka.

Rozwiązaniu problemu ubóstwa menstruacyjnego służyłoby zapewnienie darmowych środków higieny osobistej we wszystkich szkołach i placówkach edukacyjnych – wskazuje RPO. Na ich zakup nie stać co dziesiątej dziewczyny w Polsce – wynika z badań. Wprowadzenie tematu menstruacji do przestrzeni publicznej sprzyjałoby eliminacji negatywnych stereotypów z nią związanych.

Min. Czarnek opowiada: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nie wskazuje wprost obowiązku zapewnienia wyrobów higienicznych dla dziewcząt. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by z subwencji oświatowej finansować wyposażenie szkół/placówek w środki takie, jak podpaski czy tampony, jeśli organ stanowiący JST uzna taki wydatek za zasadny. Dyrektor szkoły/placówki może podjąć decyzję o zakupie takich środków higieny, jeżeli jego zdaniem są niezbędne dla zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-menstruacja-darmowe-srodki-higieny-szkoly-mein-odpowiedz

Naszym zdaniem odpowiedź ministra Czarnka była skandaliczna. Zrzuca obowiązek na rodziców, szkoły, samorządy. Z poziomu Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wystosujemy odpowiedź do ministra z jasnym sygnałem, że nie ma zgody na takie traktowanie.

 

Ważne:

Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw oraz postulaty i wnioski do RPO w prostym formularzu:

https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy