Wypracowałyśmy sztandarowy postulat Zespołu Praw Kobiet:
Wprowadzenie systemowych rozwiązań zapewniających skuteczną ochronę praw kobiet w następujących obszarach:
– przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć,
– dostęp do aborcji,
– dostęp do antykoncepcji,
– edukacja seksualna,
– dostęp do badań prenatalnych, opieki lekarskiej bez ograniczeń wiekowych, odpowiednich standardów opieki okołoporodowej i leczenia niepłodności,
– przeciwdziałanie ubóstwu menstruacyjnemu,
– przeciwdziałanie wykluczeniu z rynku pracy,
– alimentacji.
Bieżące tematy:
- 12 czerwca pod hasłem „Działając razem, możemy więcej!” obchodziliśmy jubileusz XX-lecia OFOP-u. Dzień później, 13 czerwca, odbyło się stacjonarne spotkanie Inicjatywy „Nasz Rzecznik” – „Nasze prawa, nasze rzecznictwo”.
W spotkaniu wzięli udział członkowie i członkinie organizacji ze wszystkich zespołów roboczych naszej Inicjatywy. Relacja w linku poniżej. Podczas bieżącego spotkania zastanawiałyśmy się już nad koncepcją naszego kolejnego spotkania planowanego na grudzień.
Podczas grudniowego świętowania Dnia Praw Człowieka po raz kolejny Fundusz Obywatelski przyzna Nagrodę Obywatelską. Planujemy udział w cyklicznej akcji organizowanej przez Amnesty International obywatelskiego pisania listów do rządów krajów łamiących prawa człowieka. Chcemy położyć nacisk na sieciowanie międzyzespołowe w ramach Inicjatywy, ale też zwiększyć wspólnotowość między organizacjami z nami współpracującymi.
Zastanowimy się nad tematyką spotkań podczas grudniowego zjazdu Inicjatywy. Planujemy warsztaty z języka inkluzywnego dotyczącego różnych grup wykluczonych. Czerwcowy warsztat „Nie cierpię cierpieć” dotyczący języka opisującego niepełnosprawności chcemy poszerzyć o inne wykluczone grupy. Dr Iza Desperak (UŁ) zadeklarowała przygotowanie wystąpienia o języku wkluczającym genderowo z naciskiem na feminatywy, niebinarność, transoosoby. Agnieszka Łuczak (Stowarzyszenie Kongres Kobiet) deklaruje warsztat o języku osób starszych i ageizmie. Ewa Krzywaźnia („Różowa Skrzyneczka”) zaproponował segment warsztatów dotyczący inkluzywności i niestygmatyzowaniu w mówieniu o menstruacji, dojrzewaniu i in. Z kolei Joanna Gzyra-Iskandar (OFOP) może poprowadzić fragment o języku dot. przemocy ze względu na płeć. Warsztaty mają za cel wzajemną edukację i uwrażliwianie. Po warsztatach przygotujemy prezentacje, by można tę wiedzę prezentować na naszej stronie i upowszechniać.
- Proponowany przez nas termin kolejnego spotkania Zespołu Praw Kobiet z zastępcą RPO Valerim Vachevem, to wrzesień. Podczas spotkania chcemy wrócić do odpowiedzi ministra P. Czarnka na pismo RPO w sprawie dostępności środków higieny w tym podpasek w szkole. Joanna Gzyra-Iskandar i Aleksandra Magryta przygotują pismo do RPO z zapytaniem o interwencją odnośnie dostępu do aborcji z przesłanki zdrowotnej, w kontekście odmów, kiedy chodzi o zdrowie psychiczne kobiety w ciąży. Zamierzamy też rozmawiać o tzw. teorii alienacji rodzicielskiej, zdelegalizowanej w innych krajach UE, a będącej w Polsce przedmiotem szkoleń dla sędziów rodzinnych. Przed spotkaniem warto w tej ostatniej sprawie zapoznać się z tekstem na stronie Krytyki Politycznej:
https://krytykapolityczna.pl/kraj/teoria-alienacji-jak-polskie-prawo-uderza-w-matki-i-dzieci/?fbclid
- Uzgodniłyśmy ostateczną treść kluczowych pytań do kandydatów/ek w roku wyborczym w ramach akcji, którą chcemy realizować z MamPrawoWiedzieć.pl/ Stowarzyszeniem 61.
Nasze propozycje:
- Czy poprze Pan/Pani projekt ustawy o zmianie definicji przestępstwa zgwałcenia na opartą o brak zgody? Jakie inne rozwiązania dotyczące przeciwdziałania przemocy ze względu płeć planuje podjąć Pana/Pani partia?
- Jakie rozwiązania zaproponuje Pan/Pani w kwestii ochrony praw reprodukcyjnych w następujących obszarach:
– dostęp do aborcji
– dostęp do antykoncepcji
– edukacja seksualna
– dostęp do badań prenatalnych
– leczenie niepłodności.
Jak zamierza Pan/i monitorować egzekwowanie tych praw?
- Czy ma Pan/Pani w swoim programie/programie swojej partii konkretne rozwiązania wspierające kobiety w powrocie do aktywności zawodowej po przerwie w związku z urodzeniem dziecka?
- Jakie systemowe zmiany planują Państwo wprowadzić, by przeciwdziałać ubóstwu menstruacyjnemu? Czy powinno się np. wprowadzić darmowe środki higieny menstruacyjnej w szkołach i placówkach medycznych?
- Wypracowałyśmy pytanie na debatę 29 września „Mamy pomysł na Polskę”.
Sejm IX kadencji przyjął ustawę wdrażającą unijną dyrektywę work-life balance (równowagi między życiem prywatnym a zawodowym), jednak w kształcie niezgodnym z rekomendacjami organizacji społecznych i Rzecznika Praw Obywatelskich. Czy popiera Pan/Pani podniesienie kwoty świadczenia dla ojców na urlopach rodzicielskich, aby zachęcić ich do korzystania z tego prawa?
- Jeden sztandarowy postulat z każdego zespołu roboczego na rok wyborczy, to pomysł, który zrodził się podczas spotkania 13 czerwca w Warszawie. Zespół Praw Kobiet właśnie zredagował swój postulat:
Wprowadzenie systemowych rozwiązań zapewniających skuteczną ochronę praw kobiet w następujących obszarach:
– przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć,
– dostęp do aborcji,
– dostęp do antykoncepcji,
– edukacja seksualna,
– dostęp do badań prenatalnych, opieki lekarskiej bez ograniczeń wiekowych, odpowiednich standardów opieki okołoporodowej i leczenia niepłodności,
– przeciwdziałanie ubóstwu menstruacyjnemu,
– przeciwdziałanie wykluczeniu z rynku pracy,
– alimentacji.
- Otwarta pozostaje dyskusja o tym, jakie ważne dla nas tematy chcemy poruszyć w audycjach TT Radia Rebeliant. Jako Inicjatywa możemy zaproponować tematy 30 audycji z udziałem polityków/czek. Do pierwszej audycji został już zaproszony RPO. Kwestia ta zostanie uzgodniona na lipcowym spotkaniu.
- Paulina Wróbel podniosła problem braku wsparcia i pomocy dla kobiet osadzonych w zakładach karnych i ich rodzin. Zadeklarowała, że Stowarzyszenie Pro Civium doprecyzuje postulaty i przekaże je do RPO oraz poinformuje o oficjalnym ich zgłoszeniu Inicjatywę.
- Bardzo ważne seminarium RPO w sprawie przestępstwa zgwałcenia zostało przesunięte na kolejny termin po wakacjach.
Interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na nasze postulaty i sygnalizowane problemy
Interwencja RPO ws. „komfortek” – pokoi pielęgnacyjnych z leżankami dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami
- Osoby dorosłe nie mają w przestrzeni publicznej miejsc do czynności pielęgnacyjno-higienicznych, które wymagają pozycji leżącej z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku.
- Zmiana pieluch, cewnikowanie czy podawanie leków odbywają często w warunkach niehigienicznych i urągających ludzkiej godności, np. na podłodze publicznych toalet czy w samochodach.
- Koalicja NGO-sów „Przewijamy Polskę” utworzyła już w Polsce 30 odpowiednich miejsc, tzw. komfortek, ale to nie wystarcza – osób potrzebujących takiego wsparcia jest ok. 150 tys.
- Konieczne są zatem działania o charakterze systemowym – apeluje Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu generalnym do Ministra Rozwoju i Technologii.
Odpowiedź ministra Czarnka na postulat RPO ws. darmowych środków higieny osobistej dla dziewcząt w szkołach i przeciwdziałania tabuizacji menstruacji
- Rozwiązaniu problemu ubóstwa menstruacyjnego służyłoby zapewnienie darmowych środków higieny osobistej we wszystkich szkołach i placówkach edukacyjnych – wskazuje RPO w piśmie do ministra edukacji i nauki z 13 kwietnia 2023 r. Z badań wynika, że na ich zakup nie stać co dziesiątej dziewczyny w Polsce. Wprowadzenie tematu menstruacji do przestrzeni publicznej sprzyjałoby eliminacji negatywnych stereotypów z nią związanych.
- Minister Czarnek odpowiada: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nie wskazuje wprost obowiązku zapewnienia wyrobów higienicznych dla dziewcząt. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by z subwencji oświatowej finansować wyposażenie szkół/placówek w środki takie, jak podpaski czy tampony, jeśli organ stanowiący JST uzna taki wydatek za zasadny. Dyrektor szkoły/placówki może podjąć decyzję o zakupie takich środków higieny, jeżeli jego zdaniem są niezbędne dla zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.
Jak zmienić przepisy o interwencyjnym odbiorze maltretowanych zwierząt. Informacja MRiRW o projekcie
- Nowelizacja przepisów o odbieraniu dręczonych zwierząt jest zasadna, ale nie musi polegać na odebraniu takiego prawa organizacjom społecznym – uważa RPO.
- Warto rozważyć zaś wprowadzenie gwarancji, które uchroniłyby opiekunów zwierząt przed nadużywaniem tych uprawnień.
- Można też wprowadzić publiczny rejestr, który wskazywałby organizacje mogące prowadzić interwencyjny odbiór zwierzęcia i kontakt do nich.
- AKTUALIZACJA: Opracowany w MRiRW projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt (UC140) nie pozbawia organizacji społecznych uprawnień do interwencyjnego odbierania zwierząt – informuje resort, wskazując, że projekt zawiera przepisy ustanawiające pewne rygory formalne związane z realizacją ww. uprawnienia.
- W ocenie MRiRW kierunek zmian stanowi kompromis pomiędzy ochroną zwierząt, interesem właściciela lub opiekuna zwierzęcia i uprawnieniami organizacji społecznych.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-interwencyjny-odbior-zwierzat-przepisy-mrirw-odpowiedz
17 maja: Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii, Transfobii i Bifobii
Tegoroczne hasło przewodnie obchodów to „Zawsze razem: Połączeni w naszych różnorodnościach”.
Jego celem jest zwrócenie uwagi na kluczowe znaczenie siły solidarności, wspólnoty i sojuszu ponad różnymi tożsamościami, ruchami i granicami. Jednocząc się możemy doprowadzić do zmiany i wpłynąć na poprawę życia osób i społeczności LGBT+ na całym świecie.
Rzecznik Praw Obywatelskich od 2011 roku wykonuje zadania niezależnego organu do spraw równego traktowania. W zakresie jego ustawowych obowiązków pozostaje stanie na straży równego traktowania wszystkich osób, w tym bez względu na orientację seksualną i tożsamość płciową.
Sprawa uchwał „anty-LGBT” a fundusze europejskie. Korespondencja RPO z MFiPR
- RPO spytał Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej, jakie działania podejmie dla weryfikacji zgodności wydatkowania funduszy UE przez jednostki samorządu terytorialnego z horyzontalną zasadą równego traktowania i niedyskryminacji.
- Grzegorz Puda odpisał, że niezwykle istotne jest zapewnienie przestrzegania tego warunku – ujętego w „Umowie Partnerstwa na lata 2021-2027” – przez wszystkich beneficjentów funduszy europejskich będących jednostkami samorządu terytorialnego.
- MFiPR prowadzi obecnie prace nad horyzontalnym kryterium wyboru projektów dotyczącego niedyskryminacji, którego spełnienie byłoby warunkiem uzyskania dofinansowania projektu ze środków europejskich.
- Resort rozważa możliwość, by weryfikacja tego kryterium odbywała się na podstawie listy jednostek samorządu na stronie internetowej RPO, które podjęły tzw. uchwały „antyLGBT”.
- To nie jest oficjalny rejestr dyskryminujących uchwał; może to być tylko wskazówką przy weryfikacji, czy jednostki ubiegające się o dofinansowanie nie podjęły działań dyskryminujących – odpowiada RPO i prosi MFiPR o przyjęcie innego sposobu weryfikacji.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-fundusze-europejskie-mfipr
24 maja, w Europejski Dzień Parków Narodowych, RPO apeluje o tworzenie parków narodowych. Polskie parki narodowe zajmują nieco ponad 1% powierzchni kraju. Od 22 lat nie powstał w Polsce żaden nowy park narodowy.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/europejski-dzien-parkow-narodowych-24-maja-2023
- Śmierć ciężarnej kobiety w szpitalu w Nowym Targu. RPO pisze do MZ, RPP i prokuratury
Na podstawie doniesień medialnych RPO powziął informację o śmierci ciężarnej pacjentki w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu.
Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do Ministra Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta oraz Prokuratury Rejonowej w Nowym Targu.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-kobieta-szpital-smierc-mz-rpp-prokuratura
- Po roku od rozpoczęcia wojny nierozwiązanych pozostaje wiele problemów związanych z edukacją ukraińskich dzieci i młodzieży w polskich szkołach
Dużo młodzieży nie uczy się w żadnym systemie, większość uczniów jest w klasach mieszanych, bariera językowa, trauma wojenna, brak wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, brak szkoleń dla kadry nauczycielskiej – to tylko niektóre z problemów.
Obowiązkiem państwa jest zadbanie o każde dziecko przebywające w Polsce – pisze RPO Marcin Wiącek do ministra edukacji Przemysława Czarnka i pyta, jak MEiN zamierza rozwiązać te problemy.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-mein-problemy-edukacja-uczniowie-ukraina-odpowiedz
- Ochrona specustawy nie dla Ukraińców z kanadyjską wizą. Rzecznik występuje do Wojewody Mazowieckiego
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga na trudności, jakie uchodźcy wojenni z Ukrainy napotykają przy próbie uzyskania lub odzyskania statusu UKR, jeśli jednocześnie mają kanadyjską wizę.
Zastępca RPO Valeri Vachev pisze w tej sprawie do wojewody mazowieckiego Tobiasza Bocheńskiego.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-ukraincy-ochrona-wiza-wojewoda-mazowiecki
- Co powinna uwzględniać ustawa o usługach asystenckich. Uwagi Marcina Wiącka dla MRiPS
Wdrożenie usług asystenckich wiąże się z koniecznością pilnej zmiany systemu orzekania o niepełnosprawności oraz zniesienia lub istotnej modyfikacji instytucji ubezwłasnowolnienia.
Usług tych nie należy traktować jako pomocy socjalnej, ale jako element polityki wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami we wszystkich sferach życia.
Wątpliwości RPO budzi umożliwienie skorzystania z asystencji osobistej wyłącznie osobom pomiędzy 16. a 65. rokiem życia.
Ważnym – nieobecnym obecnie elementem systemu – powinien być tzw. „budżet osobisty” przyznawany osobie z niepełnosprawnością na sfinansowanie potrzebnych usług.
W toku prac nad ustawą należy uwzględnić odpowiedni czas na konsultacje społeczne.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uslugi-asystenckie-uwagi-mrips
- Marcin Wiącek skarży do WSA zakaz wojewody przerzucania rzeczy przez granicę. Wojewoda wnosi o oddalenie skargi
Rozporządzenie porządkowe Wojewody Podlaskiego zakazuje przerzucania, przekazywania i odbierania przedmiotów przerzuconych lub przekazanych przez linię granicy państwowej na Podlasiu.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zostało ono wydane z przekroczeniem uprawnień – dotyczy spraw, które są już uregulowane w ustawach.
W skardze do WSA Rzecznik zarzuca również rozporządzeniu m.in., że samodzielnie określa kary za naruszenie jego przepisów – a zgodnie z Konstytucją jest to możliwe jedynie w ustawie.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przedmioty-granica-zakaz-wojewoda-skarga-wsa-odpowiedz
Wydarzenia
23-25 maja – Inicjatywa „Nasz Rzecznik” na Central Europe Civic Forum, Budapeszt
Na zaproszenie National Democratic Institute ze Stanów Zjednoczonych, węgierskiej Fundacji DemNet oraz polskiego Instytutu Spraw Publicznych delegacja Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wzięła udział w Central Europe Civic Forum w Budapeszcie. Wydarzenie było częścią wspieranego przez NDI programu CECEP (Zaangażowania Obywatelskiego w Europie Środkowo-Wschodniej), w ramach którego pięć polskich koalicji, w tym Inicjatywa „Nasz Rzecznik”, będzie prowadzić działania rzecznicze przez najbliższy rok.
12 i 13 czerwca – Jubileusz XX-lecia OFOP-u w Warszawie pod hasłem: „Działając razem, możemy więcej!” i stacjonarne spotkanie Inicjatywy „Nasz Rzecznik” – „Nasze prawa, nasze rzecznictwo”
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-20-laecie-ofop-zjazd-inicjatywa-nasz-rzecznik
Spotkania z RPO
8 maja – spotkanie delegacji Inicjatywy „Nasz Rzecznik” z Zastępcą RPO Valerim Vachevem w sprawie uwag do projektu ustawy o świadczeniu wspierającym
Dr Valeri Vachev podziękował za przedstawione postulaty do rządowego projektu ustawy o świadczeniu wspierającym i zapowiedział szczegółową analizę projektu ustawy o świadczeniu wspierającym z uwzględnieniem przekazanych przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik” uwag. Zastępca RPO zgodził się, że świadczenie wspierające powinno być elementem w całościowym systemie wsparcia, obejmującym m.in. asystencję osobistą i wsparcie wytchnieniowe.
23 maja – Spotkanie Zespołu Spraw Lokalnych i Zespołu ds. Wolności Zrzeszania się z ZRPO Valerim Vachevem
Przedstawicielki/le Zespołu Spraw Lokalnych mówili o konieczności zmian funkcjonowania samorządów lokalnych i obowiązkach radnych, których ci nie realizują. Poruszyli m.in. problem zbierania podpisów przed debatą o stanie samorządu i wad ustawy o petycjach. Zgłoszone zostały również problemy dotyczące barier administracyjnych i prawnych funkcjonowania organizacji pozarządowych.
Zespół Spraw Lokalnych skupił się na kwestiach dotyczących praw człowieka i obywatela: prawa do informacji, wolności słowa i innych, których nie wolno traktować rozłącznie.
Delegacja Zespołu zwróciła uwagę na niski stan świadomości obywateli/lek na temat funkcjonowania samorządu. Mieszkańcy nie znają swoich przedstawicieli – radnych, wójta, burmistrza czy prezydenta. Niewiele wiedzą na temat obowiązków poszczególnych organów, zasad tworzenia prawa miejscowego, formułowania strategii rozwoju. Nie korzystają z narzędzi, które są dla nich przeznaczone.
28 czerwca – spotkanie Zespołu Praw Uchodźców/czyń z ZRPO V. Vachevem.
Uczymy się
7-9 maja – Szkolenie NDI w ramach projektu Central Europe Civic Engagement (CECEP), Kraków
Reprezentacja Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wzięła udział w szkoleniu dla pięciu koalicji obywatelskich zorganizowanego w dn. 7-9 maja w Krakowie w ramach projektu Central Europe Civic Engagement (CECEP). Szkolenie poświęcone było opracowywaniu i wdrażaniu strategii komunikacyjnych i biznesowych.
Program Central Europe Civic Engagement ma na celu wspieranie zaangażowania obywateli w sprawy publiczne, szczególnie na poziomie lokalnym, poprzez podejmowanie działań na rzecz tematów istotnych dla lokalnych społeczności.
22 maja – „Rzecznik Praw Obywatelskich – podstawy prawne działania, kompetencje, zasady składania wniosków i przykłady podejmowanych interwencji”
Dwugodzinne szkolenie adresowane było do organizacji zrzeszonych w Koalicji Infolinii Biura RPO i współtworzących Inicjatywę „Nasz Rzecznik”. Obejmowało zagadnienia: Jakie przepisy regulują działanie Rzecznika Praw Obywatelskich? W jakich sprawach można się zwracać do RPO? Jak prawidłowo złożyć wniosek do RPO?
Ważne:
- 29 września 2023: debata „Mamy pomysł na Polskę” – Marzyciele i Rzemieślnicy, Warszawa
Następne spotkania Zespołu:
- 7 lipca godz. 10.00,
- 1 września, godz. 10.00.
- Zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania przypadków naruszania praw oraz postulaty i wnioski do RPO w prostym formularzu:
https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?formularz=dla_wnioskodawcy
