- Miarą podmiotowego traktowania opiekunek i opiekunów jest kierowanie świadczeń, także finansowych, zarówno do osoby z niepełnosprawnością jak i osoby wspierającej OzN
- Wsparcie asystenckie, wytchnieniowe oraz usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze, muszą być zagwarantowane ustawowo i finansowane z budżetu centralnego, a projekty i konkursy – traktowane jako uzupełnienie ustawowo gwarantowanego wsparcia
- Konieczne jest zapewnienie dostępu do usług zdrowotnych i diagnostyki dla tzw. pacjentów niewspółpracujących i wypracowanie odpowiednich standardów opieki medycznej,
- Należy zapewnić systemowe wsparcia rodzicom i opiekunkom/nom prawnym w przypadku, gdy ich dzieci z niepełnosprawnością, w tym osoby z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem i z niepełnosprawnością sprzężoną, trafiają do szpitala. Dziś takiego wsparcia brakuje.
Podczas dwugodzinnego spotkania Zespołu Praw Opiekunek/ów 25 września kontynuowałyśmy prace nad sztandarowym postulatem Zespołu do „dekalogu” postulatów Inicjatywy „Nasz Rzecznik”. W imieniu Zespołu głos zabierały: Alicja Loranc (Fundacja “Po Mojemu”), Anna Duniewicz (koordynatorka Inicjatywy “Nasz Rzecznik”, Inicjatywa “Chcemy całego życia!”), Anna Romanko (Stowarzyszenie “Mudita”), Danuta Musiał (Fundacja dla Gigantów), Dominika Chabin-Pactwa (Fundacja “NieOdkładalni”), Justyna Rowińska (Fundacja dla Gigantów), Katarzyna Król (Inicjatywa “Chcemy całego życia!”), Maja Giżycka-Różalska (Fundacja KTOŚ) i Olga Ślepowrońska (koordynatorka Zespołu Opiekunek i Opiekunów, Stowarzyszenie Mudita). Postulat dotyczy podstawowej kwestii podmiotowości opiekunek i opiekunów oraz praw z niej wynikających w kontekście polityki opiekuńczej państwa. Oto jego obecny kształt:
Podmiotowość przynależy zarówno osobom z niepełnosprawnościami, jak i osobom je wspierającym. Zgodnie z Konwencją o prawach osób z niepełnosprawnościami, postulujemy zapewnienie realnego, ustawowo gwarantowanego i finansowanego z budżetu państwa wsparcia zarówno osobom z niepełnosprawnościami jak i – niezależnie – opiekunom i opiekunkom. Ważnymi elementami tego wsparcia są:
- skierowanie świadczeń zarówno do osoby z niepełnosprawnością jak i osoby ją wspierającej
- wsparcie asystenckie, wytchnieniowe oraz usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze – zagwarantowane ustawowo, finansowane z budżetu centralnego, realizowane w sposób ciągły jako zadanie publiczne, powszechnie dostępne i zabezpieczające realne potrzeby; projekty i konkursy jako uzupełnienie
- stworzenie systemowego rozwiązania zapewniającego rodzinie dostęp do informacji już na etapie diagnozy, w tym zapewnienie wsparcia asystenta/doradcy rodziny osoby z niepełnosprawnością bez względu na moment powstania niepełnosprawności
- systemowe wsparcie – finansowe i pozafinansowe – opiekuna/nki po śmierci osoby z niepełnosprawnością, w tym dostosowana do specyfiki sytuacji opiekunek/ów aktywizacja zawodowa i wsparcie w zatrudnieniu obecnych i byłych opiekunów/nek
- wsparcie opiekuna/nki osoby z niepełnosprawnością w sytuacjach kryzysowych, w przypadku konieczności hospitalizacji i in.
- rozwijanie sieci mieszkań wspomaganych z odpowiednim wsparciem asystenckim
- korekta w rozporządzeniu o środowiskowych domach samopomocy i w ustawie o pomocy społecznej w zakresie wprowadzenia oddzielnych domów typu D tylko dla osób z autyzmem oraz typu E tylko dla osób z niepełnosprawnością sprzężoną, określenia maksymalnej liczby uczestników i zapewnienia odpowiednich standardów wsparcia i adekwatnego finansowania: na poziomie subwencji oświatowej
- komfortki – toalety wyposażone w leżanki dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami i osób starszych – dostępne w każdym polskim mieście, zgodnie z rekomendacjami akcji „Przewijamy Polskę”
- 100% refundacja minimum pięciu sztuk pieluchomajtek na dobę dla dzieci i dorosłych osób, które korzystają ze środków chłonnych
- zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami specjalistycznych sprzętów ułatwiających sprawowanie wsparcia i oszczędzających zdrowie i siły opiekunek/ów
- objęcie wsparciem w zakresie opieki hospicyjnej także bliskich osoby chorej i umierającej
- zapewnienie dorosłym osobom z niepełnosprawnością łatwo dostępnej opieki stomatologicznej i ginekologicznej, by nie musiały wyjeżdżać z opiekun(k)ami na leczenie za granicę
- zapewnienie dostępu do usług zdrowotnych i diagnostyki dla tzw. pacjentów niewspółpracujących i wypracowanie odpowiednich standardów opieki medycznej
- zapewnienie systemowego wsparcia rodzicom i opiekunom prawnym w przypadku, gdy ich dzieci z niepełnosprawnością, w tym osoby z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem i z niepełnosprawnością sprzężoną, trafiają do szpitala; wypracowanie odpowiednich standardów wsparcia; szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek
- lepsza dostępność świadczeń zdrowotnych dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Rzecznictwo przedwyborcze
Podczas spotkania przypomniałyśmy, że ważne dla Zespołu Praw Opiekunek/ów i Praw Osób z Niepełnosprawnościami sprawy i postulaty zostały przedstawione przez Annę Duniewicz na Igrzyskach Wolności 16 września podczas panelu „Propozycje obywatelskie dla Polski”. Postulaty dotyczące ustawowych gwarancji wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich, reformy orzecznictwa, mieszkalnictwa wspomaganego, opieki wytchnieniowej i rozwijania sieci komfortek zostaną zaprezentowane podczas konferencji „Mamy pomysł na Polskę” 29 września w Warszawie (szczegóły poniżej).
Podsumowanie konferencji na stronie:
Na kilka tygodni przed wyborami parlamentarnymi zachęcamy kandydatki i kandydatów w wyborach do wypełniania kwestionariusza Mam Prawo Wiedzieć, do którego nadsyłaliśmy pytania jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” oraz kwestionariusza Inicjatywy „Nasz Rzecznik” ze wszystkimi pytaniami naszych zespołów roboczych.
Zachęcamy też do zaistnienia z naszymi pytaniami i tematami w audycjach TT Radia Rebeliant.
Ostatnie interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na nasze postulaty i sygnalizowane przez nas problemy
- Wystąpienie RPO do Ministry Zdrowia w sprawie dostępności gabinetów ginekologicznych dla osób z niepełnosprawnościami (wniosek Anny Duniewicz z lipca 2022 r., jako postulat Zespołu Praw Kobiet).
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-kobiety-niepelnosprawnosc-ginekologia-mz
- Nadal aktualne problemy braku dostępności wyborów i trudności w korzystaniu z praw wyborczych przez osoby z niepełnosprawnościami
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-wybory-dostepnosc-glusi-pkw-krrit-odpowiedzi
- Interwencja RPO ws. dowozów dzieci z niepełnosprawnościami do szkół (i zapewnienia opieki). RPO wniósł o uwzględnienie skargi matki dziecka z niepełnosprawnością, której gmina zaproponowała zwrot kosztów dojazdu transportem publicznym – dwoma pociągami i autobusem. WSA podzielił argumenty Rzecznika. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną burmistrza gminy – o co wnosił m.in. RPO. Wyrok jest prawomocny.
- Działania Biura RPO w sprawie dopuszczalności aborcji w sytuacjach zagrożenia zdrowia psychicznego osób w ciąży – odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta ws. trudności w dostępie do zabiegów przerwania ciąży. Zdaniem BRPO oba podmioty uznają przerwanie ciąży w sytuacji zagrożenia życia z powodu stanu zdrowia psychicznego osób ciężarnych za dopuszczalne.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-aborcja-zdrowie-psychiczne-matki-mz-rpp-odpowiedz
- Kwestia faktycznego braku dostępu większości kobiet do znieczulenia podczas porodu. W sierpniu RPO Marcin Wiącek prosił ministrę Katarzynę Sójkę o stanowisko oraz poinformowanie o planach i działaniach resortu w zakresie poprawy dostępu pacjentek do znieczulenia podczas porodu.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dostep-do-znieczulenia-porod-mz
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-dostep-do-znieczulenia-porod-mz-odpowiedz
- Pozostałe interwencje dostępne tu:
https://naszrzecznik.pl/sierpien-w-inicjatywie-nasz-rzecznik/
Ostatnie wydarzenia w Inicjatywie „Nasz Rzecznik”:
- 16 sierpnia: inauguracja projektu “Nasze prawa, nasze rzecznictwo” programu CECEP
https://naszrzecznik.pl/ruszamy-z-projektem-nasze-prawa-nasze-rzecznictwo-w-ramach-programu-cecep/
- 1 września: prezentacja wyników ogólnopolskiego badania Instytutu Spraw Publicznych
https://naszrzecznik.pl/prezentacja-wynikow-ogolnopolskiego-badania-instytutu-spraw-publicznych/
- 6 września: odznaka honorowa RPO dla Jana Arczewskiego, twórcy pierwszego w Polsce Telefonu Zaufania dla Osób Niepełnosprawnych
- 7 września: szkolenie „Rzecznik Praw Pacjenta”
- 14 września: warsztat Róży Rzeplińskiej (Mam Prawo Wiedzieć) dla Inicjatywy „Nasz Rzecznik” pt. „Jak być wyborcą, a nie tylko zagłosować?”
- 15-29 września: wspieramy kampanię społeczną „Szkoła przyjazna dla autyzmu”. Honorowy Patronat Rzecznika Praw Obywatelskich
https://naszrzecznik.pl/wspieramy-kampanie-spoleczna-szkola-przyjazna-dla-autyzmu-2/
- 16 września: Igrzyska Wolności, panel „Propozycje obywatelskie dla Polski”
https://naszrzecznik.pl/nasz-glos-na-igrzyskach-wolnosci/
- 20 września: Koalicja Łódź Różnorodności i Inicjatywa „Nasz Rzecznik” – stanowisko organizacji społecznych wobec słów Janusza Korwina-Mikkego
- 22 września: spotkanie w Sejmie z Klubem Lewicy
https://naszrzecznik.pl/nasze-sprawy-na-spotkaniu-z-klubem-lewicy-22-wrzesnia/
Co ważnego przed nami:
- Nabór kandydatów do Nagrody RPO dla zaangażowanych w ochronę praw osób z niepełnosprawnościami – edycja 2023.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/nagroda-rpo-im-dra-lisa-2023-nabor-kandydatow
- Nabór zgłoszeń do Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca. Organizacje walczące o prawa człowieka w Polsce (w tym Inicjatywa “Nasz rzecznik”) rozpoczęły nabór zgłoszeń do Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca.
https://naszrzecznik.pl/ruszyl-nabor-zgloszen-do-tegorocznej-nagrody-obywatelskiej-im-henryka-wujca/
- Konferencja Stowarzyszenia Hakoach „Włącz się!” dotycząca praw mniejszości i samorzecznictwa – 27 września w Łodzi.
„WŁĄCZ SIĘ! Sprawdzamy nasze prawa – monitoring, dobre praktyki, rekomendacje”
- Konferencja „Mamy pomysł na Polskę!” 29 września w Warszawie. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP, Fundacja im. Stefana Batorego, Mamprawowiedziec.pl Stowarzyszenie61 oraz Inicjatywa “Nasz Rzecznik” organizują wydarzenie, na którym zostaną przedstawione Propozycje obywatelskie dla Polski przygotowane przez organizacje społeczne. Będzie także przestrzeń do zabrania głosu dla przedstawicieli i przedstawicielek Komitetów Wyborczych na temat prezentowanych rozwiązań. W części stolikowej, od rana do południa, Inicjatywę „Nasz Rzecznik” będą reprezentowali:
- Anna Duniewicz (koordynatorka Inicjatywy “Nasz Rzecznik”, Inicjatywa “Chcemy całego życia!”)
- Dominika Chabin (Fundacja Nieodkładalni)
- Maja Giżycka-Różalska (Fundacja KTOŚ)
- Roman Szacki (koordynator Zespołu Praw Osób z Niepełnosprawnościami, Ruch Społeczny “Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją”).
Od godz. 12:00 wydarzenie będzie otwarte dla wszystkich zarejestrowanych osób.
https://ofop.eu/mamy-pomysl-na-polske
https://ofop.eu/propozycje-obywatelskie-dla-polski/#1694592437188-48a3f4fd-5020
Zgłaszanie spraw RPO:
- Zgłaszajmy i zachęcajmy osoby i organizacje do zgłaszania wniosków/skarg indywidualnych do Biura RPO w prostym formularzu.
- Wnioski/skargi i postulaty można też zgłaszać w języku ukraińskim.
Termin następnego spotkania Zespołu Praw Opiekunek i Opiekunów – 26 października godz. 18:00
Najważniejsze punkty z sierpniowego spotkania Zespołu Praw Opiekunek i Opiekunów dostępne tu.
